Yangın Çıkarma Suçu

Yangın çıkarma suçu, hem bireylerin can ve mal güvenliğini hem de kamu düzenini tehdit eden ciddi bir suç tipidir. Türk Ceza Kanunu’nda farklı yerlerde düzenlenen bu suç, özellikle genel güvenliği tehlikeye soktuğu ve çok sayıda kişiyi etkileyebileceği için ağır ceza hükümlerine tabidir. Yangın çıkarma fiili, yalnızca zarar vermek amacıyla değil, dikkatsizlikle veya keyfi nedenlerle de işlense ciddi sonuçlar doğurabilir.

Yangın çıkarma suçu hangi kanun maddesinde düzenlenmiştir?

Yangın çıkarma suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 170. ve 171. maddelerinde genel güvenliğe karşı suçlar başlığı altında yer alır. Ayrıca, orman yangınlarına özel olarak TCK madde 174’te ayrı bir düzenleme yapılmıştır. Kanun, yangının meydana geldiği yerin niteliğine ve yangının etkilerine göre farklı ceza hükümleri öngörür. Buna göre yangın çıkarma:

• Toplumun genel güvenliğini tehlikeye sokuyorsa

• Kamuya ait bina veya alanlarda gerçekleşmişse

• Ormanlık alanda meydana gelmişse

• Kasıtla veya taksirle işlenmişse

ayrı ayrı değerlendirilir.

Yangın çıkarma suçu hangi fiilleri kapsar?

Bu suç, ateş yakma eylemiyle sınırlandırılamaz. Yangın çıkarma suçu, aşağıdaki fiilleri kapsayacak şekilde değerlendirilir:

• Binayı, tesisatı, taşıtı veya yerleşim yerini kasten ateşe verme

• Ormanlık alanlarda bilerek ateş yakma veya yangına neden olma

• Sanayi tesisi, depo, fabrika gibi yerlerde bilinçli olarak yangın çıkarma

• Toplu taşıma araçlarında veya insanların yoğun bulunduğu alanlarda yangın çıkarma

Yangının büyüklüğü, yayıldığı alan, tehlikenin boyutu ve mağdur sayısı cezanın belirlenmesinde önemli rol oynar.

Yangın çıkarma suçunun unsurları nelerdir?

Bir fiilin yangın çıkarma suçu sayılabilmesi için şu unsurların bulunması gerekir:

1. Kasten hareket etme: Failin bilerek ve isteyerek yangın çıkarması gerekir.

2. Genel güvenliği tehlikeye atma: Eylem yalnızca bir kişiye değil, topluma ya da kamuya yönelik tehlike doğurmalıdır.

3. Zarar doğurma potansiyeli: Gerçek zarar oluşmasa bile ciddi bir tehlike meydana gelmiş olmalıdır.

4. Fiilin ispatlanabilir olması: Kamera görüntüleri, tanık ifadeleri veya teknik raporlarla eylemin yangın çıkarma amacı taşıdığı ispatlanmalıdır.

Yangın eyleminin taksirle (dikkatsizlikle) işlendiği durumlarda da ayrı bir suç türü oluşur; cezası daha düşüktür ancak yine de ağır sonuçlara yol açabilir.

Yangın çıkarma suçunun cezası nedir?

Yangın çıkarma suçunun cezası, eylemin niteliğine göre değişir:

• Konut, bina, tesis veya taşıtta yangın çıkarmak: 3 yıldan 10 yıla kadar hapis

• Orman yakmak: 10 yıldan 20 yıla kadar hapis

• Yangın sonucu birden fazla kişinin ölümü veya yaralanması: Ağırlaştırılmış müebbet hapis

• Taksirle yangın çıkarma: 6 aydan 3 yıla kadar hapis (zararın büyüklüğüne göre artabilir)

Ayrıca failin kast derecesi, eylemi gerçekleştirme biçimi ve yangının yayılma alanı gibi unsurlar ceza miktarını etkiler. Özellikle orman yangınlarında cezalar çok daha ağırdır.

Yangın çıkarma suçu hangi mahkemede yargılanır?

Bu suçun yargılaması, eylemin ağırlığına göre değişir:

• Basit yangın çıkarma fiilleri için asliye ceza mahkemesi

• Ağır sonuç doğuran, can kaybı veya kamu alanında işlenen yangınlar için ağır ceza mahkemesi

Görevli mahkeme, suçun işlendiği yere ve niteliğine göre belirlenir. Delillerin toplanması ve teknik bilirkişi raporları genellikle davanın merkezindedir.

Yangın çıkarma suçu şikayete tabi midir?

Hayır. Yangın çıkarma suçu, kamu düzenini doğrudan ilgilendirdiği için şikâyete bağlı değildir. Savcılık, olaydan haberdar olduğu anda resen soruşturma başlatır. Yangın ihbarı, polis tutanağı veya itfaiye raporu soruşturmanın temelini oluşturabilir.

Bu suçun delillendirilmesinde hangi unsurlar dikkate alınır?

Yangın çıkarma suçuna ilişkin yargılamalarda genellikle şu deliller dikkate alınır:

• İtfaiye ve kolluk kuvveti raporları

• Olay yeri görüntüleri, kamera kayıtları

• Tanık beyanları

• Kimyasal veya teknik analiz raporları

• Failin elinde veya üstünde yanıcı madde izleri

Delil durumu güçlü ise tutuklama kararı da verilebilir. Ayrıca failin daha önce benzer suçlar işleyip işlemediği de dikkate alınır.

Yangın çıkarma suçu başka suçlarla birlikte değerlendirilebilir mi?

Evet. Yangın çıkarma eylemi, başka suçlara da neden olmuşsa, fail bu suçlardan da ayrıca yargılanır:

• Kasten öldürme (yangın sonucu ölüm varsa)

• Kasten yaralama

• Kamu malına zarar verme

• Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu

Bu gibi durumlarda faile birden fazla suçtan ceza verilmesi mümkündür ve mahkeme her suç için ayrı değerlendirme yapar.

Yangın Çıkarma Suçu Sıkça Sorulan Sorular

Yangın çıkarma suçu nedir?

Yangın çıkarma suçu, kişilerin yaşamını, mal varlığını veya kamu güvenliğini tehlikeye atacak şekilde kasten yangın çıkarılması hâlinde oluşur. Türk Ceza Kanunu’nun 170, 171 ve 174. maddelerinde düzenlenen bu suç, genel güvenliğe karşı işlenen suçlar arasında yer alır ve ağır cezai yaptırımlar öngörülür.

Yangın çıkarma suçunun şartları nelerdir?

Yangın çıkarma suçunun oluşması için şu şartlar gereklidir:

• Failin yangını kasten çıkarması, yani bilerek ve isteyerek hareket etmesi

• Yangının genel güvenliği tehlikeye sokacak nitelikte olması

• Fiilin suç oluşturan yerlerde gerçekleşmesi (bina, orman, fabrika, taşıt vb.)

• Fiilin zarar verme potansiyeli taşıması; fiil gerçekleşmiş ancak yangın kontrol altına alınmış olsa bile suç oluşur

Yangının ihmal sonucu değil, doğrudan kastla çıkarılmış olması bu suçun en belirleyici unsurudur.

Yangın çıkarma suçu hangi yerlerde işlenirse ceza ağırlaşır?

Yangın çıkarma eyleminin işlendiği yer, cezanın miktarını doğrudan etkiler. Ceza, şu alanlarda işlenen yangınlar bakımından daha ağırdır:

• Ormanlık alanlar

• İçinde insan bulunan binalar veya konutlar

• Kamuya ait tesisler ve altyapılar

• Toplu taşıma araçları veya insanların yoğun bulunduğu alanlar

Bu tür yerlerde yangın çıkarmak yalnızca mala değil, doğrudan insanların hayatına ve kamu düzenine zarar verme riskini artırır.

Yangın çıkarma suçunun cezası nedir?

Yangın çıkarma suçunun cezası, eylemin kapsamına göre değişir:

• Konut, bina, taşıt gibi yerlerde yangın çıkarılması: 3 yıldan 10 yıla kadar hapis

• Orman yangını çıkarılması: 10 yıldan 20 yıla kadar hapis

• Yangın sonucu ölüm meydana gelirse: Ağırlaştırılmış müebbet hapis

• Taksirle yangına neden olunması: 6 aydan 3 yıla kadar hapis

Yangının topluma etkisi, oluşan zarar ve failin kast derecesi cezanın belirlenmesinde dikkate alınır.

Yangın çıkarma suçu hangi mahkemede görülür?

Suçun ağırlığına göre yargılama yapılacak mahkeme belirlenir:

• Basit yangın çıkarma fiilleri için asliye ceza mahkemesi

• Ölüme neden olan veya kamuya ait yerlerde işlenen yangınlar için ağır ceza mahkemesi

Görevli mahkeme, olayın meydana geldiği yer ve suçun kapsamı dikkate alınarak belirlenir.

Yangın çıkarma suçu taksirle işlenirse ne olur?

Yangın çıkarma suçu taksirle, yani dikkatsizlik veya ihmal yoluyla işlenirse de ceza öngörülmüştür. TCK 171. maddeye göre:

• 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası uygulanır

• Yangının büyüklüğü, oluşan zarar ve yangın sırasında başka bir suçun işlenip işlenmediği cezanın artmasına neden olabilir

Özellikle piknik ateşi, mangal ya da tarla temizliği sırasında ihmal sonucu çıkan orman yangınları bu kapsamdadır.

Bu suç şikayete bağlı mıdır?

Hayır. Yangın çıkarma suçu şikâyete bağlı değildir. Kamu düzenini doğrudan ilgilendirdiği için Cumhuriyet savcılığı olaydan haberdar olur olmaz resen soruşturma başlatır. Yangınla ilgili kolluk kuvvetlerinin, itfaiyenin ya da vatandaşların ihbarları delil kabul edilir.

Yangın çıkarma suçunda hangi deliller kullanılır?

Soruşturma ve yargılama süreçlerinde şu deliller dikkate alınır:

• İtfaiye raporları ve teknik yangın inceleme tutanakları

• Güvenlik kamerası görüntüleri

• Yangın yerinden alınan fiziksel deliller

• Tanık beyanları

• Failin üzerindeki izler, çakmak, benzin, yanıcı madde kalıntıları

• Bilirkişi raporları (yangının çıkış noktası, yayılma şekli vb.)

Bu delillerle failin kastı, eylemin tehlike boyutu ve oluşan zarar değerlendirilerek hüküm kurulur.

Yangın çıkarma başka suçlarla birlikte işlenirse ne olur?

Eğer yangın çıkarma eylemi başka suçlarla birlikte işlenmişse, fail ayrıca o suçlardan da cezalandırılır. Örneğin:

• Yangında biri ölürse: kasten öldürme suçu da oluşur

• Kamu malı zarar görürse: kamu malına zarar verme suçu eklenir

• Genel güvenlik riske girerse: genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu da gündeme gelir

Bu tür birleşik suçlarda mahkeme her bir suçu ayrı ayrı değerlendirerek ceza verir.