Dolandırıcılık suçu, bir kişinin hileli davranışlarla başka bir kişiyi aldatarak onun malvarlığı üzerinde tasarrufta bulunmasına ve bu yolla kendisine veya başkasına yarar sağlamasına sebep olan fiildir. Türk Ceza Kanunu’nun 157. ve 158. maddelerinde düzenlenen bu suç, malvarlığına karşı işlenen suçlar arasında yer alır ve ağır cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalınmasına neden olur. Dolandırıcılık suçu hem maddi hem manevi unsurlar bakımından dikkatle değerlendirilen bir suç tipidir.
Dolandırıcılık Suçunun Unsurları Nelerdir?
Dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için bazı temel unsurların bir arada bulunması gerekir:
-
Hileli davranış: Failin karşı tarafı kandırmaya yönelik planlı, bilinçli ve gerçek dışı davranışlarda bulunması gerekir.
-
Aldatma: Hileli davranışlar, mağdurun hataya düşmesine ve iradesinin sakatlanmasına yol açmalıdır.
-
Zarar ve fayda: Mağdurun malvarlığı zarara uğramalı ve fail ya da üçüncü bir kişi bu durumdan menfaat sağlamalıdır.
Bu unsurların eksik olması hâlinde dolandırıcılık suçu oluşmaz; olay, başka suç türlerine kayabilir.
Dolandırıcılık Suçunun Cezası Ne Kadardır?
Basit dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu madde 157’de düzenlenmiş olup cezası 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır. Ancak suç nitelikli hâllerde işlenmişse, ceza 4 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adli para cezası olarak uygulanır.
Nitelikli Dolandırıcılık Hangi Hallerde Oluşur?
TCK madde 158’e göre aşağıdaki durumlarda nitelikli dolandırıcılık suçu oluşur:
-
Dini inançların istismar edilmesi
-
Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına işlenmesi
-
Tacir veya şirket yöneticisi sıfatının kullanılması
-
Bilişim sistemleri kullanılarak işlenmesi
-
Banka, kredi kurumu veya sigorta şirketlerinin araç olarak kullanılması
Bu tür durumlarda mahkemeler suçu daha ağır değerlendirir.
Dolandırıcılık Suçunda Hangi Mahkeme Görevlidir?
Basit dolandırıcılık suçları asliye ceza mahkemelerinde görülürken, nitelikli dolandırıcılık suçları ağır ceza mahkemesinde yargılanır. Suçun niteliği ve cezanın üst sınırı, görevli mahkemeyi belirlemede esas alınır.
Dolandırıcılık Suçunda Mağdur Ne Yapmalıdır?
Mağdur, suçun işlendiğini öğrendiği andan itibaren Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunabilir. Delillerin (yazışmalar, banka kayıtları, tanık beyanları vs.) toplanması ve hızlı hareket edilmesi büyük önem taşır. Ayrıca mağdur, ceza davası dışında maddi zararın tazmini için hukuk mahkemelerinde tazminat davası da açabilir.
Dolandırıcılık Suçunda Uzlaşma Mümkün Müdür?
Basit dolandırıcılık suçu uzlaşma kapsamındadır. Taraflar savcılık veya mahkeme aşamasında uzlaşma teklifine açık olabilir. Ancak nitelikli dolandırıcılık suçları uzlaşma kapsamında değildir.
İnternet Üzerinden Dolandırıcılık Suçu Nasıl Değerlendirilir?
İnternet, telefon ve sosyal medya yoluyla işlenen dolandırıcılık suçları, bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle dolandırıcılık olarak değerlendirilir. Bu suçlar, TCK 158 kapsamında nitelikli hâl olarak sayılır ve daha ağır ceza öngörülür.
Dolandırıcılık Suçunda Zaman Aşımı Süresi Nedir?
Basit dolandırıcılık suçlarında dava zamanaşımı süresi 8 yıl, nitelikli dolandırıcılık suçlarında ise 15 yıl olarak uygulanır. Bu süre içinde dava açılmazsa suç zamanaşımına uğrar.
