Taksirle öldürme suçu, bir kişinin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranması sonucu istemeden bir başkasının ölümüne neden olması hâlinde oluşur. Türk Ceza Kanunu’nun 85. maddesinde düzenlenen bu suç tipi, öldürme kastı bulunmayan ancak öngörülebilir bir sonucu engelleme yükümlülüğü ihlal edildiği hâllerde gündeme gelir. Günlük hayatta özellikle trafik kazaları, iş kazaları veya ihmale dayalı ölümler bu kapsamda değerlendirilir.
Taksirle Öldürme Suçunun Hukuki Tanımı ve Unsurları
Taksirle öldürme suçu, kast olmaksızın, yani ölen kişiyi bilerek ve isteyerek hedef almadan meydana gelen ölümleri kapsar. Suçun temel unsurları şunlardır:
-
Taksir: Dikkatsizlik, tedbirsizlik, meslek veya sanatta acemilik ya da kurallara uymama sonucu öngörülebilir bir neticenin gerçekleşmesidir.
-
Sonuç: Failin davranışı sonucunda mağdurun hayatını kaybetmesi gerekir.
-
Nedensellik Bağı: Ölüm ile failin eylemi arasında doğrudan bir illiyet bağı olmalıdır.
Kasten öldürmeden en büyük farkı, failin ölüm sonucunu istememesi ama gerekli özeni göstermemesi nedeniyle buna sebep olmasıdır.
Taksirle Öldürme Suçunun Cezası
TCK m.85’e göre, taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak birden fazla kişinin ölümü veya bir kişinin ölümü ile birden fazla kişinin yaralanması durumunda ceza artırılır.
Nitelikli hâllerde ceza şu şekilde uygulanır:
-
Birden fazla kişinin ölümü veya yaralanması: 2 yıldan 15 yıla kadar hapis.
-
Bilinçli taksir halinde: Faile verilecek ceza üçte birden yarıya kadar artırılır.
-
İyi hal ve pişmanlık durumlarında: Cezada indirim yapılabilir.
Bilinçli Taksir Kavramı
Bilinçli taksir, failin meydana gelebilecek sonucu öngörmesine rağmen tedbir almadan eylemi gerçekleştirmesi hâlidir. Örneğin, tehlikeli araç kullanımı ya da gerekli güvenlik önlemlerini almadan yüksek riskli iş yaptırmak gibi.
Bilinçli taksirle taksir arasındaki farklar:
-
Basit taksir: Kişi sonucu öngöremez.
-
Bilinçli taksir: Kişi sonucu öngörür, ancak gerçekleşmeyeceğini umar.
Bilinçli taksir hâlinde verilecek hapis cezası daha yüksek olup, erteleme ya da adli para cezasına çevrilme ihtimali daha düşüktür.
Taksirle Öldürme Suçunda Yargılama Süreci
Taksirle öldürme suçu şikâyete tabi değildir. Cumhuriyet savcılığı tarafından resen soruşturulur ve kovuşturma yapılır. Yargılama süreci genellikle şu şekilde ilerler:
-
Soruşturma Aşaması: Cumhuriyet savcısı olayı araştırır, delil toplar ve bilirkişi raporu ister.
-
İddianame Düzenlenmesi: Savcı yeterli şüphe görürse dava açar.
-
Yargılama Aşaması: Asliye ceza mahkemesi veya birden fazla ölüm varsa ağır ceza mahkemesi görevlidir.
-
Karar ve Hüküm: Delillere göre mahkeme hapis veya adli para cezası verir.
-
İstinaf ve Temyiz: Taraflar verilen karara itiraz edebilir.
Taksirle öldürme suçu bakımından dava süreci, olayın karmaşıklığına ve delillerin durumuna göre uzayabilir.
Taksirle Öldürme Suçunun Trafik Kazalarıyla İlişkisi
En yaygın taksirle öldürme vakaları trafik kazalarıdır. Özellikle:
-
Alkollü araç kullanımı
-
Aşırı hız yapma
-
Kırmızı ışık ihlali
-
Emniyet şeridinin ihlali
-
Yaya geçidinde yayaya çarpma
gibi davranışlar, ölümle sonuçlandığında taksirle öldürme suçu oluşur.
Trafik kazalarında taksirle öldürme suçu işlenip işlenmediği, kazanın oluş şekline, sürücünün davranışına ve trafik kurallarına uygunluğuna göre belirlenir.
Bu tür kazalarda, hem ceza sorumluluğu hem de tazminat sorumluluğu doğabilir.
Taksirle Öldürme Suçunda Tazminat Sorumluluğu
Ceza sorumluluğunun yanında taksirle öldürme fiilini işleyen kişi, ölenin yakınlarına karşı maddi ve manevi tazminat da ödemekle yükümlü olabilir.
Tazminat davası şu şekilde açılır:
-
Ölenin destek verdiği kişiler destekten yoksun kalma tazminatı isteyebilir.
-
Yakınları manevi zararlarının karşılanması için manevi tazminat talep edebilir.
-
Tazminat davası, ceza davasından ayrı olarak veya birlikte açılabilir.
Ceza davası sonuçlanmadan da tazminat davası açılması mümkündür.
Taksirle Öldürme Suçunda Zamanaşımı Süresi
Taksirle öldürme suçunda dava zamanaşımı süresi, suçun niteliğine ve neticesine göre değişiklik gösterir. TCK’ya göre:
-
Basit taksirle öldürme suçunda 15 yıl
-
Bilinçli taksirle ve birden fazla mağdurun olduğu hâllerde daha uzun süreler
Geçen süre içinde dava açılmaz veya yargılama yapılmazsa dava zamanaşımı nedeniyle düşer.
Zamanaşımı süresinin kesilmesi veya durması da mümkündür; özellikle soruşturma işlemleri bu süreleri etkileyebilir.
