Yürütmenin durdurulması, idarenin yaptığı bir işlemin veya aldığı kararın, mahkeme kararıyla geçici olarak uygulanmasının durdurulmasıdır. Yürütmenin durdurulması nedir sorusunun cevabı; idari yargıda açılan bir davada, dava sonuçlanmadan önce işlemin doğurabileceği telafisi güç veya imkânsız zararları önlemek amacıyla verilen, geçici nitelikte bir tedbir kararıdır. Bu karar ile idari işlem askıya alınır ve dava sonuçlanıncaya kadar uygulanmaz. Böylece davacının hakları, yargılama süresince korunmuş olur.
Yürütmenin Durdurulması Talebi Nasıl Yapılır?
Yürütmenin durdurulması talebi, dava açılırken dilekçede belirtilebileceği gibi dava açıldıktan sonra da ayrıca yapılabilir. Talepte, açık hukuka aykırılık ve telafisi güç zarar unsurlarının somut olayla bağlantılı olarak net şekilde ortaya konulması gerekir.
Başvuru süreci:
-
Dilekçenin hazırlanması: İşlemin hukuka aykırılığının ve doğacak zararın ayrıntılı açıklaması yapılır.
-
Delillerin eklenmesi: Hukuka aykırılığı ve zararın ağırlığını kanıtlayan belgeler sunulur.
-
Mahkemenin ön incelemesi: Talep öncelikli olarak değerlendirilir.
-
Karar verilmesi: Şartlar oluşmuşsa yürütmenin durdurulması kararı çıkar.
İdari dava açma süresi içinde yapılan başvurular, çoğu zaman hak kayıplarını önlemede etkili olur.
Yürütmenin Durdurulması Süreci: Adım Adım Başvuru ve Mahkeme İşleyişi
| Aşama | Açıklama |
|---|---|
| 1. Talep Hazırlığı | İdari işlemin açık hukuka aykırılığını ve telafisi güç zarar şartını ortaya koyacak şekilde dilekçe hazırlanır. Somut deliller, belgeler ve varsa bilirkişi raporları eklenir. |
| 2. Dava Açma | Yürütmenin durdurulması talebi, dava dilekçesinde veya dava açıldıktan sonra ayrıca yapılır. İdari dava açma süresi içinde yapılan başvurular hak kaybı riskini azaltır. |
| 3. Delillerin Sunulması | İşlemin hukuka aykırılığını ve zarar ihtimalini destekleyen belgeler mahkemeye iletilir. Fotoğraflar, yazışmalar ve resmi belgeler önem taşır. |
| 4. Mahkemenin Ön İncelemesi | Mahkeme, talebi öncelikli olarak değerlendirir. Gerektiğinde idareden savunma talep eder. Acil hallerde savunma almadan da karar verebilir. |
| 5. Karar Verilmesi | Şartların oluştuğu tespit edilirse yürütmenin durdurulması kararı verilir. Aksi halde talep reddedilir. |
| 6. Kararın Uygulanması | İdare, karara uymak ve işlemi durdurmak zorundadır. Uygulamayan idare hukuki sorumluluk taşır. |
| 7. İtiraz Süreci | Karara karşı tebliğden itibaren 7 gün içinde üst mahkemeye itiraz edilebilir. Kamu görevlilerinin atama iptali davaları gibi acil konularda süreç hızlı işler. |
Yürütmenin Durdurulması Kararı İçin Gerekli Şartlar ve Hukuki Kriterler
| Şart | Açıklama |
|---|---|
| Açık Hukuka Aykırılık | İdari işlemin hukuka aykırılığının ilk bakışta anlaşılabilecek derecede belirgin olması gerekir. İşlemin dayanağı, yetki unsurları ve usul yönünden değerlendirilir. |
| Telafisi Güç veya İmkânsız Zarar | İşlemin uygulanması halinde, dava sonunda dahi giderilemeyecek veya düzeltilmesi çok zor zararların ortaya çıkma ihtimalidir. Bu zarar maddi olabileceği gibi manevi de olabilir. |
| Şartların Birlikte Bulunması | Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için açık hukuka aykırılık ve telafisi güç zarar şartlarının aynı anda gerçekleşmesi zorunludur. |
| Dava Süresi İçinde Talep | Talep, dava açma süresi içinde yapılmalı veya davayla birlikte sunulmalıdır. İdari dava açma süresi içinde yapılan başvurular hak kayıplarını önler. |
Yürütmenin Durdurulması Kararının Etkileri
Mahkemenin yürütmenin durdurulması kararı vermesi, idari işlemin uygulanmasını derhal durdurur. Bu karar geçici niteliktedir ve dava sonuçlanana kadar yürürlükte kalır.
Etkileri şunlardır:
-
İdare açısından bağlayıcılık: İdare, işlemi uygulamaktan kaçınmak zorundadır.
-
Davacı açısından güvence: Hak kayıpları ve geri dönüşü olmayan zararlar önlenir.
-
Tedbir niteliği: Esas karar verilene kadar işlerlik kazanır.
Acil durumlarda, mahkeme idareden savunma almadan da bu kararı verebilir.
Yürütmenin Durdurulması Kararına Karşı İtiraz
Verilen yürütmenin durdurulması kararına, tebliğinden itibaren yedi gün içinde bir üst mahkemeye itiraz edilebilir.
-
Red kararına itiraz: Davacı yapar.
-
Kabul kararına itiraz: İdare yapar.
-
Kesin karar: Üst mahkeme tarafından verilir ve bağlayıcıdır.
Bu yol, kararların hızlı bir şekilde yeniden incelenmesini sağlar.
