Suç uydurma suçu, gerçekte işlenmemiş bir suçu varmış gibi göstererek yetkili makamlara ihbarda bulunmak ya da suçun delillerini oluşturmak suretiyle kişileri veya kurumları yargı süreçlerine sürükleme fiilidir. Bu suç, adalet sisteminin güvenilirliğini sarsabileceği gibi, suçsuz bireylerin mağdur olmasına da yol açabilir. Türk Ceza Kanunu’na göre bu fiil ciddi cezai yaptırımlara tabidir.
Suç uydurma, yalnızca yalan beyanda bulunmakla sınırlı olmayıp, kurgulanmış bir suç senaryosunu desteklemek amacıyla sahte deliller üretmek, olay yeri izlenimi yaratmak veya iftira içerikli dosyalar hazırlamak gibi eylemleri de kapsar. Adli sistemin doğru işleyebilmesi için, suç uydurma gibi kötü niyetli başvuruların caydırıcı biçimde cezalandırılması gereklidir.
Bu suçun mağduru sadece hedef alınan kişi değil, aynı zamanda yargı makamlarının doğru bilgiyle karar vermesi gereken kamu düzeni de olabilir. Bu nedenle suç uydurma eylemi, hem bireysel hakları ihlal eder hem de toplumun adalet sistemine olan güvenini zedeler.
Suç Uydurma Suçunun Kanuni Düzenlemesi
Suç uydurma suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 271. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre, işlendiği iddia edilen suçun aslında hiç gerçekleşmemiş olması gerekir. Gerçekte olmayan bir olayın olmuş gibi gösterilmesi halinde bu suç oluşur.
Kanun maddesine göre;
-
Suç uydurma suçu işleyen kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
-
Eğer kişi kendisine karşı işlenmiş gibi bir suç uydurursa, ceza yarı oranında artırılır.
-
Gerçek dışı bir suç isnadı yapılmakla kalmayıp bu isnadı desteklemek için sahte deliller de üretilmişse ceza artırılarak uygulanır.
Bu hüküm, suçun yalnızca sözel beyanla değil, fiziksel delil üretme yoluyla da kurgulanabileceğini ve her iki durumda da cezai yaptırım uygulanacağını açıkça ortaya koymaktadır.
Suç Uydurma ile İftira Suçu Arasındaki Fark
Suç uydurma ile iftira suçu sıklıkla karıştırılır. Her ikisi de masum bir kişinin suçlanmasına yol açabilir; ancak hukuki olarak aralarında önemli farklar vardır:
-
Suç uydurmada, gerçekte hiç yaşanmamış bir olayın olmuş gibi gösterilmesi söz konusudur. Failin amacı, ortada olmayan bir suçu varmış gibi yansıtmaktır.
-
İftira suçunda ise gerçekte var olan bir olay, yanlış bir kişiye isnat edilir. Yani ortada bir suç vardır, ancak suçu işlemediği halde bir kişi suçlu olarak gösterilir.
Örneğin, evinde kimse olmadığı halde “hırsız girdi” diyerek polise başvuran kişi suç uydurmuş olur. Ancak gerçekten bir hırsızlık olmuşsa ve fail bilinmesine rağmen başka bir kişinin adı verilmişse bu iftira olur.
Her iki durumda da adalet mekanizmasının suistimal edilmesi söz konusu olduğundan her iki suç da ciddi sonuçlar doğurur ve ayrı ayrı cezalandırılır.
Suç Uydurma Suçunun Unsurları
Bu suçun oluşabilmesi için bazı hukuki şartların birlikte gerçekleşmesi gerekir. Bunlar:
-
Gerçekte işlenmemiş bir suç olmalıdır.
-
Kişi, bu suçu varmış gibi yetkili makamlara bildirmelidir.
-
Bildirim, kasıtlı ve bilerek yapılmalıdır.
-
Olayın kurgu olduğu sonradan ortaya çıkmalıdır.
Bu unsurların tamamı gerçekleştiğinde suç uydurma suçu oluşur. Failin hatalı bir değerlendirme sonucu yanlış ihbarda bulunması bu suçu oluşturmaz. Yanılma, ceza sorumluluğunu ortadan kaldırabilir. Ancak bilerek ve isteyerek adli mercileri yanıltmak amacıyla eylemde bulunmak cezai sorumluluğu doğurur.
Suç Uydurma Suçunda Soruşturma ve Dava Süreci
Suç uydurma suçu, Cumhuriyet savcılığınca re’sen soruşturulabilir. Şikâyete tabi değildir. Soruşturma süreci şu şekilde işler:
-
Suç duyurusu ya da ihbar yapılır.
-
Gerçek olmadığı düşünülen suçun varlığı araştırılır.
-
Savcılık olay yeri incelemesi, kamera kayıtları, tanık ifadeleri gibi delillerle ihbarın doğruluğunu sorgular.
-
Eğer ortada suç olmadığı ve bunun kasıtlı olarak yapıldığı tespit edilirse, suç uydurma nedeniyle iddianame hazırlanır.
Bu tür davalar asliye ceza mahkemesinde görülür. Dava süreci sonunda suçun sabit görülmesi halinde ceza verilir.
Eğer fail, başka bir kişiyi hedef alarak bu suçu işlemişse, bu durumda aynı zamanda iftira suçu da gündeme gelebilir ve daha ağır ceza uygulanabilir.
Suç Uydurma Suçunun Cezası Nasıl Uygulanır?
Suç uydurma suçunun temel cezası, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak bazı durumlarda cezanın artırımı veya indirimi söz konusu olabilir:
-
Suç, kişinin kendisine karşı işlenmiş gibi gösterilirse, örneğin sahte bir saldırı planlanırsa, ceza yarı oranında artırılır.
-
Suçun işlendiği yönünde sahte belge, delil veya tanık yaratılmışsa, ceza artırılarak uygulanır.
-
Suçun işlenmesine yönelik girişimler sırasında kamu görevlileri yanıltılmışsa, ayrıca kamu düzeninin bozulması durumu da dikkate alınır.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) ya da ceza ertelemesi gibi kararlar, hâkimin takdirindedir. Ancak bu tür suçlarda yargı makamları genellikle caydırıcı cezalar verme eğilimindedir.
Vatandaşlar Suç Uydurma Suçuna Karşı Ne Yapabilir?
Suç uydurma fiilinden etkilenen kişiler, hem cezai hem de hukuki yollara başvurabilir. Aşağıdaki adımlar izlenebilir:
-
Savcılığa suç duyurusunda bulunulabilir.
-
Suçun neden olduğu maddi ve manevi zararlar için tazminat davası açılabilir.
-
Suç isnadının kaldırılması için itibar iade davası da gündeme gelebilir.
-
Kamuoyunda itibar zedelenmesi yaşandıysa, kişilik haklarına yönelik hukuki koruma yolları kullanılabilir.
Bu gibi durumlarda bir avukattan hukuki destek alınması, hak kaybı yaşanmaması ve sürecin etkin yürütülmesi açısından önemlidir.
Suç Uydurma Suçu Sıkça Sorulan Sorular
Suç uydurma suçu nedir?
Suç uydurma suçu, gerçekte hiç işlenmemiş bir suçu varmış gibi göstererek adli makamlara bildirimde bulunma eylemidir. Bu suçla kişi, adli süreci haksız yere harekete geçirir ve bu yolla kamu düzenini yanıltır.
Suç uydurma suçu hangi kanun maddesinde düzenlenmiştir?
Türk Ceza Kanunu’nun 271. maddesinde suç uydurma suçu açıkça düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, olmayan bir suçun işlendiğini yetkili makamlara kasten bildiren kişi cezalandırılır.
Suç uydurma suçunun cezası nedir?
Suç uydurma suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Eğer kişi, kendisine karşı işlenmiş gibi bir suçu uydurursa, ceza artırılarak uygulanır. Ayrıca sahte delil üretimi gibi ek eylemler varsa ceza daha da ağırlaştırılabilir.
Suç uydurma ile iftira suçu arasındaki fark nedir?
Suç uydurma suçunda ortada hiç işlenmemiş bir suç vardır ve kişi bu suçu varmış gibi gösterir. İftira suçunda ise gerçek bir suç ya da olay vardır ancak bu olay, suçu işlememiş bir kişiye isnat edilir. Her iki suç da farklı ceza hükümlerine tabidir.
Suç uydurma suçunda hangi şartlar aranır?
Bu suçun oluşabilmesi için gerçek dışı bir suç bildiriminin kasten yapılması gerekir. Bildirilen olayın hiç yaşanmamış olması ve failin bu durumu bilerek gerçekleştirmesi gerekir. Yanlışlıkla ya da iyi niyetle yapılan bildirimler bu suçu oluşturmaz.
Suç uydurma suçu hangi mahkemede görülür?
Bu suç nedeniyle açılan davalar asliye ceza mahkemelerinde görülür. Yetkili mahkeme, suçun işlendiği yer mahkemesidir. Mahkeme, deliller ve beyanlar ışığında suçun işlendiğine kanaat getirirse ceza verir.
Suç uydurma suçunda şikâyet şartı var mıdır?
Hayır, suç uydurma suçu şikâyete tabi değildir. Yani mağdurun şikâyetçi olması gerekmeden Cumhuriyet savcılığı kendiliğinden soruşturma başlatabilir. Ancak genellikle şikâyet veya ihbar süreci bu suçun fark edilmesini sağlar.
Suç uydurma suçu nedeniyle zarar gören kişi ne yapabilir?
Zarar gören kişi, savcılığa suç duyurusunda bulunabilir. Ayrıca kendisine yönelik suç isnadı nedeniyle uğradığı maddi veya manevi zararın giderilmesi için tazminat davası açma hakkı da vardır. Bu süreçte bir avukattan hukuki destek alınması önemlidir.
