Uyuşturucu madde ticareti suçunda tahliye, tutuklu yargılanan sanığın mahkeme kararıyla serbest bırakılması anlamına gelir. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre tutuklama geçici bir koruma tedbiri olup, belirli şartlar altında kaldırılabilir. Uyuşturucu suçları katalog suçlar arasında yer alsa da her durumda tutukluluk zorunlu değildir ve tahliye talebi yasal haklar çerçevesinde değerlendirilebilir.
Tahliye Talebi Hangi Şartlarda Yapılabilir?
Uyuşturucu madde ticareti suçundan tutuklu bulunan bir kişi ya da avukatı, ceza yargılaması süresince her zaman tahliye talebinde bulunabilir. Bu talebin kabul edilebilmesi için bazı şartların oluşması gerekir:
-
Kuvvetli suç şüphesinin ortadan kalkması
-
Kaçma şüphesi ve delil karartma riskinin sona ermesi
-
Yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle ölçülülük ilkesinin ihlali
-
Tutuklama nedenlerinin ortadan kalkmış olması
Cezaevinde geçirilen süre, delillerin büyük ölçüde toplanmış olması ve sabit ikametgâhın bulunması gibi durumlar, tahliye talebinin değerlendirilmesinde mahkemeye yön verici olabilir.
Tahliye Kararını Hangi Mahkeme Verir?
Tahliye kararı, kişinin tutukluluğuna karar veren sulh ceza hâkimi veya davaya bakan ağır ceza mahkemesi tarafından verilir. Soruşturma aşamasında sulh ceza hâkimi yetkiliyken, kovuşturma aşamasında bu yetki davaya bakan mahkeme heyetindedir. Her tutukluluk ayı sonunda mahkeme resen inceleme yaparak tutukluluğun devamına veya tahliyeye karar verir.
Mahkeme, tutukluluğu her seferinde gerekçeli şekilde incelemek zorundadır. Bu gerekçe, hem sanığın haklarını korumak hem de tutuklamanın keyfîliğini önlemek açısından önemlidir.
Tahliye Talebi Nasıl Yapılır?
Tahliye talebi, yazılı bir dilekçeyle veya duruşma sırasında sözlü olarak yapılabilir. Dilekçede, tutuklama nedenlerinin ortadan kalktığına ilişkin hukuki ve fiilî gerekçeler sunulmalıdır. Dilekçeye ek olarak:
-
Tutukluluk süresi
-
Delillerin toplanmış olması
-
Sabit ikamet ve düzenli hayat
-
Yargılamanın uzaması
gibi gerekçeler açıkça belirtilmelidir. Mahkemeye sunulan tahliye dilekçeleri genellikle 3 ila 7 gün içinde değerlendirilir.
Adli Kontrol Kararı ile Tahliye Mümkün mü?
Evet. Mahkeme tutuklamaya alternatif olarak adli kontrol kararı vererek tahliye kararı verebilir. Bu durumda kişi serbest kalmakla birlikte bazı yükümlülüklere tabi tutulur. Adli kontrol kapsamındaki tedbirler şunlardır:
-
Yurt dışına çıkış yasağı
-
Belirli aralıklarla karakola imza verme
-
Elektronik kelepçeyle takip
-
Belirli yerleşim alanlarından uzak durma
Adli kontrol kararı, tutuklama tedbirine göre daha hafif ve ölçülüdür, ancak yükümlülüklere aykırı davranılması hâlinde yeniden tutuklama söz konusu olabilir.
Tahliye Kararına Kim İtiraz Edebilir?
Mahkeme tahliye kararı verdiyse bu karara savcılık, tutukluluğun devamı yönünde karar verdiyse sanık veya müdafii itiraz edebilir. İtiraz süresi 7 gündür ve karar bir üst mahkeme tarafından incelenir. Üst mahkeme, itirazı kabul ederek kararı kaldırabilir ya da reddederek kararı onaylayabilir.
Tahliye kararı verildikten sonra kişi aynı suçtan tekrar tutuklanamaz, ancak yeni ve ciddi delillerin ortaya çıkması hâlinde tutuklama yeniden gündeme gelebilir.
Uyuşturucu Suçlarında Tahliye Zor Mudur?
Uyuşturucu madde ticareti suçları ciddi suçlar arasında yer aldığı için tahliye kararı verilmesi daha sıkı koşullara bağlıdır. Ancak her somut olay kendi içinde değerlendirilir. Özellikle ilk kez suç işlemiş, sabit ikametgâhı olan, delillerin toplanmış olduğu durumlarda mahkemeler adli kontrolle tahliye yoluna gidebilir.
Dosyanın içeriği, sanığın tutumu, suçun örgütlü olup olmadığı gibi unsurlar tahliye kararında belirleyici olur. Yargıtay içtihatları da her dosyanın kendi koşulları içinde değerlendirileceğini açıkça ifade etmektedir.
Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunda Tahliye Sıkça Sorulan Sorular
Uyuşturucu madde ticareti suçunda tahliye nedir?
Uyuşturucu madde ticareti suçunda tahliye, tutuklu yargılanan kişinin tutuklama şartlarının ortadan kalkması hâlinde mahkeme kararıyla serbest bırakılmasıdır. Tahliye kararı, tutuklamanın bir ceza değil, geçici bir koruma tedbiri olması nedeniyle her aşamada istenebilir.
Tahliye talebi hangi mahkemeye yapılır?
Soruşturma aşamasında tahliye talebi sulh ceza hâkimliğine, kovuşturma aşamasında ise davaya bakan ağır ceza mahkemesine yapılır. Talep yazılı dilekçeyle ya da duruşma sırasında sözlü olarak iletilebilir. Talep edilen tahliye, delil durumu ve tutukluluk süresine göre değerlendirilir.
Hangi hâllerde tahliye kararı verilir?
Tahliye kararı verilebilmesi için kuvvetli suç şüphesinin zayıflaması, tutukluluk nedenlerinin ortadan kalkması, kaçma veya delil karartma şüphesinin bulunmaması gibi şartların oluşması gerekir. Ayrıca uzun süren tutukluluk, ölçülülük ilkesine aykırılık yaratabileceğinden tahliye gerekçesi olabilir.
Uyuşturucu suçlarında tahliye zor mudur?
Uyuşturucu madde ticareti suçu, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan katalog suçlardan biridir. Bu nedenle tutuklama nedeninin varsayılabileceği kabul edilir. Ancak her dosya kendi koşullarında değerlendirilir. Sanığın sabit ikametgâhı ve önceki sabıka durumu, tahliyede etkili olabilir.
Tahliye talebine ret verilirse tekrar başvuru yapılabilir mi?
Evet. Tahliye talebi reddedilirse, yeni bir gelişme veya değişiklik olduğunda yeniden tahliye talebinde bulunulabilir. Ayrıca her ay yapılan tutukluluk incelemesinde hâkim veya mahkeme, re’sen de tahliye kararı verebilir. Tutukluluk hâlinin devamı her defasında gerekçeli olarak değerlendirilmelidir.
Adli kontrolle tahliye mümkün mü?
Evet. Mahkeme, tutuklama yerine adli kontrol uygulanmasına karar vererek sanığın serbest bırakılmasına hükmedebilir. Bu kapsamda yurt dışına çıkış yasağı, imza yükümlülüğü veya konutu terk etmeme gibi tedbirler uygulanabilir. Adli kontrol tedbiri, tutuklamaya alternatif olarak öngörülmüştür.
Tahliye kararı çıktıktan sonra ne zaman serbest kalınır?
Tahliye kararı çıktıktan sonra, ceza infaz kurumu kararın bir örneğini aldıktan ve işlemleri tamamladıktan sonra sanık aynı gün içinde serbest bırakılır. Ancak cezaevi yoğunluğuna veya kararın ulaşma süresine göre bu süreç birkaç saat sürebilir. Uygulamada tahliye kararı genellikle 24 saat içinde sonuçlanır.
Savcı, tahliye kararına itiraz edebilir mi?
Evet. Tahliye kararına karşı Cumhuriyet savcısı 7 gün içinde itiraz edebilir. Bu durumda dosya bir üst sulh ceza hâkimliğine gönderilir. Üst hâkimlik, tahliye kararını onaylayabilir veya bozarak sanığın yeniden tutuklanmasına karar verebilir. İtiraz süreci kısa sürede tamamlanır ve karar kesindir.