Parada sahtecilik suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 197. maddesinde düzenlenmiş olup devletin para üzerindeki güvenini korumaya yönelik ağır yaptırımlar içeren bir suç tipidir. Bu suç, gerçek veya tedavülde olan paraların taklit edilmesi, bozulması, değiştirilmesi veya sahte olarak piyasaya sürülmesi hâlinde oluşur. Paranın sahte olduğunun bilinerek kabul edilmesi ya da tedavüle konulması da aynı madde kapsamında değerlendirilir.
Parada sahtecilik suçunun kapsamı ve türleri nelerdir?
Parada sahtecilik suçu, yalnızca sahte para basmakla sınırlı olmayıp, paranın niteliklerinin kısmen değiştirilmesi, sahte paranın tedavüle sokulması ve sahte olduğunu bilerek kullanılması gibi çok yönlü fiilleri kapsar. Suçun temel türleri şunlardır:
-
Gerçek ya da tedavülden kalkmış paranın taklidi.
-
Sahte paranın ülkeye sokulması.
-
Sahte parayı bilerek kabul etmek veya kullanmak.
-
Sahte paranın tedavüle sokulması için başkasına verilmesi.
Bu fiillerin her biri, suça iştirakten bağımsız şekilde müstakil birer suç olarak cezalandırılır.
Parada sahtecilik suçunun cezası nedir?
Türk Ceza Kanunu’na göre parada sahtecilik suçu için oldukça ağır cezalar öngörülmüştür:
-
Sahte para basma, ülkeye sokma veya tedavüle koyma: 2 yıldan 12 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası
-
Sahte parayı bilerek kabul etme veya kullanma: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis ve adli para cezası
-
Tedavülden kalkmış parayı taklit etme: 6 aydan 2 yıla kadar hapis
Ceza, failin suçu işleme biçimine, organizasyon düzeyine ve paranın piyasadaki etkisine göre alt ve üst sınırlar arasında takdir edilir.
Sahte para kullanmak ile sahte para basmak arasındaki fark nedir?
Sahte para basmak veya tedavüle koymak, suçu doğrudan işleyen asıl failin fiilidir ve en ağır yaptırıma tabidir. Sahte para kullanmak ise, failin paranın sahte olduğunu bilerek ve bu bilinçle kullanması hâlinde oluşur. Eğer kişi paranın sahte olduğunu bilmeden kullanmışsa ceza sorumluluğu doğmaz.
Ancak kişinin paranın sahte olduğunu fark ettiği hâlde geri vermemesi ve kullanmaya devam etmesi durumunda, artık bilinçli taksirden çıkıp kasten işlenmiş parada sahtecilik suçu oluşur.
Sahte para alan bir kişi ne yapmalı?
Bir kişi eline geçen paranın sahte olduğunu fark ettiğinde şu adımları izlemelidir:
-
Parayı kullanmadan derhal en yakın karakola ya da Cumhuriyet Savcılığı’na teslim etmelidir.
-
Teslim edilen parayla ilgili tutanak düzenlenir.
-
Kişinin iyi niyetli olduğu tespit edilirse hakkında ceza soruşturması açılmaz.
Bu durumda kişi, suça iştirak etmediği gibi, parada sahtecilik suçunun mağduru olarak kabul edilir.
Parada sahtecilik suçu hangi mahkemede görülür?
Parada sahtecilik suçunun yargılaması, suçun niteliğine göre Asliye Ceza Mahkemesi ya da Ağır Ceza Mahkemesi’nde yapılır. Sahte para basma, ülkeye sokma gibi ağır fiiller Ağır Ceza Mahkemesi’nin görev alanına girerken; sahte parayı bilerek kabul etme gibi nispeten daha hafif fiiller Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanır.
Ağır ceza davalarında savcının hazırladığı iddianame, cezanın alt sınırına göre doğrudan ilgili mahkemeye gönderilir ve kamu davası açılır.
Parada sahtecilik suçu nasıl ispatlanır?
Bu suç genellikle teknik delillere dayanılarak ispat edilir. En yaygın deliller şunlardır:
-
Emniyetin sahte para tespit tutanağı
-
Merkez Bankası veya kriminal laboratuvar raporları
-
Güvenlik kameraları görüntüleri
-
Sahte parayı kullanma anındaki tanık beyanları
Ayrıca kişinin üzerindeki başka sahte paralar, para kalıpları, yazıcı cihazlar gibi unsurlar da suça delil olarak değerlendirilebilir.
Parada sahtecilik suçunda etkin pişmanlık uygulanabilir mi?
Evet. Fail, suçu işledikten sonra henüz sahte para tedavüle girmemişken kendiliğinden yetkililere başvurur ve olayı bildirirse etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanabilir. Bu durumda verilecek ceza ya hiç uygulanmaz ya da önemli oranda indirilir.
Bu imkân özellikle ilk kez suça karışan kişiler için önemli bir yasal koruma sağlar ve failin adli siciline ağır bir ceza işlenmesinin önüne geçebilir.
Parada sahtecilik suçu adli sicile işler mi?
Evet. Parada sahtecilik suçu, mahkûmiyetle sonuçlanırsa adli sicile işlenir. Bu durum, failin ileride kamu görevine atanmasında, pasaport alımında veya bazı meslekleri icra etmesinde engel teşkil edebilir. Ancak etkin pişmanlık hükümleri uygulanır ve ceza verilmezse, sicile kayıt yapılmaz.
Parada Sahtecilik Suçu Sıkça Sorulan Sorular
Parada sahtecilik suçu nedir?
Parada sahtecilik suçu, gerçek veya tedavülde olan paraların taklit edilmesi, değiştirilmesi, sahte para basılması, kullanılması ya da piyasaya sürülmesi gibi fiilleri kapsayan ve Türk Ceza Kanunu’nun 197. maddesinde düzenlenen ciddi bir suçtur.
Sahte para kullanmak da suç sayılır mı?
Evet. Kişi, sahte olduğunu bildiği bir parayı herhangi bir işlemde kullanırsa parada sahtecilik suçu işlemiş olur. Suçun oluşabilmesi için failin paranın sahte olduğunu bilerek hareket etmesi gerekir.
Parada sahtecilik suçunun cezası ne kadardır?
Sahte para basmak, piyasaya sürmek veya yurda sokmak fiilleri için 2 yıldan 12 yıla kadar hapis ve 10 bin güne kadar adli para cezası verilebilir. Sahte parayı bilerek kullanmak ise 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Sahte parayı bilmeden kullanmak suç teşkil eder mi?
Hayır. Paranın sahte olduğunu bilmeden kabul eden veya kullanan kişilere ceza verilmez. Ancak sahte olduğunu fark ettikten sonra kullanmaya devam edilirse parada sahtecilik suçu oluşur.
Sahte para alan kişi ne yapmalı?
Kişi eline geçen paranın sahte olduğunu fark ettiğinde hiç vakit kaybetmeden karakola veya Cumhuriyet Savcılığı’na başvurarak durumu bildirmeli ve parayı teslim etmelidir. Aksi halde suça ortak olma riski doğabilir.
Parada sahtecilik suçu hangi mahkemede yargılanır?
Sahte para basma, ülkeye sokma veya piyasaya sürme fiilleri ağır ceza mahkemelerinde yargılanır. Sahte parayı bilerek kullanmak gibi daha hafif eylemler ise asliye ceza mahkemesinde görülür.
Bu suçun adli sicile etkisi nedir?
Parada sahtecilik suçu mahkûmiyetle sonuçlanırsa adli sicile işlenir. Bu da kişinin ileride kamu görevine girmesi, bazı meslekleri icra etmesi veya vize işlemleri gibi konularda ciddi engellere yol açabilir.
Etkin pişmanlık hükümleri parada sahtecilik suçunda uygulanabilir mi?
Evet. Sahte parayı tedavüle sokmadan önce yetkili makamlara başvuran fail, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanabilir. Bu durumda cezada önemli indirim yapılabilir veya ceza tamamen kaldırılabilir.
Parada sahtecilik suçunda delil olarak neler kullanılır?
Sahte para, baskı araçları, para kalıpları, yazıcılar, kriminal raporlar, güvenlik kameraları görüntüleri ve tanık ifadeleri bu suçta önemli delil kaynaklarıdır. Ayrıca failin önceki benzer fiilleri de dikkate alınır.
