Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, toplumun ortak yaşam alanlarından biri olan kara yollarında herkesin can ve mal güvenliğini korumayı amaçlayan bir suç tipidir. Türk Ceza Kanunu’nun 179. maddesinde düzenlenen bu suç, başta sürücüler olmak üzere herkesin trafik kurallarına uymakla yükümlü olduğunu ifade eder. Bilinçli ya da ihmalkar davranışlarla trafikte tehlike yaratılması, hukuken cezai yaptırımla karşılık bulur.
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu Hangi Hallerde Oluşur?
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, hem kasti hem de taksirli davranışlarla işlenebilir. Bu kapsamda suçun oluşmasına neden olan bazı tipik fiiller şunlardır:
-
Teknik açıdan uygunsuz ve bakımsız araçla trafiğe çıkmak
-
Trafik işaret ve kurallarını hiçe sayarak araç sürmek
-
Tehlikeli manevralar veya hızla kamu güvenliğini tehdit etmek
-
Diğer araç sürücülerini veya yayaları bilinçli şekilde tehlikeye atmak
Bu tür eylemler, herhangi bir kazaya veya zarara yol açmasa bile, sırf tehlike doğurması nedeniyle suç teşkil eder. Suçun oluşması için mutlaka bir kazanın meydana gelmiş olması gerekmez.
Suçun Unsurları ve Değerlendirme Kriterleri
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun oluşması için şu unsurlar birlikte bulunmalıdır:
-
Tehlikeli bir hareketin varlığı
-
Bu hareketin kamuya açık bir alanda yapılmış olması
-
Can veya mal güvenliğini açıkça tehlikeye düşürmesi
-
Fiilin kast ya da taksirle işlenmiş olması
Failin davranışı ile meydana gelen tehlike arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Yani tehlike, failin doğrudan eyleminden kaynaklanmalıdır. İhmal sonucu ortaya çıkan tehlikeler de bu suç kapsamında değerlendirilir.
Cezai Yaptırımlar ve Suçun Ayrım Noktaları
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun cezası, eylemin şekline göre farklılık gösterir:
-
Alkollü olarak araç kullanan kişi: 3 aydan 1 yıla kadar hapis
-
Uyuşturucu madde etkisinde araç kullanan kişi: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis
-
Teknik açıdan kusurlu araçla trafiğe çıkan kişi: 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası
-
Kastla tehlike yaratan diğer hareketler: Taksirli suç kapsamında değerlendirilir
Şikâyet ve Dava Süreci
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, şikâyete tabi olmayan suçlardandır. Bu nedenle mağdurun şikâyetçi olmasına gerek kalmaksızın Cumhuriyet savcılığı tarafından re’sen soruşturma başlatılır. Polis tarafından düzenlenen tutanaklar, kamera kayıtları ve tanık beyanları en önemli delil unsurlarıdır.
Suçun niteliğine göre dava, asliye ceza mahkemesinde görülür. Ancak olayın sonucu ağırlaşmışsa (örneğin ölümle biten bir kaza varsa), ağır ceza mahkemesi yetkili olabilir. Mahkeme süreci delil durumuna göre birkaç ay ile bir yıl arasında değişebilir.
Trafik Suçunun Adli Para Cezasına Çevrilmesi Mümkün Müdür?
Basit ve ilk defa işlenen trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçlarında, hâkim takdir hakkını kullanarak hapis cezasını adli para cezasına çevirebilir. Ancak failin daha önce aynı fiili işlemiş olması veya olayın ağır sonuç doğurması halinde bu hak kullanılmaz. Ayrıca hâkim, cezanın ertelenmesine veya failin denetimli serbestlikten yararlanmasına da karar verebilir.
Uygulamada En Sık Karşılaşılan Durumlar
-
Sürüş sırasında sosyal medya yayını yapmak
-
Düğün konvoyunda yolu kapatmak, drift atmak
-
Trafik ışıklarına uymayıp yayaları tehlikeye atmak
-
Yarış düzenlemek veya trafiği bilerek yavaşlatmak
Bu gibi örnekler, trafik güvenliğini açık şekilde tehdit ettiği için mahkemelerce cezalandırılır. Her olayın somut özellikleri mahkeme kararında etkili olur.
Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu Sıkça Sorulan Sorular
Bu suç nedir?
Sürücünün dikkatsiz, özensiz ya da bilinçli şekilde araç kullanarak trafikte başkalarının güvenliğini tehlikeye atmasıdır. Kazaya yol açmasa da tehlike yaratılması durumunda dahi suç oluşur.
Hangi davranışlar bu kapsamda değerlendirilir?
Alkollü araç kullanmak, uyuşturucu etkisindeyken direksiyona geçmek, aşırı hız yapmak, araçla kasıtlı tehlikeli manevralarda bulunmak, teknik olarak arızalı araçla trafiğe çıkmak veya trafiği tehlikeye sokacak şekilde davranmak bu suçu oluşturabilir.
Tehlike oluşması yeterli midir?
Evet. Mutlaka bir zarar doğmuş olması gerekmez. Başkalarının can veya mal güvenliğini somut olarak tehlikeye atmak suçun oluşması için yeterlidir.
Bu suçun cezası nedir?
Eylemin içeriğine göre değişir. Alkol veya uyuşturucu etkisindeyken araç kullananlara birkaç aydan birkaç yıla kadar hapis cezası verilebilir. Bazı durumlarda adli para cezası veya erteleme de mümkündür.
Dava hangi mahkemede görülür?
Genellikle asliye ceza mahkemeleri görevlidir. Ancak olay ağır bir sonuç doğurmuşsa, dosya ağır ceza mahkemesine da aktarılabilir.
Şikâyet şart mı?
Hayır. Bu suç savcılık tarafından doğrudan soruşturulur. Vatandaş şikâyetçi olmasa da işlem yapılabilir.
Hapis cezası ertelenebilir mi?
İlk kez işlenmiş, zarar doğurmamış ve failin sabıkası yoksa mahkeme cezayı para cezasına çevirebilir veya erteleyebilir. Ama bu durum her olayda geçerli değildir.
Sicile işler mi?
Mahkûmiyet kesinleşirse adli sicile kaydedilir. Hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi durumlarda kayıt geçici olur ve ileride silinebilir.
