Uluslararası koruma başvurusunun reddi, Türkiye’de uluslararası koruma talebinde bulunan yabancıların, başvurularının Göç İdaresi tarafından olumsuz değerlendirilmesiyle ortaya çıkan bir idari işlemdir. Bu red kararı, başvurucunun mülteci, şartlı mülteci ya da ikincil koruma statülerinden birine uygun görülmediği anlamına gelir. Kararın ardından hem idari hem de yargısal başvuru yolları başlatılabilir.
Uluslararası koruma başvurusu neden reddedilir?
Uluslararası koruma başvurularının reddedilme nedenleri, başvurucunun Türkiye’de uluslararası koruma statüsü elde etme koşullarını taşımadığı durumlara dayanır. Göç İdaresi, başvuranın beyanlarını, sunduğu belgeleri ve ülke koşullarını değerlendirerek karar verir.
Red gerekçeleri genellikle şu sebeplerle ortaya çıkar:
-
Başvurucunun, zulüm ya da ciddi zarar riski altında olduğunu inandırıcı şekilde ortaya koyamaması
-
Başvurunun yalnızca ekonomik gerekçelere dayanması
-
Başvurucunun daha önce güvenli bir üçüncü ülkede kalmış ya da oraya sığınabileceğinin tespit edilmesi
-
Kimlik belgeleri veya beyanlarda çelişki ya da tutarsızlıklar bulunması
-
Başvurunun kötü niyetli, sahte veya kötüye kullanım amacıyla yapılmış olması
Bu gerekçeler detaylı şekilde karar metnine yazılmalı ve başvuranın anlayabileceği bir dille tebliğ edilmelidir.
Red kararına karşı hangi yollarla itiraz edilebilir?
Uluslararası koruma başvurusunun reddine karşı ilk aşamada idari itiraz mümkündür. Red kararının tebliğinden itibaren 15 gün içinde Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne itiraz dilekçesi verilebilir. Bu süreçte, başvurucuya ilişkin yeni bilgiler, belgeler veya hukuki dayanaklar da sunulabilir.
İdari itirazın reddi halinde ise kişi, red kararının iptali için idare mahkemesinde dava açma hakkına sahiptir. Bu dava da yine kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde açılmalıdır. Süre çok kısa olduğundan hem idari hem yargısal başvuru süreçleri dikkatle yönetilmelidir.
İdari itiraz ve dava yollarının birlikte ya da sırayla kullanılması mümkündür, ancak dava açma süresinin kaçırılmaması için stratejik tercih doğru yapılmalıdır.
Dava hangi mahkemede ve nasıl açılır?
Uluslararası koruma red kararına karşı açılacak dava, idare mahkemesi nezdinde açılan bir iptal davasıdır. Yetkili mahkeme, başvurucunun bulunduğu ildeki idare mahkemesidir. Dava dilekçesinde, red kararının hukuki ve fiili nedenlerle hatalı olduğu ayrıntılı biçimde açıklanmalıdır.
Dava açarken şu unsurlar mutlaka dilekçeye eklenmelidir:
-
Başvurucunun kimlik bilgileri
-
Başvurunun tarihçesi ve red gerekçesi
-
Mülteci veya ikincil koruma statüsüne neden ihtiyaç duyulduğu
-
Ülkesine geri gönderilmesi halinde karşılaşacağı riskler
-
Sunulan belgeler, beyanlar ve deliller
-
Hukuki dayanaklar (özellikle 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu)
Mahkeme, uluslararası insan hakları belgelerini ve başvurucunun beyanlarını da dikkate alarak karar verir.
Red kararı kesinleşirse ne olur?
Mahkeme red kararını hukuka uygun bulursa, karar kesinleştiğinde başvurucunun uluslararası koruma talebi tamamen reddedilmiş olur. Bu durumda kişi, Türkiye’de yasal kalış hakkını kaybeder. Göç İdaresi tarafından sınır dışı işlemi başlatılabilir. Ancak sınır dışı öncesinde uluslararası koruma statüsü reddedilen kişinin geri gönderilmesinin mümkün olmadığı özel durumlar da olabilir.
Özellikle hayati tehlike, ağır hastalık, çocukların durumu gibi özel insani gerekçeler varsa, yeniden başvuru yapılması veya geçici koruma gibi alternatif yollar aranabilir.
Uluslararası koruma başvurusunun reddi halinde yeniden başvuru yapılabilir mi?
Evet. Yeni ve somut bilgiler sunulması halinde yeniden uluslararası koruma başvurusu yapılabilir. Bu durumda başvurucu, önceki red kararının neden geçerli olmadığını, yeni gelişmelerle birlikte açıklamakla yükümlüdür. Ancak bu tür başvurular, ilk başvuruya göre daha sıkı bir ön değerlendirme sürecine tabi tutulur.
Yeniden başvuru yapılacaksa:
-
Önceki kararda belirtilen eksiklikler giderilmeli
-
Yeni olaylar, belgeler veya koşullar ortaya konmalı
-
Başvurunun kötüye kullanım amacı taşımadığı açıkça ortaya konmalı
Bu süreçte uzman bir avukattan yardım alınması önemlidir.
Red kararına karşı dava açmak sınır dışı edilmeyi durdurur mu?
Evet. Uluslararası koruma başvurusunun reddine karşı dava açılması, dava süresince sınır dışı işlemlerinin durdurulmasını sağlar. Yani yargılama tamamlanana kadar kişi Türkiye’de kalmaya devam edebilir. Ancak mahkeme kararıyla birlikte süreç olumsuz sonuçlanırsa, sınır dışı kararı uygulanabilir.
Bu nedenle, sınır dışı riski olan durumlarda ivedilikle ve dikkatli biçimde hukuki süreç yürütülmelidir. Mahkemeden ayrıca yürütmenin durdurulması talebinde bulunulması da mümkündür.
Uluslararası Koruma Başvurusunun Reddi Sıkça Sorulan Sorular
Uluslararası koruma başvurusunun reddi nedir?
Uluslararası koruma başvurusunun reddi, Türkiye’de mülteci, şartlı mülteci veya ikincil koruma statüsü almak isteyen yabancıların başvurularının Göç İdaresi tarafından olumsuz sonuçlandırılmasıdır. Bu karar, kişinin beyan ve belgelerinin yeterli görülmemesi veya koruma şartlarını taşımadığı kanaatine dayanılarak verilir.
Uluslararası koruma başvurusu neden reddedilir?
Uluslararası koruma başvurusu şu nedenlerle reddedilebilir:
-
Kişinin ülkede zulüm veya ciddi zarar görme riski bulunmaması
-
Ekonomik gerekçelere dayalı başvuru yapılması
-
Başvuruda çelişkili, inandırıcılıktan uzak ya da gerçek dışı beyanlar bulunması
-
Başvurucunun daha önce güvenli bir ülkede bulunması veya oraya dönebilme imkânının olması
-
Belgelerin eksik sunulması veya değerlendirme sürecinin kötüye kullanılması
Bu gerekçeler karar metninde açıkça belirtilmeli ve kişiye anlaşılır şekilde tebliğ edilmelidir.
Uluslararası koruma başvurusunun reddine karşı nasıl itiraz edilir?
Red kararına karşı iki yol izlenebilir:
-
İdari itiraz: Tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne yapılır.
-
İptal davası: Aynı 15 günlük süre içinde başvurucunun bulunduğu ildeki idare mahkemesinde açılır.
Her iki yolun da süresi kısa olduğundan, başvuru süreci titizlikle yürütülmelidir.
Uluslararası koruma başvurusunun reddine hangi mahkeme bakar?
Red kararına karşı açılacak iptal davası, idare mahkemesi tarafından görülür. Yetkili mahkeme, başvurucunun kayıtlı olduğu ildeki idare mahkemesidir. Mahkeme, idarenin kararını hukuka uygunluk yönünden denetler.
Uluslararası koruma başvurusu reddedilirse sınır dışı edilir miyim?
Red kararı kesinleşirse Göç İdaresi sınır dışı işlemi başlatabilir. Ancak kişi dava açmışsa veya idari itiraz süreci devam ediyorsa sınır dışı kararı uygulanamaz. Ayrıca hayati tehlike, sağlık sorunları ya da çocukların durumu gibi nedenlerle sınır dışı kararı geçici olarak durdurulabilir.
Uluslararası koruma başvurusunun reddine karşı dava açmak ne işe yarar?
İptal davası açmak, red kararının hukuka aykırı olduğunu iddia ederek kararın kaldırılmasını sağlamayı amaçlar. Mahkeme, başvurucunun gerçek risk altında olup olmadığını değerlendirir. Davanın kazanılması halinde, Göç İdaresi başvuruyu yeniden ve mahkeme kararına uygun biçimde inceler.
Uluslararası koruma başvurusunun reddi halinde yeniden başvuru yapılabilir mi?
Evet, eğer yeni ve somut bilgi ya da belgeler varsa yeniden uluslararası koruma başvurusu yapılabilir. Bu durumda önceki başvuruya göre farklı koşulların oluştuğu ispatlanmalıdır. Aksi hâlde başvuru doğrudan reddedilebilir.
Red kararına karşı açılan dava ne kadar sürer?
İdare mahkemelerinde açılan davalar genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanır. Kararın kesinleşmesi istinaf ve temyiz süreçlerine göre daha da uzayabilir. Bu süreçte kişi Türkiye’de kalmaya devam edebilir ve sınır dışı edilemez.
