Sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşme yenilenmemesi davası, görev süreleri sona eren sözleşmeli personelin sözleşmelerinin idare tarafından yenilenmemesi hâlinde, bu işlemin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle açılan iptal davasıdır. Bu dava, özellikle göreve devam etme arzusunda olan ancak herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin ya da somut nedene dayanmadan sözleşmesi yenilenmeyen personel açısından büyük önem taşır.
Sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşmesi hangi koşullarda yenilenir?
Sözleşmeli erbaş ve erler, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde belirli süreli olarak görev yaparlar. İlk sözleşme süresi genellikle 3 yıldır ve bu süre sonunda sözleşme 7 yıla kadar uzatılabilir. Sözleşme yenileme işlemi için şu şartlar aranır:
-
Disiplin cezası veya idareye olumsuz yansıyan davranışların bulunmaması
-
Sağlık durumunun göreve elverişli olması
-
Görev performansının yeterli olması
-
Askeri güvenlik soruşturmasının olumlu sonuçlanması
Yukarıdaki koşulları taşıyan personelin sözleşmesinin yenilenmemesi hâlinde idarenin bu işlemi hukuki denetime açık hale gelir.
Sözleşmenin yenilenmemesi idari bir işlem midir?
Evet. Sözleşmenin yenilenmemesi, idari nitelikte bir işlemdir ve idarenin takdir yetkisine dayansa da, keyfi kullanılamaz. İdare, sözleşmeyi yenilememeye karar verirken kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun davranmak zorundadır. Objektif nedenler olmadan sözleşme yenilenmemesi, iptal davasına konu edilebilir.
Sözleşmeli er sözleşmesinin yenilenmemesi hangi gerekçelerle hukuka aykırı sayılır?
Aşağıdaki durumlar sözleşmenin yenilenmemesini hukuka aykırı hâle getirebilir:
-
İdari işlemde somut gerekçeye yer verilmemesi
-
Personelin olumlu sicile sahip olmasına rağmen sözleşmesinin yenilenmemesi
-
Takdir yetkisinin objektif ölçütlere dayandırılmadan kullanılması
-
Eşit durumda olan diğer personelin sözleşmesinin yenilenmesine rağmen kişinin sözleşmesinin yenilenmemesi
-
İşlemde ayrımcılık ya da kötü niyetin bulunması
Bu tür nedenlerle yapılan yenilememe işlemleri, iptal edilebilir niteliktedir.
Sözleşme yenilenmemesi işlemine karşı nasıl dava açılır?
Sözleşme yenilenmediğine dair işlem kişiye yazılı olarak tebliğ edildiği andan itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Dava dilekçesinde, işlemin neden hukuka aykırı olduğu açık şekilde ifade edilmeli, gerekçe eksikliği ve varsa benzer durumdaki diğer personel örnekleriyle somutluk kazandırılmalıdır.
Dava açılmadan önce ilgili işlemin gerekçesi istenmeli, mümkünse yazılı talep yapılarak işlem dosyasına ulaşılmalıdır.
Bu davada hangi mahkeme yetkilidir?
Sözleşme yenilememe işlemini tesis eden idarenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi yetkilidir. Genellikle bu işlem, İl Jandarma Komutanlığı, Tugay Komutanlığı veya Merkez Komutanlığı tarafından yapıldığı için, bu kurumun bulunduğu ilde dava açılması gerekir. İdari işlemlere karşı açılan davalarda yer bakımından yetki, işlemi yapan idarenin yerleşim yeri esas alınarak belirlenir.
Dava sürecinde hangi belgeler sunulmalıdır?
Dava dilekçesine şu belgeler eklenmelidir:
-
Sözleşmenin yenilenmediğine dair yazılı bildirim
-
Personelin hizmet süresine ilişkin belgeler
-
Sicil notları ve disiplin durumu belgeleri
-
Sağlık raporları
Bu belgeler, işlemin keyfi olmadığını ya da aksine hukuka aykırı biçimde tesis edildiğini göstermek için kullanılır.
Sözleşme yenilememe işlemine karşı yürütmenin durdurulması talep edilebilir mi?
Evet. Dava açılırken yürütmenin durdurulması talebi de ileri sürülebilir. Bu talebin kabulü için işlemin açıkça hukuka aykırı olması ve telafisi güç zarar doğuracak nitelikte olması gerekir. Mahkeme bu şartların varlığı hâlinde işlemin yürütmesini dava sonuçlanana kadar durdurabilir.
Mahkeme sözleşmenin yenilenmemesi işlemini iptal ederse ne olur?
Mahkeme işlemi iptal ederse, idare sözleşmesi yenilenmeyen personelin durumu hakkında yeniden işlem yapmak zorundadır. Bu iptal kararı, kişinin göreve iadesi için güçlü bir dayanak oluşturur. Ayrıca idare karara rağmen işlem tesis etmezse, tam yargı davası ile maddi tazminat talep edilmesi de mümkün olur.
Sözleşmeli Erbaş ve Erlerin Sözleşme Yenilenmemesi Davası Sıkça Sorulan Sorular
Sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşme yenilenmemesi davası nedir?
Sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşme yenilenmemesi davası, görev süresi dolan bir sözleşmeli er ya da erbaşın, idare tarafından yeni dönem sözleşmesinin yenilenmemesi işlemine karşı, bu işlemin iptali için idare mahkemesinde açtığı dava türüdür.
Sözleşme yenilenmesi hangi şartlara bağlıdır?
Sözleşme yenileme işlemi için başlıca şartlar şunlardır:
-
Disiplin cezası ya da olumsuz sicil bulunmaması
-
Göreve elverişli sağlık durumunun devam etmesi
-
Fiziki yeterlilik testlerinde başarı sağlamış olmak
-
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumlu sonuçlanması
-
Görev süresi sonunda yeniden sözleşme yapılmasına engel bir durum bulunmaması
Bu şartları sağlayan personele yönelik keyfi ya da gerekçesiz sözleşme yenilememe kararları dava konusu edilebilir.
Sözleşme yenilenmediğinde hangi hukuki yol izlenebilir?
Sözleşme yenilenmeme işlemi, kamu gücüne dayalı ve idari nitelikte olduğundan dolayı idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. İşlemin yazılı olarak bildirilmesiyle birlikte 60 günlük dava açma süresi başlar.
Sözleşmeli erlerin sözleşme yenilenmemesi hangi mahkemede dava edilir?
Bu tür davalar, işlemi yapan birliğin veya ilgili komutanlığın bulunduğu yerin idare mahkemesinde açılır. Yer bakımından yetkili mahkeme, işlemi tesis eden kamu idaresinin merkezidir.
Sözleşme yenilememe kararı hangi durumlarda hukuka aykırı olur?
Aşağıdaki durumlarda işlem hukuka aykırı sayılabilir:
-
Yazılı ve gerekçeli bir ret kararı olmaksızın sözleşme yenilenmemesi
-
Tüm şartları taşıyan personele yönelik takdir yetkisinin keyfi kullanılması
-
Eşit durumda olan personel arasında ayrım yapılması
-
Disiplin cezası veya sağlık sorunu gibi haklı gerekçeler bulunmaması
-
Performans düşüklüğüne ilişkin nesnel belge sunulmaması
Bu tür durumlar dava dilekçesinde somut şekilde anlatılmalıdır.
Dava açma süresi ne kadardır?
Sözleşmenin yenilenmemesine ilişkin kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır. Bu süre geçtikten sonra dava açmak mümkün olmaz. Tebligat yapılmamışsa, işlem fiilen öğrenildiği tarihten itibaren süre işlemeye başlar.
Bu davada yürütmenin durdurulması istenebilir mi?
Evet. Davacı, işlemin uygulanmasının ciddi hak kaybına neden olacağını düşünüyorsa mahkemeden yürütmenin durdurulmasını isteyebilir. Bu talebin kabulü için işlemin açıkça hukuka aykırı olması ve telafisi güç zarar doğurma riski bulunması gerekir.
Dava kazanılırsa sonuçları ne olur?
Mahkeme, işlemi iptal ederse, davacının yeniden göreve dönme hakkı doğar. İdare, iptal kararını yerine getirmekle yükümlüdür. Ayrıca kişi, uğradığı maddi zararlardan dolayı tam yargı davası açarak tazminat da talep edebilir.
Dava dilekçesinde hangi belgeler sunulmalıdır?
Davada kullanılabilecek belgeler şunlardır:
-
Sözleşmenin yenilenmediğine dair yazılı belge
-
Görev süresi boyunca alınan olumlu sicil kayıtları
-
Sağlık raporları
-
Fiziki yeterlilik test sonuçları
-
Daha önce yapılan sözleşmelere ilişkin belgeler ve görev çizelgeleri
Bu belgeler, işlemin keyfi ya da objektif gerekçeden yoksun olduğunu ortaya koymak için önemlidir.
