Kuvvet Komutanlıkları (Kara, Deniz, Hava) Sınavlarında Renk Körlüğü Nedeniyle Elenme, askeri personel adaylarının karşılaştığı en kritik sağlık değerlendirmelerinden biridir. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), personel seçiminde yalnızca fiziksel dayanıklılığı değil, görsel yeterliliği de büyük bir titizlikle değerlendirir. Renk algısındaki bozukluk, özellikle komuta kontrol, harita okuma, sinyal algılama ve güvenlik görevlerinde ciddi sonuçlar doğurabileceği için sağlık muayenelerinde ayrı bir test alanı olarak incelenir. Bu nedenle renk körlüğü olan birçok aday, 2026 yılında da Kuvvet Komutanlıkları sınavlarında sağlık nedeniyle elenme riskiyle karşılaşmaktadır.
Renk Körlüğü Nedir ve Askeri Görevlerdeki Önemi
Renk körlüğü, retinada bulunan kon hücrelerinin işlev bozukluğu nedeniyle bazı renklerin yanlış algılanması veya hiç algılanamaması durumudur. Kimi adaylar sadece kırmızı-yeşil tonlarını ayırt etmekte zorlanırken, bazıları tüm renkleri gri tonlarında görür. Askeri görevlerde bu durum büyük fark yaratır; çünkü sinyal renklerinin doğru algılanamaması, görev komutlarının karıştırılması veya uyarı sistemlerinin yanlış değerlendirilmesi hem bireysel hem ekip güvenliğini tehlikeye atabilir. Bu yüzden Kuvvet Komutanlıkları (Kara, Deniz, Hava) Sınavlarında Renk Körlüğü Nedeniyle Elenme uygulaması, doğrudan operasyonel güvenlik prensibine dayanmaktadır.
TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde Renk Algısı Şartı
Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği, personel alımlarında tüm sağlık kriterlerini belirleyen temel mevzuattır. Yönetmeliğin “Göz Hastalıkları” başlığı altında renk körlüğü açıkça tanımlanmıştır. Buna göre renk algısı bozukluğu bulunan adaylar, harp okulları, astsubay meslek yüksekokulları ve uzman erbaşlık başvurularında elenir. Ancak bu durumun istisnası, renk algısı bozukluğunun görev performansını etkilemeyecek kadar hafif düzeyde olmasıdır. Dolayısıyla değerlendirme sadece “renk körlüğü var mı” sorusuna değil, “görevi etkiler mi” kriterine de dayanmaktadır.
TSK Sağlık Yönetmeliğinde B ve D Dilimleri Ne Demek?
TSK Sağlık Yönetmeliğinde B ve D Dilimleri, adayların sağlık durumuna göre askerlik hizmetine uygunluk seviyesini belirler. B Dilimi, hafif sağlık sorunları bulunan ancak belirli görevlerde hizmet edebilecek adayları kapsarken; D Dilimi, ciddi veya kalıcı rahatsızlıklar nedeniyle askerlik hizmetine tamamen elverişli olmayan, yani muaf sayılan kişileri ifade eder. Bu sınıflandırma, adayın rahatsızlığının görev performansını etkileyip etkilemeyeceğine göre yapılır ve TSK’nın objektif sağlık değerlendirme sisteminin temelini oluşturur.
TSK Sağlık Yönetmeliği A, B, C ve D Dilimleri
| Dilimi | Tanımı |
|---|---|
| A Dilimi | Sağlıklı bireyler için olup, askerlik yapmaya tam uygun olanları ifade eder. |
| B Dilimi | Hafif sağlık sorunları olanlar için olup, sınırlı görevlerde hizmet verebilirler. |
| C Dilimi | Daha ciddi sağlık sorunları olan ve askerlik görevine kısmen uygun kişiler için kullanılır. |
| D Dilimi | Ciddi sağlık sorunları nedeniyle askerlikten tamamen muaf olanları ifade eder. |
Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerinde Farklı Değerlendirme Kriterleri
Renk körlüğü tespiti, Kuvvet Komutanlıklarının görev alanlarına göre farklı risk seviyelerinde ele alınır. Kara Kuvvetleri’nde harita, mühimmat ve araç göstergelerindeki renk kodlarının doğru okunması zorunludur. Deniz Kuvvetleri’nde renkli seyir lambaları ve işaret sistemleri hayati önem taşır; bu nedenle en sık elenme bu branşta görülür. Hava Kuvvetleri’nde ise renk algısı, uçuş güvenliğinin temel unsurlarındandır. Pilot, radar operatörü veya hava trafik personeli gibi görevlerde renk farkı kritik bir güvenlik unsurudur. Bu nedenle Hava Kuvvetleri adayları en sıkı renk algısı değerlendirmesine tabi tutulur.
Askeri Muayene Süreci ve Renk Körlüğü Testleri
Muayene sürecinde adaylar genel sağlık kontrolünden geçtikten sonra göz hastalıkları bölümüne yönlendirilir. Burada renk algısı, standartlaştırılmış testlerle ölçülür. En sık kullanılan test, Ishihara renk körlüğü testidir. Bu testte farklı renkte noktalar arasında yer alan sayılar veya desenler okunur. Kırmızı-yeşil veya mavi-sarı karışıklığı olan bireyler bu desenleri doğru ayırt edemez. Sonuçların şüpheli olduğu durumlarda anomaloskop, D-15 testleri veya Farnsworth-Munsell 100 Hue testleri uygulanır. Bu testler, renk algısının türünü ve şiddetini belirlemede yüksek doğruluk sağlar.
Elenme Kararının Verilme Süreci
Test sonuçları göz hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirildikten sonra sağlık kuruluna iletilir. Eğer adayın renk algısı bozukluğu görev icrası için risk oluşturuyorsa “askeri öğrenci olmaya elverişli değildir” kararı verilir. Ancak bazı durumlarda adayın renk körlüğü çok hafif düzeyde olabilir. Bu gibi durumlarda sağlık kurulu adayın görev sınıfına göre yeniden değerlendirme kararı alabilir. Yani her renk körlüğü vakası aynı şekilde sonuçlanmaz; sonuç, bozukluğun derecesine ve görev tanımına bağlı olarak değişebilir.
İtiraz Hakkı ve Yeniden Muayene Süreci
Elenme kararı kesin değildir. Adaylar, sağlık kurul kararına karşı yedi gün içinde itiraz hakkına sahiptir. İtiraz dilekçesinde muayene tarihi, test türü, kullanılan materyalin durumu ve itiraz gerekçesi açıkça belirtilmelidir. İtiraz kabul edilirse aday başka bir askeri hastanede yeniden muayeneye alınır. Bu süreçte ışık koşulları, testlerin baskı kalitesi ve adayın göz yorgunluğu gibi faktörlerin sonuçlara etkisi yeniden değerlendirilir. İkinci kurul kararı, genellikle nihai karar olarak kabul edilir.
Renk Körlüğü Lensleri Askeri Muayenede Geçerli mi?
Renk körlüğü lensleri, belirli dalga boylarını filtreleyerek renkleri daha net algılamayı sağlar. Ancak bu lenslerin etkisi geçicidir ve tıbbi bir tedavi yöntemi değildir. TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne göre muayene sırasında bu tür lenslerin kullanımı yasaktır. Çünkü bu lensler adayın gerçek renk algısını yansıtmaz ve test sonuçlarını yapay biçimde değiştirebilir. Bu nedenle Kuvvet Komutanlıkları (Kara, Deniz, Hava) Sınavlarında Renk Körlüğü Nedeniyle Elenme kararları, lens veya filtre kullanımına bakılmaksızın doğal görme kapasitesi üzerinden değerlendirilir.
Renk Körlüğü Asker Olmaya Tamamen Engel midir?
Renk körlüğü, askerlik hizmetinin her alanında engel değildir. Zorunlu askerlik yapan er statüsündeki bireyler renk körü olsalar da genellikle görev alabilir. Ancak profesyonel askerlik, pilotluk, denizcilik veya mühimmat kontrolü gibi görevlerde renk algısı şartı bulunur. Bu nedenle renk körlüğü, sadece belirli branşlarda görev almayı engeller. Bu durumun amacı, hem bireysel hem toplu güvenliği korumaktır.
İtiraz Sonrasında Dava Açma Hakkı
İtiraz sonucu olumsuz olan adaylar, idari yargı yoluna başvurarak kararın iptalini talep edebilir. Bu süreçte tıbbi bilirkişi raporları büyük önem taşır. Mahkeme, TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği hükümlerine uygunluk olup olmadığını inceler. Eğer muayene sürecinde usul hatası veya ölçüm eksikliği tespit edilirse, karar aday lehine bozulabilir. Bu nedenle dava sürecine girmeden önce profesyonel hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.
Renk Körlüğü ve Eğitim Adaylıklarında Yanlış Bilinenler
Birçok aday, renk körlüğü tespit edildiğinde tamamen elenileceğini düşünür. Ancak yönetmelikte bazı gri alanlar mevcuttur. Örneğin, kısmi renk körlüğü tespit edilen bir aday, farklı görev sınıflarında yeniden değerlendirilebilir. “Renk körü asla asker olamaz” inancı bu nedenle her zaman doğru değildir. Bazı durumlarda görevin niteliği ve risk seviyesi dikkate alınarak istisnai kararlar verilebilir.
Renk Körlüğü Askerlikte Nasıl Tespit Edilir?
Renk körlüğü genellikle ön sağlık taramasında fark edilir. Adayların geçmişte herhangi bir renk algı testi yaptırmamış olması, muayene sırasında sürpriz sonuçlarla karşılaşmasına neden olabilir. Ishihara testinde adaydan art arda gelen sayıları doğru okuması istenir. Eğer yanlış okumalar belirli bir düzeyin üzerindeyse aday “renk körü” olarak değerlendirilir. Bazı durumlarda testin ikinci kez uygulanması sonucu değişiklik gösterebilir. Bu nedenle muayene öncesinde göz sağlığının kontrol ettirilmesi önerilir.
Sonuç
Kuvvet Komutanlıkları (Kara, Deniz, Hava) Sınavlarında Renk Körlüğü Nedeniyle Elenme süreci, askeri görevlerdeki güvenlik standartlarının bir yansımasıdır. Renk algısının görev başarısı üzerindeki etkisi nedeniyle TSK bu konuda oldukça hassas davranmaktadır. Adayların bu süreci bilinçli şekilde yönetmeleri, test koşullarını doğru anlamaları ve gerektiğinde itiraz hakkını kullanmaları büyük önem taşır. Unutulmamalıdır ki her renk körlüğü vakası aynı sonucu doğurmaz; önemli olan doğru değerlendirme ve yasal hakların zamanında kullanılabilmesidir.
Bu içerik bilgilendirme amacı taşır. Güncel TSK yönetmelikleri ve kurum uygulamaları zaman içinde değişebileceğinden, başvuru öncesi uzman danışmanlık alınması önerilir.
Sık Sorulan Sorular
Kullanıcılar tarafından en çok araştırılan sorular şunlardır:
TSK’da renk körlüğü şartı kaldırıldı mı?
Hayır, TSK’da renk körlüğü şartı 2026 itibarıyla hâlâ geçerlidir. Askeri görevlerde renkleri doğru ayırt edebilmek operasyon güvenliği için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle renk körlüğü tespiti, elenme nedeni olmaya devam etmektedir.
Renk körü askerlik yapabilir mi?
Evet, renk körlüğü askerlik yapmaya engel değildir. Ancak profesyonel askerlik, pilotluk, denizcilik veya mühimmat uzmanlığı gibi branşlarda görev alınamaz. Zorunlu askerlik hizmetinde ise uygun görevlerde yer verilebilir.
Renk körü biri denizci olabilir mi?
Deniz Kuvvetleri personeli için renk körlüğü elenme sebebidir. Çünkü seyir lambaları, radar göstergeleri ve sinyal işaretleri renk ayrımına dayanır. Bu nedenle renk algısı bozuk kişiler denizci olarak görev yapamaz.
Renk körlüğü askeri personel olmaya engel midir?
Evet, renk körlüğü subay, astsubay ve uzman erbaş alımlarında engel teşkil eder. TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği, renk algısında bozukluk bulunan adayları elenmiş sayar. Ancak durumun hafif olması halinde yeniden muayene hakkı tanınabilir.
Renk körlüğü olanlar hangi askeri meslekleri yapamaz?
Renk körlüğü olan kişiler uçuş, denizcilik, mühimmat kontrolü ve sinyal görevlerinde çalışamaz. Bu görevlerde renk ayrımı hayati öneme sahiptir. Diğer branşlarda ise durumun şiddetine göre değerlendirme yapılabilir.
