Hırsızlık suçu, başkasına ait taşınır bir malın rızası olmadan, zilyetliğinden alınarak failin kendisine veya başkasına kazandırılması amacıyla alınmasıyla oluşan suç türüdür. Türk Ceza Kanunu’nun 141. ve devamı maddelerinde düzenlenen bu suç, malvarlığına karşı işlenen temel suç tiplerinden biridir. Hırsızlık suçunun oluşması için fiilin kasten işlenmiş olması ve malın sahibinin rızasının bulunmaması gerekir.
Hırsızlık Suçunun Temel Unsurları Nelerdir?
Hırsızlık suçunun oluşabilmesi için bazı temel unsurların bir arada bulunması gerekir. Bunlar:
-
Taşınır bir malın konusu olması
-
Malın başkasına ait olması
-
Failin mala zilyet olmayan bir kişi olması
-
Malın rızaya dayanmaksızın alınması
-
Malın alınmasının menfaat temini amacıyla yapılması
Bu unsurlardan biri eksikse hırsızlık suçu oluşmaz. Örneğin taşınmaz bir mal söz konusuysa veya fail malı alırken sahibinin iznini almışsa suç oluşmaz. Ayrıca failin malı kendisi için değil, sahibine iade etmek üzere alması da suçu ortadan kaldırabilir.
Hırsızlık Suçunun Cezası Nedir?
Hırsızlık suçu basit şekliyle işlendiğinde, Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesine göre 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak suçun nitelikli hâlleri varsa ceza artırılır. Nitelikli hâller TCK 142. maddede sayılmıştır:
-
Gece vakti işlenmesi
-
Kırmak, delmek, tırmanmak gibi yöntemlerle girilerek işlenmesi
-
Bilişim sistemleri veya banka kartı kullanılarak işlenmesi
-
Afet zamanlarında veya yangın, sel gibi olağanüstü durumlarda işlenmesi
-
Kamu kurumuna veya kamu hizmetine tahsis edilmiş eşya hakkında işlenmesi
Bu durumlarda ceza 3 yıldan 7 yıla kadar artırılabilir. Ayrıca mala zarar verilmesi, suçun örgütlü şekilde işlenmesi gibi ağırlaştırıcı sebepler de ceza artışına neden olur.
Hırsızlık Suçu Hangi Mahkemede Görülür?
Hırsızlık suçu ile ilgili davalar, suçun niteliğine göre asliye ceza mahkemesinde veya ağır ceza mahkemesinde görülür. Basit hırsızlık suçları asliye cezada; nitelikli hırsızlık veya mala zarar verme gibi başka suçlarla birlikte işlenen durumlar ağır ceza mahkemesinde yargılanır.
Suçun işlendiği yer savcılığına şikâyette bulunulur. Soruşturma sonrası savcılık iddianame hazırlayarak dosyayı ilgili ceza mahkemesine gönderir. Yargılama sürecinde failin kastı, suçun işlendiği zaman, yöntem ve mağdurun zarar durumu dikkate alınarak hüküm kurulur.
Hırsızlık Suçunun Şikâyet Süresi ve Zamanaşımı Nedir?
Basit hırsızlık suçu şikâyete bağlı değildir. Mağdurun şikâyette bulunması aranmaz; savcılık olaydan haberdar olduğu anda resen soruşturma başlatabilir. Ancak bazı özel hâllerde (örneğin aile içi hırsızlık gibi) şikâyet aranabilir.
Zamanaşımı süresi, fiilin işlendiği tarihten itibaren:
-
Basit hırsızlıkta 8 yıl
-
Nitelikli hırsızlıkta 15 yıl
olarak uygulanır. Bu süre içerisinde dava açılmaz veya açılan dava sonuçlanmazsa düşme kararı verilir.
Hırsızlık Suçunda Mağdur Ne Yapmalı?
Hırsızlık mağduru kişi, olayın gerçekleşmesinden sonra vakit kaybetmeden şu adımları atmalıdır:
-
En yakın karakola veya Cumhuriyet Başsavcılığına başvurmak
-
Olayı anlatan ayrıntılı şikâyet dilekçesi sunmak
-
Elde varsa delil (kamera görüntüsü, tanık, fatura vb.) paylaşmak
-
Zararın belgelenmesi için ekspertiz veya hasar tespiti yaptırmak
-
Gerekirse maddi zararın giderilmesi için tazminat davası açmak
Ceza davası dışında mağdur, zararının karşılanması için hukuk mahkemelerinde maddi tazminat talebinde de bulunabilir.
Hırsızlık Suçunun İspatı Nasıl Yapılır?
Hırsızlık suçunun ispatı, delillere dayanır. Mahkemeler aşağıdaki deliller ışığında karar verir:
-
Güvenlik kamerası görüntüleri
-
Tanık beyanları
-
Parmak izi veya DNA analizi
-
Failin olay yerinde yakalanması
-
Ele geçirilen çalıntı eşyanın mağdura ait olduğunun tespiti
-
Şüphelinin ikrarı
Tüm bu deliller birlikte değerlendirilir. Hırsızlık suçunun sabit görülmesi hâlinde fail hakkında mahkumiyet kararı verilir.
Hırsızlık Suçunda Uzlaşma ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Mümkün mü?
Basit hırsızlık suçu uzlaştırmaya tabi suçlar kapsamındadır. Şikâyetçi ile şüpheli arasında uzlaşma sağlanırsa, dosya düşer ve dava açılmaz. Ancak nitelikli hırsızlık suçlarında uzlaşma uygulanmaz.
Ayrıca sanığın daha önce sabıkasının olmaması, zararının giderilmesi ve pişmanlık göstermesi durumlarında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilebilir. Bu durumda sanık 5 yıl süreyle denetim altına alınır ve yeniden suç işlemezse ceza hiç uygulanmaz.
Hırsızlık Suçu Sıkça Sorulan Sorular
Hırsızlık suçu nedir?
Hırsızlık suçu, başkasına ait taşınır bir malın, sahibinin rızası dışında, zilyetliğinden alınarak failin kendisine veya bir başkasına yarar sağlamak amacıyla alınmasıyla oluşan bir ceza hukuku suçudur. Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesi bu suçu düzenler ve malvarlığına yönelik temel suçlardan biridir.
Hırsızlık suçunun yasal şartları nelerdir?
Hırsızlık suçunun oluşabilmesi için aşağıdaki şartların birlikte bulunması gerekir:
-
Suç konusu mal taşınır olmalıdır
-
Mal, başkasına ait olmalıdır
-
Fail, malın zilyedi olmamalıdır
-
Alım işlemi rıza dışında gerçekleşmelidir
-
Mal, menfaat sağlamak amacıyla alınmalıdır
Bu şartlardan biri eksikse hırsızlık suçu oluşmaz; örneğin mal sahibinin rızası varsa ya da alınan mal taşınmazsa bu suç oluşmaz.
Hırsızlık suçu hangi mahkemede görülür?
Hırsızlık suçuna ilişkin davalar suçun niteliğine göre farklı mahkemelerde görülür:
-
Basit hırsızlık suçları asliye ceza mahkemesinde
-
Nitelikli hırsızlık suçları ise ağır ceza mahkemesinde görülür
Hangi mahkemenin görevli olduğu, suçun işlendiği yöntem ve failin kastı gibi unsurlar değerlendirilerek belirlenir.
Hırsızlık suçunun cezası nedir?
Türk Ceza Kanunu’na göre hırsızlık suçunun cezaları şunlardır:
-
Basit hırsızlık: 1 yıldan 3 yıla kadar hapis
-
Nitelikli hırsızlık (örneğin gece vakti, konutta, kamu kurumunda, kırarak işlenmesi): 3 yıldan 7 yıla kadar hapis
Cezalar, suçun işleniş şekline ve mağdurun zarar durumuna göre artırılabilir.
Hırsızlık suçu nasıl ispatlanır?
Hırsızlık suçunun ispatı için şu deliller kullanılabilir:
-
Güvenlik kamerası görüntüleri
-
Parmak izi veya DNA bulguları
-
Suçüstü yakalanma
-
Tanık ifadeleri
-
Suç konusu malın failde bulunması
Bu deliller, savcılık ve mahkeme tarafından değerlendirilerek karar verilir.
Hırsızlık suçunda şikâyet süresi ve zaman aşımı ne kadardır?
Hırsızlık suçu genellikle şikâyete bağlı değildir, yani mağdur şikâyet etmeden de soruşturma açılabilir. Ancak bazı özel durumlarda (örneğin aile içi hırsızlık) şikâyet aranabilir.
Zamanaşımı süresi ise:
-
Basit hırsızlıkta 8 yıl
-
Nitelikli hırsızlıkta 15 yıl
Bu süre içinde dava açılmazsa veya açılan dava karara bağlanmazsa dosya düşer.
Hırsızlık suçunda uzlaşma mümkün müdür?
Basit hırsızlık suçu, uzlaştırmaya tabi suçlar arasında yer alır. Bu durumda mağdur ile fail arasında uzlaşma sağlanırsa, soruşturma sona erer ve dava açılmaz.
Nitelikli hırsızlık suçlarında ise uzlaştırma uygulanmaz.
Mağdur olan kişi ne yapmalı?
Hırsızlık mağduru şu adımları izlemelidir:
-
En kısa sürede polise veya savcılığa başvurarak olayla ilgili suç duyurusunda bulunmalı
-
Mümkünse güvenlik kamerası görüntüsü, tanık, fatura gibi delilleri sunmalı
-
Maddi zarar oluşmuşsa ayrıca tazminat davası açma hakkı da vardır
Hırsızlık suçu, ceza davası yanında hukuk mahkemelerinde maddi zararların giderilmesi amacıyla da gündeme gelebilir.
Hırsızlık suçu işlendiğinde ceza dışında hangi sonuçlar doğar?
Ceza mahkemesi tarafından hırsızlık suçu sabit görüldüğünde;
-
Sanık hakkında mahkûmiyet kararı verilir
-
Adli sicile işlenir ve sabıka kaydı oluşur
-
Kamu hakları kısıtlanabilir
-
İş yaşamında ve sosyal hayatta olumsuz etkiler doğurabilir
Bazı hâllerde hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) veya cezanın ertelenmesi gibi seçenekler de uygulanabilir.
