Boşanma Davasında Nafaka Nasıl Belirlenir? – 2025

Boşanma davasında nafaka, taraflar arasında ekonomik dengeyi sağlamak, mağduriyet oluşmasını önlemek ve çocuğun ihtiyaçlarını güvence altına almak amacıyla hâkim tarafından hükmedilen parasal yükümlülüktür. Türk Medeni Kanunu’na göre nafaka, boşanmanın mali sonuçları arasında en kritik unsurlardan biridir ve her somut olayda farklı şekilde belirlenir.

Nafaka Türleri Nelerdir?

Boşanma sürecinde ve sonrasında verilebilecek dört farklı nafaka türü bulunur. Bunlar: tedbir nafakası, iştirak nafakası, yoksulluk nafakası ve yardım nafakasıdır. Her birinin amacı, şartları ve süresi farklıdır.

Tedbir Nafakası, boşanma davası açıldıktan sonra karar kesinleşene kadar, eşlerden birinin ve varsa çocukların geçimini sağlamak amacıyla hükmedilir. Hâkim tarafından resen (kendiliğinden) değerlendirilir.

İştirak Nafakası, velayeti kendisine verilmeyen eşin, müşterek çocuğun eğitim, sağlık, barınma gibi giderlerine katılması için ödemekle yükümlü olduğu nafaka türüdür. Çocuk ergin oluncaya kadar devam eder. Bazı durumlarda erginlikten sonra da sürebilir (örneğin üniversite eğitimi).

Yoksulluk Nafakası, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olan taraf lehine hükmedilir. Bu nafakanın ödenebilmesi için, talep eden tarafın boşanma sonucunda ekonomik açıdan zor duruma düşmesi ve diğer eşten daha az kusurlu ya da eşit kusurlu olması gerekir.

Yardım Nafakası, Türk Medeni Kanunu’nda ayrıca düzenlenen ve boşanma davasından bağımsız olarak ihtiyaç halinde yakın akrabaların birbirlerine destek olmasını amaçlayan bir türdür. Boşanma davalarında doğrudan talep konusu edilmez.

Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?

Boşanma davasında nafaka miktarı, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre belirlenir. Hâkim, tarafların gelir düzeylerini, yaşam standartlarını, çocuğun ihtiyaçlarını, evlilik süresini ve nafaka talep edenin yoksulluğa düşüp düşmeyeceğini dikkate alır.

Yargılama sırasında taraflardan SGK kayıtları, maaş bordrosu, banka hareketleri, taşınmaz ve araç kayıtları gibi ekonomik durumlarını gösterir belgeler talep edilebilir. Ayrıca nafakanın ödenebilir ve sürdürülebilir olması hedeflenir. Aşırı yüksek ya da yetersiz nafakalar yargıtay içtihatları çerçevesinde denetlenebilir.

Hâkim, nafaka miktarını belirlerken çocuğun yaşı, eğitim durumu, özel ihtiyaçları gibi unsurları da göz önünde bulundurur. Örneğin küçük yaştaki bir çocuğun bez, mama gibi masrafları varken, lise çağındaki bir çocuk için servis, kırtasiye ve eğitim masrafları ön plandadır.

Nafaka Hangi Süreyle Ödenir ve Ne Zaman Biter?

Tedbir nafakası, dava devam ettiği sürece geçerlidir ve karar kesinleştiğinde sona erer. İştirak nafakası, çocuk ergin olana kadar devam eder ancak erginliğe rağmen eğitim devam ediyorsa sürebilir. Yoksulluk nafakası ise süre sınırı olmaksızın devam eder, ancak bazı hallerde kendiliğinden sona erer.

Yoksulluk nafakasının sona erme sebepleri şunlardır:

• Nafaka alan kişinin yeniden evlenmesi

• Taraflardan birinin ölmesi

• Nafaka alacaklısının evli gibi fiilen birlikte yaşamaya başlaması

• Ekonomik durumunun iyileşmesi

Taraflardan biri bu şartların oluştuğunu öne sürerek nafakanın kaldırılması veya azaltılması için dava açabilir.

Nafaka Artışı ve Uyarlama Davaları

Nafaka miktarı belirlendikten sonra yıllar içinde değişen ekonomik koşullar nedeniyle güncellenmesi gerekebilir. Taraflar arasında bir artış oranı belirlenmişse bu oran uygulanır. Ancak taraflar oran belirtmemişse, her yıl yeniden değerleme oranı veya TÜFE dikkate alınarak nafaka artırım davası açılabilir.

Benzer şekilde, nafaka ödeyen kişinin ekonomik durumu ağırlaşmışsa nafakanın indirilmesi veya tamamen kaldırılması için de mahkemeye başvuru yapılabilir. Bu tür davalar, nafakanın belirlendiği mahkemede ve ayrı bir dava olarak açılır.

Nafaka Talebi Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?

Nafaka talebi, boşanma davası dilekçesinde yer alabileceği gibi duruşma esnasında da ileri sürülebilir. Tedbir nafakası için dava açıldığı anda hâkim resen karar verebilir. Yoksulluk ve iştirak nafakaları için ise açık ve gerekçeli bir talep bulunmalıdır.

Taraflar, anlaşmalı boşanma protokolü kapsamında da nafaka miktarını serbestçe belirleyebilir. Ancak protokolde yer alan nafaka hükümleri, ileride nafaka artışı ya da kaldırılması taleplerine engel değildir.

Boşanma Davasında Nafaka Süreci Nasıl İşler? Adım Adım Açıklamalı Rehber Tablo

Aşama	Ne Yapılır?	Açıklama	Süreçteki Rolü
1. Talep Hazırlığı	Nafaka türüne göre talep dilekçeye eklenir	Tedbir, iştirak veya yoksulluk nafakası isteniyorsa açık ve gerekçeli şekilde belirtilmelidir	Talep olmadan yoksulluk nafakasına karar verilemez
2. Dava Açılışı	Boşanma davası aile mahkemesinde açılır	Nafaka talebi, boşanma davasıyla birlikte veya ayrı dilekçeyle sunulabilir	Sürecin resmi başlangıcıdır
3. Tedbir Nafakası Değerlendirmesi	Hâkim, geçici nafaka konusunda karar verir	Dava süresince mağduriyeti önlemek için geçici destek sağlanır	Hâkim bu kararı resen de verebilir
4. Tarafların Mali Durumunun İncelenmesi	Gelir-gider belgeleri toplanır	SGK kaydı, maaş bordrosu, banka hesapları gibi veriler değerlendirilir	Adil nafaka miktarının belirlenmesi açısından kritiktir
5. Nafaka Miktarının Belirlenmesi	Mahkeme nafaka türü ve tutarını belirler	Çocuğun ihtiyaçları, eşlerin yaşam düzeyleri, kusur durumu dikkate alınır	Karar bağlayıcı ve icraya konulabilir niteliktedir
6. Kararın Kesinleşmesi	Nafaka hükmü, boşanma kararının kesinleşmesiyle yürürlüğe girer	Özellikle yoksulluk ve iştirak nafakaları için geçerlidir	Uygulama bu aşamadan sonra başlar
7. Ödeme ve Takip Süreci	Nafaka düzenli ödenir; ödenmezse icra takibi yapılabilir	Aksayan ödemelerde faiz ve tazyik hapsi gündeme gelir	Yaptırım gücü olan hukuki süreçtir
8. Artış, İndirim veya Kaldırma Davası	Değişen şartlara göre yeni dava açılabilir	Gelir artışı, evlilik, ekonomik iyileşme gibi durumlar değerlendirilir	Nafakanın sürdürülebilirliğini dengeler

Nafaka Türleri Nelerdir? Kapsamı, Şartları ve Süreleriyle Açıklamalı Tablo

Nafaka Türü	Kim Lehine Verilir?	Ne Zaman Verilir?	Ne Kadar Sürer?	Şartları ve Açıklama
Tedbir Nafakası	Eş veya çocuk lehine	Boşanma davası açıldığında	Dava sonuçlanana kadar	Hâkim tarafından resen ya da talep üzerine hükmedilir. Geçici geçim desteği sağlar.
Yoksulluk Nafakası	Yoksulluğa düşecek eş lehine	Boşanma kararı ile birlikte	Süresiz (şartlar sona erene kadar)	Nafaka isteyen taraf daha az kusurlu olmalı; yoksulluğa düşme riski bulunmalı.
İştirak Nafakası	Çocuk lehine (velayet kendisine verilmeyen eş öder)	Boşanma kararı ile birlikte	Çocuk ergin olana kadar	Çocuğun eğitim, sağlık, barınma gibi ihtiyaçlarının karşılanmasına yöneliktir.
Yardım Nafakası	Bakıma muhtaç hısımlar arasında	Her zaman	Mahkeme kararıyla belirlenir	Aile bireyleri arasında sosyal dayanışmayı sağlamak için düzenlenir. Boşanmadan bağımsızdır.

Boşanma Davasında Nafaka Sıkça Sorulan Sorular

Boşanma davasında nafaka nedir?

Boşanma davasında nafaka, evliliğin sona ermesiyle birlikte taraflar arasında veya çocuk lehine hükmedilen maddi destek ödemesidir. Amaç, boşanma sonrası taraflar arasında ekonomik dengenin bozulmasını engellemek ve özellikle çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılamaktır.

Hangi nafaka türleri vardır?

Boşanma davalarında en sık karşılaşılan nafaka türleri şunlardır: tedbir nafakası, yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası. Tedbir nafakası dava süresince geçerlidir. Yoksulluk nafakası boşanma sonrası yoksulluğa düşecek eşe verilir. İştirak nafakası ise çocuğun giderlerine katılım amacıyla velayeti almayan eş tarafından ödenir.

Yoksulluk nafakası ne zaman ve kime verilir?

Yoksulluk nafakası, boşanma nedeniyle mali olarak zor duruma düşecek olan ve karşı tarafa göre daha az kusurlu olan eş lehine hükmedilir. Talep üzerine mahkeme tarafından kararlaştırılır. Nafaka talep etmeyen eşe hâkim kendiliğinden yoksulluk nafakası veremez.

İştirak nafakası hangi şartlarla verilir?

İştirak nafakası, çocuğun velayetinin bir tarafa bırakılması halinde, diğer tarafın çocuğun giderlerine katkı sağlaması için ödenir. Çocuğun yaşı, eğitim durumu ve sağlık giderleri dikkate alınarak hesaplanır. Bu nafaka, çocuk ergin olana kadar devam eder.

Nafaka miktarı nasıl belirlenir?

Boşanma davasında nafaka miktarı, tarafların ekonomik durumları, sosyal yaşam düzeyleri, çocukların ihtiyaçları ve evlilik süresine göre belirlenir. Mahkeme, taraflardan SGK kayıtları, banka dökümleri gibi belgeleri isteyerek adil bir denge kurmaya çalışır.

Nafaka ne zaman sona erer?

Yoksulluk nafakası, nafaka alan kişinin evlenmesi, taraflardan birinin ölmesi veya ekonomik durumunun iyileşmesi gibi hallerde sona erer. İştirak nafakası ise çocuk ergin olana kadar devam eder. Ancak eğitim devam ediyorsa, belirli durumlarda mahkeme kararıyla süresi uzatılabilir.

Nafaka artışı nasıl talep edilir?

Taraflar arasında protokolde artış oranı belirlenmediyse, nafaka alacaklısı her yıl artış talep edebilir. Nafaka artış davası, nafakanın bağlandığı mahkemede açılır ve TÜFE oranları ya da değişen yaşam koşulları dikkate alınır.

Nafaka ödemeyen eşe karşı ne yapılabilir?

Nafaka ödemeleri aksatıldığında, alacaklı icra takibi başlatabilir. Mahkeme kararı doğrultusunda nafaka borcu icra dairesinden tahsil edilir. Ayrıca, ısrarla nafaka ödemeyen eş hakkında nafaka borcunu ödememe suçu kapsamında tazyik hapsi uygulanabilir.

Boşanma Davasında Nafaka Nasıl Belirlenir? Nafaka Türleri Nelerdir? Dikkat Edilmesi Gerekenler

Boşanma davasında nafaka nedir ve neden önemlidir?

Boşanma davasında nafaka, evlilik birliğinin sona ermesinden sonra taraflar arasında ekonomik dengeyi sağlamak ve mağduriyet oluşmasını önlemek amacıyla mahkeme tarafından hükmedilen parasal yükümlülüktür. Tarafların yaşam standartları, gelir düzeyleri, çocuğun ihtiyaçları gibi birçok faktör gözetilerek belirlenir. Nafaka, boşanmanın sadece hukuki değil, aynı zamanda ekonomik sonuçlarını da dengeleyici bir araçtır.

Hâkim, tarafların kusur durumunu, yoksulluğa düşme ihtimalini, evlilik süresini ve tarafların taleplerini dikkate alarak nafaka türüne ve miktarına karar verir. Boşanma kararı kesinleşmeden önce geçici olarak verilen nafaka türü de mevcuttur.

Nafaka türleri nelerdir ve hangi durumlarda verilir?

Boşanma davasında dört temel nafaka türü bulunur: tedbir nafakası, yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve yardım nafakası.

Tedbir nafakası, dava süresince geçici olarak verilen ve eşlerden birinin ekonomik açıdan mağdur olmaması amacıyla uygulanan geçici bir önlemdir. Dava açıldıktan sonra hükmedilir ve karar kesinleşene kadar devam eder.

Yoksulluk nafakası, boşanma sonucu mali olarak zor duruma düşecek olan eş lehine, daha az kusurlu olması şartıyla bağlanır. Süresizdir ancak nafaka alan kişi evlenirse, ekonomik durumu düzelirse veya evli gibi yaşarsa sona erer.

İştirak nafakası, müşterek çocuğun giderlerini karşılamak amacıyla, velayet kendisine verilmeyen eş tarafından ödenir. Bu nafaka çocuğun ergin olmasına kadar devam eder. Ancak çocuğun eğitimi devam ediyorsa mahkeme kararıyla süresi uzatılabilir.

Yardım nafakası ise doğrudan boşanma davasıyla ilişkili olmayıp, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş olup, bakıma muhtaç hısımlar arasında gündeme gelir.

Nafaka miktarı neye göre belirlenir?

Boşanma davasında nafaka miktarı, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına, varsa çocuğun ihtiyaçlarına ve hayat standartlarına göre belirlenir. Hâkim, tarafların SGK kayıtları, maaş bordroları, taşınmaz mal bilgileri, araç kayıtları gibi belgelerini inceler.

Özellikle iştirak nafakasında, çocuğun yaşına, okul masraflarına, sağlık durumuna ve yaşam şartlarına göre ayrıntılı değerlendirme yapılır. Hâkim, bu değerlendirmeleri yaparken her iki tarafın gelir gider dengesini gözetmekle yükümlüdür. Aşırı yüksek veya yetersiz miktarlara hükmedilmemesi gerekir.

Ayrıca taraflar arasında nafaka miktarı hakkında anlaşma varsa, hâkim bunu dikkate alabilir ancak özellikle çocuk lehine olan nafakada kamu yararı gözetilir ve protokolde yazılı olsa dahi çocuğun menfaatine aykırı hükümler onaylanmaz.

Nafaka artışı ve değişikliği nasıl talep edilir?

Nafaka bağlandıktan sonra değişen ekonomik koşullar nedeniyle miktarın artırılması ya da azaltılması gerekebilir. Bu durumda nafaka artış ya da azaltım davası açılabilir. Taraflar, daha önce belirli bir artış oranı üzerinde anlaşmamışlarsa, her yıl TÜFE oranında artış talebiyle dava açılabilir.

Ayrıca nafaka ödeyen kişinin gelirinde önemli bir azalma meydana gelmişse veya nafaka alanın mali durumu düzelmişse, mahkemeye başvurularak mevcut nafakanın düşürülmesi ya da tamamen kaldırılması istenebilir. Bu talepler, nafakanın bağlandığı aile mahkemesine sunulmalıdır.

Nafaka hangi durumlarda kendiliğinden sona erer?

İştirak nafakası çocuğun ergin olmasıyla sona erer. Ancak çocuk üniversite eğitimi gibi gerekçelerle ekonomik olarak hâlâ bağımlı ise, bu nafaka hâkim kararıyla uzatılabilir. Yoksulluk nafakası ise şu hallerde kendiliğinden sona erer:

• Nafaka alan eşin yeniden evlenmesi

• Taraflardan birinin ölmesi

• Nafaka alanın ekonomik olarak yoksulluğunu kaybetmesi

• Nafaka alan kişinin evli gibi fiilen birlikte yaşamaya başlaması

Bu nedenlerin varlığı halinde nafaka ödeyen taraf, nafakanın kaldırılması talebiyle mahkemeye başvurabilir.

Nafaka ödenmezse ne yapılabilir?

Mahkeme kararıyla hükmedilmiş nafakanın ödenmemesi halinde, alacaklı eş icra takibi başlatabilir. Nafaka borcu, ilamlı takip yoluyla tahsil edilir. Ödenmemesi durumunda icra ceza mahkemesinde şikayet yoluyla tazyik hapsi uygulanması mümkündür.

Nafaka alacaklısı ayrıca her ay biriken nafakaları faizli olarak talep edebilir. Bu nedenle nafakanın düzenli ödenmesi hem hukuki hem de cezai yaptırımlardan korunmak için önemlidir.

Nafaka Artırım Dilekçesi Örneği (2025) – Gelir Artışı ve Enflasyon Gerekçeli Güncel Şablon

… AİLE MAHKEMESİ SAYIN HÂKİMLİĞİ’NE

DOSYA NO: [Eski kararın dosya numarası yazılacak]

DAVACI :
Adı Soyadı: Ayşe YILMAZ
T.C. Kimlik No: 12345678900
Adres: [Davacının açık adresi]

DAVALI :
Adı Soyadı: Mehmet YILMAZ
T.C. Kimlik No: 09876543210
Adres: [Davalının açık adresi]

DAVA KONUSU :
[Mahkemenizin …/…/20… tarih ve …/… E. …/… K. sayılı kararıyla hükmedilen nafakanın; günümüz ekonomik koşulları, davalının gelir düzeyindeki artış ve enflasyon oranları dikkate alınarak artırılması talebidir.]

AÇIKLAMALAR:

1. Sayın Mahkemenizce …/…/20… tarihinde kesinleşen karar ile davalı Mehmet Yılmaz’ın, müşterek çocuğumuz ……… için aylık … TL iştirak nafakası, tarafım lehine ise … TL yoksulluk nafakası ödemesine karar verilmiştir.

2. Aradan geçen süre zarfında, ülkemizde yaşanan ekonomik gelişmeler, enflasyon oranındaki ciddi artış ve temel ihtiyaç maddelerine gelen zamlar, hükmedilen nafakanın yetersiz kalmasına neden olmuştur.

3. Ayrıca davalı Mehmet Yılmaz’ın gelir düzeyinin önceki yıla oranla ciddi şekilde arttığı, sosyal çevresindeki yaşam standardının yükseldiği, araç ve mal varlığına yaptığı yatırımlardan açıkça anlaşılmaktadır. Bu durum, nafakanın yeniden değerlendirilmesini ve artırılmasını zorunlu kılmaktadır.

4. Özellikle müşterek çocuğumuzun yaşının ilerlemesiyle birlikte eğitim, ulaşım, sağlık ve sosyal gelişim ihtiyaçları da artmıştır. Nafaka ile bu giderlerin karşılanması mümkün değildir.

5. Türk Medeni Kanunu’nun 176. maddesi uyarınca; nafaka miktarının, tarafların ekonomik durumuna ve günün koşullarına göre yeniden değerlendirilmesi talep edilebilir.

HUKUKİ SEBEPLER:
TMK m. 176, HMK m. 119 ve ilgili sair mevzuat.

DELİLLER:

• Önceki mahkeme kararı

• Gelir belgeleri (SGK dökümleri, maaş bordrosu vb.)

• Banka kayıtları

• TÜİK enflasyon verileri

• Tanık beyanları (gerekirse)

• Her türlü yasal delil

SONUÇ VE TALEP:
Yukarıda arz ve izah edilen sebeplerle;

1. Mevcut ekonomik ve sosyal koşullar göz önüne alınarak;

• Tarafıma ödenmekte olan yoksulluk nafakasının,

• Müşterek çocuğumuz için ödenmekte olan iştirak nafakasının,
  uygun oranda artırılmasına,

2. Yargılama giderleri ve vekâlet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim.

Tarih: …/…/2025

Davacı
Adı Soyadı: Ayşe YILMAZ
İmza: