Tanık listesi ne zaman verilir sorusu, hem ceza yargılaması hem de hukuk yargılamasında taraflar açısından önemli bir usul meselesidir. Davanın seyri ve delillerin değerlendirilmesinde belirleyici olan tanık dinletme hakkı, tanıkların süresinde ve usulüne uygun şekilde bildirilmesiyle kullanılabilir. Gerek tanıkların dinlenebilirliği gerekse delillerin dikkate alınabilirliği açısından bu sürelerin doğru bilinmesi büyük önem taşır.
Tanık Listesi Nedir ve Ne İşe Yarar
Tanık listesi, tarafların yargılama sırasında lehlerine ya da aleyhlerine tanıklık yapmasını istedikleri kişileri mahkemeye sundukları belgedir. Bu liste sayesinde mahkeme, duruşmalarda hangi kişilerin dinleneceğini önceden planlayabilir.
Tanık listesinde yalnızca tanığın adı ve soyadı değil, mümkünse adres bilgileri, tanıklık yapacağı hususlar da yer almalıdır. Böylece mahkeme tanığın çağrılması, davetiyesinin çıkarılması gibi işlemleri daha sağlıklı yürütür. Özellikle tanıkla ispat yapılmak istendiğinde bu listenin zamanında sunulması, davanın ilerleyişi açısından kritiktir.
Hukuk Davalarında Tanık Listesi Ne Zaman Verilir
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, tanıkla ispat yapılacaksa tanık listesi, ön inceleme duruşmasında veya yargılamanın başında verilmelidir. Tanık deliline dayanıldığını açıkça belirtmeden tanık listesi verilmesi, tek başına yeterli sayılmaz.
Hukuk davalarında tanık listesiyle ilgili temel kurallar şunlardır:
-
Tanık gösterecek taraf, dilekçeler teatisi tamamlandıktan sonra yapılan ön inceleme duruşmasında bu deliline dayanmalıdır.
-
Mahkeme, tanık dinlenmesini uygun bulursa, tanık listesi genellikle ön inceleme duruşmasından sonra verilen iki haftalık kesin süre içinde verilmelidir.
-
Bu süre içinde tanık listesi sunulmazsa, tanık deliline dayanmaktan vazgeçilmiş sayılır.
Bu nedenle, tanık dinletmek isteyen tarafın yargılamanın başında bu niyetini açıkça ortaya koyması ve süreleri kaçırmaması gerekir.
Ceza Davalarında Tanık Listesi Ne Zaman Sunulur
Ceza muhakemesinde tanık listesi verme süresi, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’na (CMK) göre belirlenir. CMK’ya göre sanık veya müdafi, mahkemeye tanık bildirebilir ve mahkeme, bu tanıkların dinlenip dinlenmeyeceğine karar verir.
Ceza davalarında tanık listesi ile ilgili temel bilgiler şunlardır:
-
Tanık göstermek isteyen taraf, ilk duruşmada bu talebini dile getirmelidir.
-
Mahkeme, tanığın dinlenmesini uygun bulursa, ilgili kişiye tanık davetiyesi gönderir.
-
Duruşma ilerledikçe, makul bir gerekçeyle geç bildirilmiş tanıklar da mahkemece dinlenebilir, ancak bu durumda diğer tarafın haklarının ihlal edilmemesi gerekir.
Ceza muhakemesinde tanık dinletilmesine ilişkin daha esnek bir yaklaşım benimsenmiştir. Ancak bu esneklik, tanığın bildirilmemesi halinde doğabilecek hak kayıplarını engellemez.
Tanık Listesinin Verilmemesinin Sonuçları
Tanık listesi usulüne uygun şekilde ve süresinde verilmezse, mahkeme tarafından tanıkların dinlenmesi reddedilebilir. Bu da delil sunma hakkının kaybedilmesi anlamına gelir. Hukuk yargılamasında bu durum daha katı değerlendirilir; süre geçirildiğinde tanık dinletilmesi mümkün olmaz. Ancak ceza yargılamasında hâkim takdiri daha geniştir.
Tanık listesinin verilmemesiyle karşılaşılabilecek sonuçlar:
-
Delil hakkının kaybı (özellikle hukuk davalarında)
-
Mahkemenin tanığı dinlememesi
-
Duruşmanın uzaması
-
Karar sürecinde eksik delil nedeniyle davayı kaybetme riski
Bu nedenle tanık göstermek isteyen tarafların, hem usul kurallarına hem de süre şartlarına dikkat etmeleri gerekir.
Hangi Hallerde Sonradan Tanık Bildirilebilir
Bazı istisnai durumlarda, tanık listesi süresi geçtikten sonra da tanık bildirimi yapılabilir. Ancak bu durum hem mahkemenin takdirine hem de karşı tarafın haklarının ihlal edilip edilmediğine göre değerlendirilir.
Tanık bildiriminin süresi dışında kabul edilme ihtimali olan durumlar:
-
Tanığın sonradan öğrenilmesi
-
Tanığın önceki süreçte bilinçli olarak saklanmamış olması
-
Davanın kaderini etkileyebilecek önemli bir vakaya ilişkin tanıklık yapacak olması
Hukuk yargılamasında bu tür durumlarda dahi, mahkemenin kesin süre kararı verdiği bir durumda süre kaçırılmışsa tanık bildirimi kabul edilmez. Ceza yargılamasında ise, adil yargılanma hakkı gereği daha geniş takdir yetkisi uygulanır.
Tanık Listesi Hazırlarken Nelere Dikkat Edilmelidir
Tanık listesi hazırlanırken hem şekli hem de maddi unsurlara özen gösterilmelidir. Mahkemenin tanığı usulüne uygun şekilde çağırabilmesi için temel bilgiler eksiksiz verilmelidir.
Dikkat edilmesi gereken hususlar:
-
Tanığın adı, soyadı, açık adresi
-
Tanığın ne hakkında tanıklık yapacağı
-
Mümkünse irtibat bilgileri
-
Birden fazla tanık varsa tanıklık yapacakları hususların ayrı ayrı belirtilmesi
Bu bilgiler sayesinde mahkeme, tanığın ifadesini ne amaçla alacağını bilir ve usule uygun davet çıkarabilir.
Tanık listesi ne zaman verilir sorusu, yargılamanın hem şekli hem de maddi yönünü doğrudan etkileyen bir husustur. Süresinde ve doğru şekilde hazırlanmayan tanık listeleri, delil hakkının kullanılmasını engelleyebilir ve davanın sonucunu etkileyebilir. Bu nedenle tarafların sürelere azami dikkat göstermesi, gerektiğinde hukuki yardım alarak hareket etmesi son derece önemlidir.
Tanık Listesi Ne Zaman Verilir Sıkça Sorulan Sorular
Tanık listesi ne zaman verilir?
Tanık listesi, hukuk davalarında genellikle ön inceleme duruşmasında ya da bu duruşma sonrasında verilen iki haftalık kesin süre içinde verilmelidir. Ceza davalarında ise ilk duruşmada bildirilmesi esastır. Ancak mahkeme uygun görürse, geç bildirilen tanıkları da dinleyebilir.
Tanık listesi nedir?
Tanık listesi, davada dinletilmesi istenen kişilerin kimlik ve adres bilgilerinin mahkemeye yazılı olarak sunulduğu belgedir. Taraflar, bu liste ile hangi kişilerin hangi olaylar hakkında tanıklık yapacağını bildirir. Tanıklar, bu belgeye göre çağrılır ve ifadeleri duruşmada dinlenir.
Hukuk davalarında tanık listesi verilme süresi nedir?
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre tanık deliline dayanılacaksa, bu delil ön inceleme duruşmasında belirtilmeli ve mahkemece süre verilmesi hâlinde iki haftalık kesin süre içinde tanık listesi sunulmalıdır. Bu süre kaçırılırsa tanık deliline başvurulamaz.
Ceza davalarında tanık listesi ne zaman verilir?
Ceza yargılamasında tanık listesi, genellikle ilk duruşmada sunulmalıdır. Mahkeme gerekli görürse daha sonra bildirilen tanıkları da dinleyebilir. Bu durum, hâkimin takdirindedir ve adil yargılanma hakkı çerçevesinde değerlendirilir.
Tanık listesi verilmezse ne olur?
Tanık listesi süresinde verilmezse, hukuk davalarında o tanık artık dinlenemez. Mahkeme, süre verilmişse buna uyulmasını zorunlu tutar. Ceza davalarında ise bu durum daha esnektir; ancak tanığın geç bildirilmesi, yargılamayı uzatabileceği için mahkemece kabul edilmeyebilir.
Tanık listesinde hangi bilgiler yer almalıdır?
Tanık listesinde tanığın adı, soyadı, açık adresi, mümkünse telefon numarası ve hangi konuda tanıklık yapacağı belirtilmelidir. Bu bilgiler eksiksiz olmalıdır ki mahkeme, tanığı usulüne uygun şekilde çağırabilsin ve beyanlarını önceden değerlendirebilsin.
Tanık daha sonra öğrenilirse ne yapılabilir?
Tanığın daha sonra öğrenilmesi durumunda, bu husus derhâl mahkemeye bildirilmelidir. Mahkeme, tanığın sonradan öğrenildiğini kabul ederse dinlenmesine karar verebilir. Ancak bu ihtimal sınırlıdır ve özellikle hukuk davalarında kesin süre geçmişse tanık dinlenmeyebilir.
Tanık listesi nasıl hazırlanır?
Tanık listesi, genellikle dilekçeye ekli ayrı bir belge olarak hazırlanır. Her tanık ayrı satıra yazılır ve hangi olayla ilgili tanıklık yapacağı belirtilir. Liste düzenli, açık ve mahkemenin anlayabileceği şekilde sunulmalıdır. Eksik ya da karışık bilgiler, tanığın çağrılmasını engelleyebilir.
Tanık listesi verilmeden tanık dinlenebilir mi?
Tanık listesi sunulmamışsa ve tanık ismi mahkemeye bildirilmemişse, mahkeme bu tanığı dinlemez. Ancak ceza yargılamasında bazı durumlarda hâkim, duruşma sırasında doğrudan bir tanığın dinlenmesine karar verebilir. Hukuk davalarında ise tanık listesi verilmeden tanık dinlenmesi mümkün değildir.
