Malulen emeklilik şartları ve gerekli belgeler, çalışma gücünün en az %60’ını kaybetmiş olan sigortalıların, belirli koşulları yerine getirmeleri hâlinde emekli aylığına hak kazanmalarını sağlar. Bu emeklilik türü, sosyal güvenlik sisteminin çalışamayacak duruma gelen bireylere sağladığı bir haktır ve SGK tarafından yürütülür.
Malulen emekli olabilmek için kişinin işe başladıktan sonra bir hastalığa veya kazaya bağlı olarak en az %60 oranında meslekte kazanma gücünü kaybetmesi gerekir. Bu durum sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmelidir. Ayrıca gerekli prim gün sayısının da tamamlanmış olması şarttır.
Sigortalının çalışmaya devam etmesi, malulen emeklilik başvurusu için engel teşkil eder. Başvurudan önce işten ayrılmış olması zorunludur.
Malulen Emeklilik İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
SGK’ya malulen emeklilik başvurusu yapılabilmesi için şu temel şartların yerine getirilmesi gerekir:
-
Sigortalılık süresinin başlamış olması
-
İşe giriş tarihinden sonra hastalığın veya sakatlığın ortaya çıkması
-
En az 1800 gün prim ödenmiş olması (başkasının bakımına muhtaç kişilerde 1800 gün şartı aranmaz)
-
En az %60 oranında maluliyet raporu alınması
-
Çalışma hayatının sona ermiş olması (işten ayrılmış olmak)
Prim gününün 1800 olması genel şarttır. Ancak 4A sigortalıları için bu primin tamamının çalışarak geçirilmiş olması aranır. 4B sigortalılar için ise prim borcu olmaması şartıyla değerlendirme yapılır.
SGK tarafından belirlenen sağlık kurullarınca onaylanmayan raporlar geçerli sayılmaz. Başvuru sahibinin yönlendirildiği hastanelerde yeniden muayene olması gerekebilir.
Hangi Hastalıklar Malulen Emekliliğe Konu Olabilir?
Malulen emekliliğe konu olabilecek hastalıklar arasında:
-
Kanser türleri
-
Organ nakli sonrası durumlar
-
Epilepsi, MS, Parkinson
-
Zihinsel yetersizlik ve şizofreni
-
Kalp yetmezliği
-
Diyabet komplikasyonları
-
Travmatik beyin hasarı
-
Görme kayıpları
-
Omurilik felci gibi ağır nörolojik tablolar
bulunur. SGK bu hastalıkların maluliyet derecelerini, Çalışma Gücü Kaybı Oranı Tespit Listesi üzerinden değerlendirir. Raporun mutlaka yetkili hastaneden alınmış olması ve %60 oranında maluliyet bildirmesi gerekir.
Malulen Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
Başvuru, e-Devlet üzerinden ya da SGK il müdürlüklerine doğrudan yapılabilir. Başvurunun kabul edilebilmesi için işten ayrılma işlemi yapılmış olmalı ve kişinin aktif sigortalılığı bulunmamalıdır.
Başvuru süreci şu şekilde işler:
-
İşten ayrılış bildirgesi ve tahsis talep formu hazırlanır
-
SGK tarafından yetkili hastaneye sevk yapılır
-
Sağlık kurulu raporu düzenlenir ve SGK’ya gönderilir
-
SGK sağlık kurulu nihai değerlendirmeyi yapar
-
Uygun görülürse malulen emekli aylığı bağlanır
İşe devam eden ya da prim borcu olan kişilerin başvurusu reddedilir. Sürecin tamamı ortalama 1 ila 3 ay arasında sonuçlanır.
Gerekli Belgeler Nelerdir?
Malulen emeklilik başvurusu sırasında SGK’ya sunulması gereken belgeler şunlardır:
-
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
-
Nüfus cüzdanı fotokopisi
-
Sigortalılık süresini ve prim gününü gösterir SGK hizmet dökümü
-
Sağlık kurulu raporu (SGK sevkiyle alınmış)
-
İşten ayrılış bildirgesi (SSK’lılar için)
-
Bağ-Kur’lular için prim borcu olmadığını gösterir belge
Eksik ya da hatalı belge verilmesi hâlinde başvuru işleme alınmaz. Tüm belgeler eksiksiz hazırlandığında sürecin daha hızlı işlemesi mümkündür.
Rapor Oranı Yetersizse İtiraz Hakkı Var mı?
SGK sağlık kurulu tarafından maluliyet oranı %60’ın altında belirlenirse başvuru reddedilir. Bu durumda itiraz etmek mümkündür. İtiraz süreci içinde rapor yeniden değerlendirilir veya başka bir hastaneye sevk verilir.
Eğer SGK itirazı reddederse, kişi çalışma gücünün en az %60’ını kaybettiğini iddia ederek idare mahkemesinde dava açabilir. Rapor değerlendirmesine itiraz hakkı, Anayasa güvencesi altındadır.
Malulen Emeklilik Şartları ve Gerekli Belgeler Sıkça Sorulan Sorular
Malulen emeklilik nedir?
Malulen emeklilik, çalışma gücünün en az %60’ını kaybeden sigortalıların, belirli prim ve sağlık şartlarını yerine getirmesi hâlinde SGK tarafından emekli edilmesidir. Maluliyet durumu, yetkili sağlık kurulları tarafından düzenlenen raporla tespit edilir. Bu tür emeklilik, hastalık ya da kaza nedeniyle mesleki faaliyetini sürdüremeyen kişilere yöneliktir.
Malulen emeklilik şartları nelerdir?
Malulen emeklilik hakkı kazanmak için:
-
En az %60 oranında çalışma gücü kaybı
-
En az 1800 gün prim ödemesi
-
İşe başladıktan sonra hastalığın veya engelin oluşmuş olması
-
SGK’nın sevk ettiği hastaneden alınmış geçerli sağlık kurulu raporu
-
Başvuru tarihinde çalışmıyor olmak
gibi şartların birlikte sağlanması gerekir. Başkasının bakımına muhtaç olan kişiler için prim gün sayısı şartı aranmaz.
Malulen emeklilik başvurusu nasıl yapılır?
Başvuru, SGK il müdürlüklerine şahsen yapılabilir. Öncelikle tahsis talep formu doldurulur. Başvuru üzerine SGK, kişiyi maluliyet değerlendirmesi için yetkili hastaneye sevk eder. Hastaneden alınan sağlık kurulu raporu SGK’ya ulaşır ve kurum, bu raporu merkez sağlık kurulunda değerlendirir. Uygun bulunursa emekli aylığı bağlanır.
Hangi hastalıklar malulen emeklilik kapsamındadır?
Malulen emekliliğe konu olabilecek hastalıklar arasında:
-
İleri düzeyde kalp ve akciğer yetmezliği
-
Şizofreni, bipolar bozukluk gibi ağır ruhsal hastalıklar
-
MS, epilepsi, parkinson gibi nörolojik hastalıklar
-
Organ nakli geçirmiş olmak
-
Görme kaybı veya işitme kaybı
-
Kanser ve kronik böbrek yetmezliği gibi sistemik hastalıklar
bulunur. Hastalığın işe başladıktan sonra gelişmiş olması gerekir. Doğuştan gelen engeller genellikle malulen değil, engelli emekliliği kapsamında değerlendirilir.
Malulen emeklilik için gerekli belgeler nelerdir?
Başvuru sırasında SGK’ya sunulması gereken belgeler:
-
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
-
Nüfus cüzdanı fotokopisi
-
SGK hizmet dökümü
-
İşten ayrılış bildirgesi (4A için)
-
Sağlık kurulu raporu (SGK sevkiyle alınmış)
-
4B sigortalılar için prim borcu olmadığına dair belge
Belgelerde eksiklik olması hâlinde süreç uzayabilir veya reddedilebilir. Rapor, yalnızca SGK’nın yönlendirdiği hastaneden alınmalıdır.
Maluliyet oranı yetersizse ne yapılabilir?
SGK tarafından maluliyet oranı %60’ın altında belirlenirse başvuru reddedilir. Bu durumda sigortalının itiraz hakkı vardır. İtiraz üzerine SGK kişiyi başka bir hastaneye sevk edebilir. Son değerlendirme yine SGK sağlık kurulu tarafından yapılır. Uyuşmazlık hâlinde idare mahkemesinde dava açılabilir. Rapor değerlendirmesine karşı yargı yolu açıktır.
Malulen emeklilik maaşı ne kadar olur?
Malulen emeklilik maaşı, prim ödeme süresi, sigorta kolu ve kazanç ortalamasına göre hesaplanır. Genellikle normal emeklilik maaşına göre daha düşük bağlanır. 2000 öncesi ve sonrası primler farklı katsayılarla değerlendirilir. Aylık bağlandıktan sonra kişi çalışmaya başlarsa maaşı kesilir.
Malulen emeklilikle engelli emekliliği arasındaki fark nedir?
Malulen emeklilik, sonradan gelişen sağlık sorunlarına dayanır ve %60 çalışma gücü kaybı aranır. Engelli emekliliğinde ise doğuştan veya işe başlamadan önce var olan engel oranı en az %40 olmalıdır. Ayrıca engelli emekliliği için çalışma ve prim gün şartı daha esnektir. İki uygulama arasında hem başvuru koşulları hem haklar açısından fark vardır.
Malulen Emeklilik Şartları ve Gerekli Belgeler Dikkat Edilmesi Gerekenler
Malulen Emekliliğin Tanımı ve Uygulama Alanı
Malulen emeklilik şartları, çalışma gücünü kalıcı olarak kaybeden sigortalıların, belirli sağlık ve prim kriterlerini yerine getirerek SGK’dan aylık bağlatabilmesini sağlayan özel bir emeklilik türüdür. Bu hak, ağır hastalıklar veya kalıcı sakatlık durumlarında sosyal güvenlik güvencesi sağlar. Maluliyetin işe giriş tarihinden sonra gelişmiş olması ve %60 oranında sağlık kurulu raporuyla belgelenmesi esastır.
SGK, malullük değerlendirmesini kendi sevk ettiği sağlık kurumlarından gelen raporlar üzerinden yapar. Kişinin iş gücünü kaybetmesi yetmez; bu kaybın belirlenen oranın üzerinde olması ve resmî raporla sabitlenmesi gerekir.
İşe devam eden kişiler malulen emekliliğe başvuramaz. Başvuru için işten ayrılmış olmak zorunludur.
Kimler Malulen Emekli Olabilir?
Malulen emeklilikten faydalanabilmek için kişinin:
-
En az 1800 gün prim ödemiş olması
-
SGK sistemine dâhil bir sigortalılığının bulunması
-
İşe girdikten sonra gelişen bir hastalık veya engel nedeniyle çalışma gücünün en az %60’ını kaybetmiş olması
-
SGK’nın yetkilendirdiği hastaneden alınan sağlık kurulu raporunda bu oranın açıkça belirtilmiş olması
-
Başvuru sırasında fiilen çalışmıyor olması
gibi temel şartları yerine getirmesi gerekir. Eğer sigortalı başka birinin bakımına muhtaç ise 1800 gün şartı aranmadan da malulen emekli olabilir. Rapor değerlendirmesi SGK Sağlık Kurulu tarafından yapılır, sevk dışı alınan raporlar kabul edilmez.
Maluliyet Kapsamına Giren Hastalıklar
SGK, malulen emeklilik hakkı doğurabilecek hastalıkları düzenli olarak belirler. En yaygın kabul görenler şunlardır:
-
Kanser ve organ yetmezliği
-
Epilepsi, MS, Parkinson
-
Şizofreni, bipolar bozukluk gibi ağır ruhsal hastalıklar
-
Kalp yetmezliği, ileri düzey KOAH
-
Organ nakli geçirmiş olmak
-
Görme veya işitme kaybı
-
Travmatik beyin hasarı, omurilik zedelenmeleri
Hastalıklar tek başına yeterli değildir. Belirtilen hastalığın kişi üzerinde %60 ve üzeri iş gücü kaybına yol açtığının SGK sağlık kurulu tarafından da onaylanması gerekir. Engel doğuştan ise malulen değil, engelli emekliliği kapsamında değerlendirilir.
Başvuru Nasıl Yapılır?
Malulen emeklilik başvurusu SGK il müdürlüklerine veya e-Devlet üzerinden yapılabilir. Başvuru öncesinde işten ayrılmış olmak ve aktif sigortalılığın sonlandırılmış olması gerekir.
Başvuru süreci şu adımlardan oluşur:
-
SGK’ya “Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi” ile başvuru yapılır
-
SGK kişiyi yetkili sağlık kuruluşuna sevk eder
-
Sağlık kurulu raporu hazırlanır ve SGK’ya gönderilir
-
SGK Sağlık Kurulu nihai değerlendirmeyi yapar
-
Maluliyet onaylanırsa aylık bağlanır
Süreç ortalama 1-3 ay içinde sonuçlanır. Rapor oranı %60 altında olursa başvuru reddedilir.
Hangi Belgeler Hazırlanmalıdır?
Başvuru sırasında ibraz edilmesi gereken belgeler şunlardır:
-
Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
-
Nüfus cüzdanı fotokopisi
-
SGK hizmet dökümü
-
İşten ayrılış bildirgesi (4A için)
-
SGK tarafından yönlendirilen hastaneden alınan sağlık kurulu raporu
-
4B kapsamında olanlar için prim borcu olmadığına dair yazı
Eksik belge sunulması hâlinde başvuru işleme alınmaz veya iade edilir. Sağlık raporu sadece SGK sevkiyle alınmalıdır. Özel hastanelerden alınan belgeler geçerli sayılmaz.
Rapor Oranı Yetersizse Hangi Yollar İzlenir?
Malullük oranı %60’ın altında kalırsa SGK başvuruyu reddeder. Bu durumda:
-
SGK’ya yeniden değerlendirme için itiraz edilebilir
-
İtiraz sonucu yine olumsuzsa idare mahkemesinde dava açılabilir
-
Dava sürecinde bilirkişi incelemesi yapılır ve tarafsız sağlık kurulunun görüşü alınır
Rapor değerlendirmesine karşı yargı yolu açıktır. Başvuru sahibinin tüm yasal haklarını kullanma hakkı vardır.
Malulen Emeklilikte Aylık Bağlama Koşulları
Malulen emekli aylığı, kişinin sigorta statüsüne, prim ödeme süresine ve kazanç ortalamasına göre belirlenir. Aylık bağlama oranı, yaşlılık emekliliğine kıyasla daha düşüktür. 2000 öncesi ve sonrası primler farklı formüllerle hesaplanır.
Malulen emekli olan kişi, sonradan çalışmaya başlarsa maaşı kesilir. Eğer tekrar çalışmak isteniyorsa, SGK’dan bilgi alınmalı ve çalışma izinli statüye geçilmelidir.
