TSK’dan ilişik kesilmesine karşı dava, Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının görevlerinden hukuka aykırı şekilde çıkarıldıklarını iddia ederek açtıkları iptal davasıdır. Bu dava, idarenin tesis ettiği ilişik kesme işleminin şekil, sebep, yetki, konu ve maksat yönlerinden hukuka uygun olup olmadığını yargı yoluyla denetletmeyi amaçlar.
TSK’dan İlişik Kesme İşlemi Nedir?
TSK’dan ilişik kesme işlemi, bir askeri personelin görevle ilişiğinin tamamen sonlandırılması anlamına gelir. Bu işlem; disiplin cezaları, sağlık sorunları, güvenlik soruşturması, performans düşüklüğü ya da başka bir idari gerekçeyle tesis edilebilir. İşlem bir idari karar olup, personelin meslek hayatını sona erdirir.
Bu kararlar, genellikle:
-
Disiplin kurulu raporuna,
-
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Mevzuatı’na dayanılarak verilir.
Her hâlükârda bu tür kararların dayandığı somut gerekçelerin varlığı ve ilgilinin savunma hakkının tanınmış olması gerekir.
İlişik Kesme Kararına Karşı Dava Nasıl Açılır?
İlişik kesme işlemi bir idari işlem olduğu için idare mahkemesinde iptal davası açılması gerekir. Tebliğ tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi vardır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir ve süresi içinde dava açılmazsa işlem kesinleşir.
Dava sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:
-
Tebliğ edilen işlem ve gerekçesinin dikkatle incelenmesi
-
Kararın dayandığı tüm belgelerin temin edilmesi (disiplin tutanakları, sağlık raporları, soruşturma sonuçları vs.)
-
Dilekçede işlemin hangi yönlerden hukuka aykırı olduğunun açıkça belirtilmesi
İdari işlemin iptali için dava süreci, askeri personelin sadece görevine değil, özlük haklarına da doğrudan etki eder.
Hangi Gerekçelerle İlişik Kesme İşlemi Yapılabilir?
İlişik kesme işlemi bazı objektif gerekçelere dayanmalıdır. Bunlar arasında:
-
Disiplin suçları (TSK disipliniyle bağdaşmayan davranışlar)
-
Güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması
-
TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne göre göreve elverişsiz raporu
-
Sicil notlarında sürekli yetersizlik
-
Adaylık sürecinde başarısızlık veya intibak sağlayamama
Ancak, tüm bu nedenlerin belgeli, gerekçeli ve hukuki dayanaklı olması gerekir. Aksi halde yapılan işlem yargı denetiminde iptal edilebilir.
Davada Mahkemeler Ne Tür Değerlendirme Yapar?
İdare mahkemeleri, ilişik kesme işlemini beş unsur açısından inceler: yetki, şekil, konu, sebep ve maksat. Bu unsurlardan biri eksik ya da hatalıysa, işlem iptal edilir.
Mahkemeler, aşağıdaki kriterleri değerlendirir:
-
İşlemin dayandığı gerekçe açık mı?
-
Deliller somut ve denetlenebilir mi?
-
Karar almadan önce savunma hakkı tanınmış mı?
-
Disiplin süreci usulüne uygun yürütülmüş mü?
Bu incelemeler sonucunda, eğer işlem hukuka aykırı görülürse iptal kararı verilir ve göreve iade sağlanabilir.
TSK’dan İlişik Kesilmesine Karşı Açılan Dava Ne Kadar Sürer?
İlişik kesme işlemlerine karşı açılan davalar, genellikle 8 ila 18 ay arasında sonuçlanır. Ancak davanın karmaşıklığı, tanık ifadeleri, uzman raporları ve belge durumu gibi faktörler süreci etkileyebilir.
Davayla birlikte yürütmenin durdurulması talebinde de bulunulabilir. Bu talep kabul edilirse, dava sonuçlanana kadar işlem geçici olarak durdurulur ve ilgili personelin görevine dönmesi sağlanabilir.
Davayı Kazanan Kişi Hangi Haklarını Geri Alabilir?
Mahkemenin ilişik kesme işlemini iptal etmesi hâlinde kişi eski görevine dönebilir. Bunun yanı sıra:
-
Görevde olmadığı süredeki maaş ve özlük haklarını,
-
Rütbe, kıdem ve derece ilerlemesi haklarını,
-
Emeklilik sürelerinin işletilmesini talep edebilir.
Bu hakların kazanılabilmesi için iptal kararının kesinleşmesi ve mahkeme kararının uygulanması gerekmektedir.
Hangi Belgelerle Dava Desteklenmelidir?
Dava sürecinde güçlü bir savunma sunabilmek için şu belgeler dosyaya eklenmelidir:
-
Savunma dilekçeleri
-
Sicil ve başarı belgeleri
-
Disiplin kurulu kararları
-
Sağlık raporları (varsa)
-
Güvenlik soruşturmasına dair itiraz belgeleri
Bu belgeler, işlemin keyfî değil hukuka uygun olarak yapıldığını veya aksine hukuka aykırılığını ortaya koymak açısından önemlidir.
TSK’dan İlişik Kesilmesine Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular
TSK’dan ilişik kesilmesine karşı dava nedir?
TSK’dan ilişik kesilmesine karşı dava, Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin görevine hukuka aykırı şekilde son verilmesi durumunda, bu işlemin iptali için idare mahkemesinde açılan davadır. Bu dava ile işlemin yasal dayanağı, şekli ve gerekçesi yargı denetimine tabi tutulur.
TSK’dan ilişik kesme işlemi hangi nedenlerle yapılır?
İlişik kesme işlemi disiplin cezaları, sağlık nedeniyle göreve elverişsiz olma, güvenlik soruşturması sonucu, performans yetersizliği, sicil notu düşüklüğü ya da adaylık döneminde başarısızlık gibi nedenlerle tesis edilebilir. Her hâlükârda işlem gerekçeli ve belgeli olmalıdır.
İlişik kesme kararına karşı dava hangi mahkemede açılır?
İlişik kesme işlemi idari bir işlem niteliğinde olduğundan, davalar idare mahkemelerinde açılır. Yetkili mahkeme, işlemi tesis eden idarenin bulunduğu yer mahkemesidir. İşlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır.
TSK’dan ilişik kesilmesine karşı açılan davada hangi belgeler önemlidir?
Davacı tarafından sunulacak belgeler arasında savunma dilekçesi, başarı belgeleri, disiplin evrakı, varsa tanık beyanları, sağlık raporları ve güvenlik soruşturması belgeleri yer alır. Mahkeme bu belgeler üzerinden işlemin hukuka uygun olup olmadığını değerlendirir.
İlişik kesme işlemi nedeniyle açılan dava ne kadar sürer?
Davanın sonuçlanma süresi ortalama 8 ila 18 ay arasında değişebilir. Dava süresince yürütmenin durdurulması talep edilirse, bu talep daha erken değerlendirilebilir. Süre, delil durumu ve mahkemenin iş yüküne göre uzayabilir.
Dava kazanılırsa görev iadesi olur mu?
Evet. Mahkeme, ilişik kesme işlemini iptal ederse personel görevine iade edilir. Ayrıca, görevde olmadığı süredeki maaş, özlük hakları ve sosyal haklar da talep edilebilir. Mahkeme kararı doğrultusunda sicil durumu da eski hâline getirilebilir.
Güvenlik soruşturması nedeniyle ilişik kesilen biri dava açabilir mi?
Güvenlik soruşturması sonucunda ilişiği kesilen personel de bu işleme karşı idare mahkemesinde dava açabilir. Bu davalarda özellikle soruşturmanın içeriği, objektiflik kriterleri ve delil durumu önemli rol oynar. İşlemin soyut ve genellemeye dayalı olması hâlinde iptali mümkündür.
Yürütmenin durdurulması talebi nasıl işler?
Davayla birlikte yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Mahkeme, işlemin uygulanması hâlinde telafisi güç zarar doğacağına kanaat getirirse bu talebi kabul eder. Böylece kişi geçici olarak görevine dönebilir ve dava süreci boyunca hak kaybı yaşamaz.
