Mala zarar verme suçu, bir kişinin başkasına ait taşınır veya taşınmaz malı kasten tahrip etmesi, yok etmesi veya kullanılamaz hale getirmesi durumunda oluşan bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 151. ve 152. maddelerinde düzenlenmiş olan bu suç, hem bireylerin malvarlığı haklarını hem de toplum düzenini korumayı hedefler.
Mala Zarar Verme Suçunun Tanımı ve Kapsamı
Mala zarar verme suçu, başkasına ait olan bir malın zarar görmesine neden olan kasıtlı davranışları cezalandırır. Bu zarar verme, malın tamamen yok edilmesi şeklinde olabileceği gibi, kullanımının kısmen veya tamamen engellenmesi şeklinde de olabilir.
Suçun oluşabilmesi için:
-
Malın başkasına ait olması gerekir. Kişi kendi malına zarar verirse bu suç oluşmaz.
-
Zararın kasten verilmiş olması gerekir. Taksirle yani istemeden meydana gelen zararlar bu kapsamda değerlendirilmez.
-
Zarar hukuken korunan bir mala yönelmelidir. Örneğin kamusal alanlardaki eşyalar da bu kapsamdadır.
Bu suç, hem bireylerin sahip olduğu taşınır malları (araç, eşya, telefon gibi) hem de taşınmaz malları (ev, bina, arsa gibi) kapsar.
Mala Zarar Verme Suçunun Cezası ve Nitelikli Halleri
Basit mala zarar verme suçunun cezası, Türk Ceza Kanunu madde 151 uyarınca 4 aydan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Ancak bazı durumlarda suçun cezası artar. Bu durumlar, “nitelikli haller” olarak tanımlanır ve 152. maddede düzenlenmiştir.
Nitelikli haller arasında:
-
Suçun kamu kurumuna ait mala karşı işlenmesi
-
Yangın, patlayıcı madde, silah gibi araçlarla işlenmesi
-
Dini ibadet yerlerine veya mezarlıklara yönelik olması
-
Çiftçilerin ürünlerine, hayvanlarına veya tarım aletlerine zarar verilmesi
gibi durumlar yer alır. Bu tür durumlarda ceza 1 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasına kadar çıkabilir.
Mala Zarar Verme Suçu Nasıl Şikayet Edilir?
Mala zarar verme suçu, bazı hallerde şikayete bağlıdır. Örneğin basit şekilde işlenen suçlar, mağdurun şikayeti üzerine soruşturulur. Şikayet süresi, suçun öğrenilmesinden itibaren 6 ay ile sınırlıdır. Nitelikli hallerde ise suç re’sen soruşturulur, yani savcılık şikayet olmasa da harekete geçebilir.
Şikayet, mağdur tarafından polis merkezine, jandarmaya veya doğrudan savcılığa yapılabilir. Olayla ilgili görsel, tanık veya belge sunulması sürecin etkinliği açısından önemlidir.
Mala Zarar Verme Suçunda Tazminat ve Hukuki Süreç
Ceza davası açılmasının yanı sıra, mağdur kişi zararının tazminini ayrıca hukuk mahkemesinde açacağı tazminat davasıyla talep edebilir. Ceza davası sırasında da mahkemeden zararların giderilmesi yönünde karar verilmesi istenebilir.
Zararın belgelenmesi ve değerinin tespiti için bazen bilirkişi incelemesi yapılır. Mahkeme, failin hem hapis cezasına hem de maddi zararların ödenmesine hükmedebilir.
Mala Zarar Verme Suçu ile Karıştırılan Diğer Suçlar
Bu suç çoğu zaman yağma, hırsızlık veya kasten yaralama gibi suçlarla karıştırılabilir. Ancak her birinin farklı unsurları vardır:
-
Yağma suçunda cebir veya tehdit ile mal alınır.
-
Hırsızlıkta mal çalma söz konusudur.
-
Mala zarar verme ise malın çalınmadan sadece tahrip edilmesi ile ilgilidir.
Uygulamada Sık Karşılaşılan Mala Zarar Verme Örnekleri
Günlük hayatta bu suça dair çok sayıda örnekle karşılaşılır:
-
Bir aracın camının kasten kırılması
-
Komşunun çitlerini, antenini veya penceresini tahrip etmek
-
Kamuya açık bir bankın yakılması
-
Evin duvarına sprey boya ile yazı yazmak
Bu tür durumlarda delil toplanması, tanıkların beyanı ve zararın ispatı adli süreci etkileyen önemli unsurlardır.
