Zorunlu trafik sigortası kapsamında maddi tazminat davası, bir trafik kazasında zarar gören kişilerin uğradıkları maddi zararların karşılanması amacıyla sigorta şirketine veya gerektiğinde kusurlu araç sahibine karşı açtıkları tazminat davasıdır. Bu davalar, hem mağdurların mağduriyetinin giderilmesi hem de sigorta sisteminin işlevselliği açısından önemlidir.
Zorunlu Trafik Sigortası Nedir ve Hangi Zararları Kapsar?
Zorunlu trafik sigortası, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca Türkiye’de trafiğe çıkan her motorlu taşıt için yaptırılması zorunlu olan bir sigorta türüdür. Bu sigorta, kazada kusurlu olan aracın üçüncü kişilere verdiği zararları karşılar. Ancak yalnızca belirli sınırlar dahilinde ve belirlenen teminat tutarlarına kadar ödeme yapılır.
Sigortanın kapsadığı başlıca zararlar şunlardır:
-
Araç dışındaki üçüncü kişilerin bedensel zararları (ölüm, yaralanma, tedavi masrafları)
-
Üçüncü kişilere ait maddi zararlar (aracın ya da başka bir malın zarar görmesi)
-
Kazada ölen kişinin yakınlarının uğradığı destekten yoksun kalma zararları
Ancak sigorta, kusurlu sürücünün kendi zararlarını veya kasıtlı eylemler sonucu doğan zararları karşılamaz.
Maddi Tazminat Davası Nasıl Açılır?
Zorunlu trafik sigortası kapsamında maddi tazminat davası açmak isteyen kişinin, zararını belgeleyerek önce sigorta şirketine başvurması gerekir. Bu başvuru zorunlu başvuru şartı olup doğrudan dava açılması halinde usulden red sebebi olabilir.
Dava süreci şu şekilde işler:
-
Şirketin 15 gün içinde ödeme yapmaması veya yapılan ödemenin yetersiz bulunması halinde dava açılabilir.
-
Asliye ticaret mahkemesi yetkili ve görevlidir.
-
Dava hem sigorta şirketine hem de gerekiyorsa kazaya sebep olan araç sahibine yöneltilebilir.
Başvuru sırasında zarar gören kişi, kaza tespit tutanağı, eksper raporu, tedavi gideri faturaları, araç tamir faturaları ve varsa görgü tanığı beyanlarını dosyaya eklemelidir.
Maddi Tazminat Taleplerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Maddi tazminat talepleri çeşitli kalemleri içerebilir. Bunlar arasında:
-
Araçta meydana gelen değer kaybı
-
Araç tamir masrafları
-
Kazaya bağlı iş göremezlik nedeniyle gelir kaybı
-
Tedavi giderleri
-
Kazaya uğrayan malın tamir edilememesi halinde rayiç değeri
Bu taleplerin mahkemeye sunulması sırasında belgeye dayalı ispat esastır. Maddi zararların makbuz, fatura, rapor gibi evraklarla desteklenmesi gerekir.
Ayrıca zarar gören kişi, sigorta limitlerini aşan bir zarar oluşmuşsa, kusurlu sürücüye veya araç sahibine karşı da tazminat talebinde bulunabilir. Bu durumda, sigorta şirketi yalnızca teminat limiti kadar sorumludur.
Zaman Aşımı ve Dava Açma Süresi
Zorunlu trafik sigortası kapsamında açılacak tazminat davalarında zaman aşımı süresi önemlidir. Genel olarak:
-
Her hâlükârda kazaya neden olan olaydan itibaren 10 yıl içinde dava açılması gerekir.
Ancak ceza soruşturması veya davası açılmışsa, zaman aşımı süresi ceza davasına bağlı olarak uzayabilir. Bu nedenle, özellikle ölüm ya da yaralanma gibi ağır sonuçlar doğuran kazalarda sürelere dikkat edilmelidir.
Sigorta Şirketinin Sorumluluğunun Sınırları
Zorunlu trafik sigortası, yalnızca poliçede belirtilen teminat limitleri çerçevesinde ödeme yapar. Teminat limitleri her yıl Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yeniden belirlenir.
Bununla birlikte:
-
Kasıtlı davranışlar teminat dışında kalır.
-
Alkol veya uyuşturucu etkisi altındaki sürücünün neden olduğu kazalarda ödeme yapılmayabilir.
-
Sigortalının, kazayı zamanında bildirmemesi ya da poliçedeki yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda da sorumluluk doğmayabilir.
Bu nedenle dava açmadan önce poliçe kapsamının ve istisnaların dikkatlice incelenmesi gerekir.
Kazaya neden olan aracın sigortasız olması hâlinde ise zarar gören kişi, Güvence Hesabı’na başvurarak zararının tazmin edilmesini talep edebilir.
Zorunlu Trafik Sigortası Kapsamında Maddi Tazminat Davası Sıkça Sorulan Sorular
Zorunlu trafik sigortası kapsamında maddi tazminat davası nedir?
Zorunlu trafik sigortası kapsamında maddi tazminat davası, bir trafik kazasında zarar gören kişinin, uğradığı maddi zararların sigorta şirketinden karşılanması amacıyla açtığı tazminat davasıdır. Bu dava ile kazada kusurlu olan aracın sigortacısından araç veya mal hasarı gibi zararlar talep edilir.
Bu dava hangi zararları kapsar?
Dava konusu olabilecek başlıca maddi zararlar şunlardır: araç hasarı, araçta meydana gelen değer kaybı, malvarlığına gelen zararlar, tedavi giderleri ve kazaya bağlı olarak ortaya çıkan gelir kayıpları gibi ekonomik zararlar.
Zorunlu trafik sigortası tazminat davası nasıl açılır?
Dava açılmadan önce zararın belgeleriyle birlikte sigorta şirketine başvuruda bulunulmalıdır. Şirket, başvurudan itibaren 15 gün içinde ödeme yapmazsa veya eksik ödeme yaparsa, zarar gören kişi asliye ticaret mahkemesinde dava açabilir.
Zorunlu trafik sigortası tazminat davası hangi mahkemede açılır?
Bu tür davalarda görevli mahkeme asliye ticaret mahkemesidir. Ticaret mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesi ticaret mahkemesi sıfatıyla davaya bakar. Yetkili mahkeme ise kazanın meydana geldiği yer ya da davacının yerleşim yeri mahkemesidir.
Sigorta şirketine başvuru zorunlu mudur?
Evet, dava açmadan önce sigorta şirketine başvurmak zorunludur. Bu başvuru yapılmadan doğrudan dava açılması halinde dava, usulden reddedilebilir. Başvuru yazılı şekilde yapılmalı ve belgelerle desteklenmelidir.
Sigorta şirketinin sorumluluğu neyle sınırlıdır?
Sigorta şirketi, poliçede belirtilen teminat limitleri dahilinde sorumludur. Limitleri aşan zararlar söz konusu olduğunda zarar gören, sigortalı araç sahibine veya sürücüsüne de başvurabilir. Sigorta, kasıtlı fiilleri ve bazı özel durumları kapsamaz.
Zorunlu trafik sigortası tazminat davası ne kadar sürer?
Davanın süresi, dosyanın karmaşıklığına, bilirkişi raporlarının hazırlanma süresine ve mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişebilir. Ortalama olarak 6 ay ila 1,5 yıl arasında sonuçlanması mümkündür.
Zorunlu trafik sigortası kapsamında dava açma süresi nedir?
Zarar gören kişi, kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 2 yıl içinde, her durumda ise olaydan itibaren 10 yıl içinde dava açmak zorundadır. Ancak ceza davası açılmışsa, ceza davasındaki zamanaşımı süresi uygulanabilir.
Kazaya neden olan araç sigortasızsa ne yapılabilir?
Kazaya neden olan aracın zorunlu trafik sigortası yoksa, zarar gören kişi Güvence Hesabı’na başvurarak zararını tazmin ettirebilir. Bu başvuru da süre ve belge şartlarına bağlıdır.
Sigorta şirketi ödeme yapmazsa ne yapılır?
Sigorta şirketi ödeme yapmaz veya eksik ödeme yaparsa, kişi asliye ticaret mahkemesinde hem sigorta şirketine hem gerekiyorsa kazaya sebep olan kişilere karşı maddi tazminat davası açabilir. Ayrıca faiz, dava masrafı ve vekâlet ücreti gibi kalemler de talep edilebilir.
