Düz tabanlık nedeniyle jandarmalıktan elenme davası, adayın ayak yapısına ilişkin verilen “Göreve Elverişli Değildir” kararının hukuka aykırı olduğu iddiasıyla açılan bir idari dava türüdür. Jandarma Genel Komutanlığı sağlık yönetmeliğinde düz tabanlık için belirlenen dereceler ve fonksiyon kaybı kriterleri bulunmaktadır; ancak uygulamada yapılan hatalı ölçümler, eksik raporlar veya yanlış değerlendirmeler nedeniyle pek çok aday haksız şekilde elenebilmekte ve dava açma yoluna gitmektedir.
Düz Tabanlık (Pes Planus) Nedir?
Düz tabanlık, ayak kavisinin azalması veya tamamen kaybolması sonucunda ayağın yere daha yayvan basmasıyla ortaya çıkan ortopedik bir durumdur. Pes planus bazı bireylerde hiçbir şikâyete yol açmazken, bazı adaylarda uzun süre yürüyememe, çabuk yorulma, ağrı ve denge bozukluğu gibi sorunlara neden olabilir. Jandarma mesleğinin yüksek fiziksel yeterlilik gerektirmesi nedeniyle bu durum sağlık muayenelerinde detaylı şekilde incelenir.
Jandarma Sağlık Yönetmeliğinde Düz Tabanlık Değerlendirmesi
Jandarma Genel Komutanlığı sağlık yönetmeliği, düz tabanlığı derecelerine göre sınıflandırmakta ve fonksiyon kaybının olup olmadığını esas almaktadır. Derecesi hafif olan pes planus vakaları çoğu zaman engel sayılmazken, yürüyüşü bozan veya uzun süreli dayanıklılığı etkileyen vakalar elenme sebebi olabilir. Yönetmelik, yalnızca şekil bozukluğunu değil, fonksiyonel etkileri de dikkate alır. Bu nedenle tek başına “düz tabanlık vardır” ibaresi elenme için yeterli değildir.
| Derece | Klinik Tanım | Feiss Çizgisi / Değerlendirme Kriteri* |
|---|---|---|
| 1. Derece Düz Taban | Longitüdinal (iç) ayak kavsi hafif çökmüştür, kavis hâlâ seçilebilir. Genellikle hafif yorgunluk, uzun yürüyüşlerde ağrı ile seyreder. | Feiss çizgisi yönteminde naviküler tüberkül; iç malleol ile 1. metatars başı arasındaki çizginin yaklaşık ilk 1/3 altına düşmüştür. Pes planus hafif kabul edilir. :contentReference[oaicite:0]{index=0} |
| 2. Derece Düz Taban | Ayak kavsi belirgin şekilde azalmış, ayağın iç kenarı zemine daha geniş yüzeyle temas etmeye başlamıştır. Yürüyüşte çabuk yorulma ve zaman zaman ayak bileği – diz hattında ağrı görülebilir. | Naviküler tüberkül; Feiss çizgisine göre 1/3 – 2/3 arası mesafede daha aşağıdadır. Orta dereceli pes planus (orta düzey düztabanlık) olarak sınıflanır. :contentReference[oaicite:1]{index=1} |
| 3. Derece Düz Taban | Ağır pes planus: Longitüdinal ark neredeyse tamamen kaybolmuştur, ayağın iç kenarı dışarı doğru konveks görünür, topuk kemiği içe devrilebilir. Yürüyüş belirgin bozulabilir; uzun mesafelerde şiddetli ağrı ve fonksiyon kaybı görülebilir. :contentReference[oaicite:2]{index=2} | Naviküler tüberkül; Feiss çizgisine göre son 2/3’lük bölümün altında, zemine oldukça yakın veya zeminde izlenir. 3. derece pes planus olarak adlandırılır. :contentReference[oaicite:3]{index=3} |
* Feiss çizgisi sınıflandırması; pes planus derecesini belirlemek için sık kullanılan klinik yöntemlerden biridir. Derecelendirme, mutlaka ortopedi uzmanı muayenesi ve ilgili yönetmelikler (örneğin askerlik/uzman erbaş sağlık yönetmelikleri) çerçevesinde değerlendirilmelidir.
Jandarma Adaylarında Düz Tabanlık Muayenesi Nasıl Yapılır?
Jandarma adayları ortopedi uzmanı tarafından kapsamlı muayeneden geçirilir. Bu muayene; ayak basış analizi, kavis yüksekliği ölçümü, yürüyüş testi ve gerektiğinde röntgen değerlendirmesini içerir. Adayın dayanıklılık ve spor performansını etkileyen bir durum olup olmadığı tespit edilir. Ancak uygulamada bazı raporlarda fonksiyon değerlendirmesi yapılmadan yalnızca şekil bozukluğuna dayanarak elenme kararı verilebilmekte ve bu durum hukuki sorunlara yol açmaktadır.
Düz Tabanlık Nedeniyle Jandarmalıktan Elenme Kararı Hangi Durumlarda Hatalıdır?
Düz tabanlık nedeniyle elenme kararları çoğu zaman eksik inceleme, hatalı ölçüm ya da yönetmeliğe aykırı raporlama nedeniyle dava konusu olmaktadır.
| Hata Nedeni | Açıklama / Ne Anlama Gelir? |
|---|---|
| Derecenin yanlış ölçülmesi | Pes planus derecesi (hafif–orta–ileri) yanlış sınıflandırıldığında, aslında hafif olan bir vaka orta/ileri gibi gösterilerek aday haksız şekilde elenebilir. |
| Yürüyüş ve dayanıklılık testlerinin yapılmaması | Sadece muayene masası bulgularına bakılıp; yürüyüş, koşu ve uzun süreli yüklenme testleri uygulanmadığında, gerçek fonksiyon düzeyi ortaya konulamaz. |
| Raporun yalnızca şekil bozukluğuna dayanması | Ayak kavsinin görüntüsüne odaklanılıp ağrı, performans ve günlük yaşam etkileri dikkate alınmazsa; salt şekil bozukluğu üzerinden “elverişsiz” kararı verilebilir. |
| Fonksiyon kaybının değerlendirilmemesi | Uzun yürüyüşte ağrı, sık burkulma, koşu performansı gibi işlevsel kriterler ölçülmediğinde; gerçekte görev yapabilecek durumda olan adaylar da elenebilir. |
| Yönetmelikteki dilimlerin yanlış uygulanması | TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ndeki A/B/C dilimleri hatalı yorumlandığında; sağlam veya hafif kusurlu kabul edilebilecek vakalar yanlışlıkla elverişsiz sınıfına alınabilir. |
Bu tür raporlar, idari davalarda bilirkişi tarafından yeniden incelendiğinde sıklıkla aday lehine sonuçlanmaktadır.
Düz Tabanlık Nedeniyle Elenme Davası Nasıl Açılır?
Elenme kararı alan aday, önce ilgili sağlık kuruluna itiraz edebilir. İtiraz aşamasında ikinci bir muayene yapılır. Bu aşamada da olumsuz karar verilirse idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Dava açma süresi tebliğden itibaren 60 gündür. Mahkeme sürecinde adayın tıbbi bulguları, yürüyüş ve dayanıklılık durumunu gösteren raporlar, özel hastanelerden alınan ortopedi değerlendirmeleri ve gerekirse bilirkişi raporları incelenir.
Mahkemeler Düz Tabanlık Kaynaklı Elenme Kararlarını Nasıl Değerlendirir?
Mahkemeler, sadece şekil bozukluğu nedeniyle elenme kararı verilmesini yeterli görmemekte, adayın jandarma görevlerini yerine getirip getiremeyecek durumda olup olmadığını fonksiyonel olarak incelemektedir. Eğer bilirkişi raporu düz tabanlığın adayın görev yapmasına engel olmadığını ortaya koyarsa, mahkeme elenme işlemini iptal edebilir.
Düz Tabanlık Her Zaman Elenme Sebebi Değil
Düz tabanlık nedeniyle jandarmalıktan elenme davası, birçok adayın hatalı değerlendirme nedeniyle mağdur olduğu durumlarda etkili bir başvuru yoludur. Hafif ve fonksiyonel açıdan sorun yaratmayan düz tabanlık vakalarının yönetmelikte çoğu zaman engel sayılmadığı unutulmamalıdır. Bu nedenle elenme kararı alan adayların süreci pasif biçimde kabullenmesi yerine, hem tıbbi hem hukuki haklarını kullanarak değerlendirme talep etmesi önemlidir.
Sık Sorulan Sorular ile Düz Tabanlık Nedeniyle Jandarmalıktan Elenme
Düz tabanlık nedeniyle jandarmalıktan elenme süreci, adayların sağlık derecesi, fonksiyon kaybı ve TSK/Jandarma sağlık yönetmeliğinin teknik hükümleri çerçevesinde değerlendirilir. Google’da en çok sorulan ifadeler aşağıda kelime sırası korunarak soru hâline getirilmiş ve uzman görüşüyle açıklanmıştır.
Jandarma düz tabanlık derecesi nedir?
Jandarma için düz tabanlık derecesi, ayak kavis açısının ölçümüyle belirlenir. 10–19 derece hafif düz tabanlık sayılırken, daha yüksek dereceler elenme riskini artırır.
Düz taban engel sayılır mı?
Hafif düz taban çoğu zaman engel kabul edilmez. Ancak yürüyüş bozukluğu, dayanıklılık kaybı veya ağrı varsa düz taban engel sayılabilir.
Düz taban ayak asker olabilir mi?
Düz taban ayak yapısına sahip kişiler hafif derecedeyse asker olabilir; ileri derecede bozukluk varsa elverişsiz raporu verilebilir.
Düz tabanlık neye engel olur?
Düz tabanlık uzun koşu, arazi yürüyüşü, yük taşıma ve denge gerektiren askeri görevlerde performansı olumsuz etkileyebilir.
Düz tabanlar uzman çavuş olabilir mi?
Düz tabanlık derecesi hafifse uzman çavuşluğa engel değildir. Ancak orta/ileri derece düz tabanlık çoğunlukla elenme sebebi olur.
MSÜ düz taban kaç derece?
MSÜ için 10–19 derece hafif kabul edilirken, ileri dereceler adayın elenmesine yol açabilir. Fonksiyon kaybı belirleyici unsurdur.
Düz tabanlar bedelli askerlik yapabilir mi?
Hafif düz tabanlık bedelli askerlik için engel değildir. İleri derece pes planus ise sağlık kurulunca muafiyet değerlendirmesine alınabilir.
Jandarma 10 katı kuralı var mı?
Jandarma sağlık değerlendirmesinde “10 katı kuralı” adıyla bilinen özel bir düzenleme yoktur. Değerlendirme tamamen yönetmelikteki ayak derecelerine göre yapılır.
Düz tabanlık MSÜ’ye engel mi?
Düz tabanlık derecesi yürüyüşü etkilemiyorsa MSÜ’ye engel olmayabilir; ileri derece düz tabanlık ise elenme nedeni olabilir.
Düz taban olmanın dezavantajları nelerdir?
Düz tabanlık uzun yürüyüşlerde ağrı, çabuk yorulma, dengesizlik ve duruş bozukluğu gibi dezavantajlara yol açabilir.
Düz tabanlar memur olabilir mi?
Memurluk için düz tabanlık genellikle engel değildir. Yalnızca özel güvenlik, polislik gibi fiziki yeterlilik isteyen alanlarda sorun teşkil edebilir.
Jandarma sağlık raporu nelere bakılır?
Jandarma sağlık raporunda ortopedik yapı, ayak fonksiyonu, koşu-durum testi, kardiyoloji, görme, işitme ve genel sağlık durumu incelenir.
Düz taban askeri okula girebilir mi?
Hafif düz taban çoğu zaman askeri okul girişine engel değildir. Ancak ileri derece düz tabanlık sağlık yönetmeliğinde elenme sebebi olarak sayılır.
Düz tabanlar memur olabilir mi?
Düz tabanlık derecesi hafif olan kişiler kamu memuru olabilir. Bu durum yalnızca fiziki yeterlilik isteyen mesleklerde sınırlayıcı olabilir.
Düz tabanlık düzelir mi?
Hafif düz taban çocukluk döneminde veya egzersizlerle iyileşebilir. Yetişkinlerde ise ortopedik tabanlık kullanımı destek sunabilir.
MSÜ düz taban kaç derece?
MSÜ için kabul edilebilir düz tabanlık derecesi genellikle 10–19 derece aralığındadır. Daha yüksek dereceler adayın elenmesine neden olabilir.
