Sözleşmeli personelin işine son verilmesine karşı dava, kamu kurumlarında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4/B maddesine göre görev yapan sözleşmeli personelin sözleşmesinin idare tarafından feshedilmesi durumunda açılan iptal davasıdır. Bu tür davalar, idarenin keyfi işlemlerine karşı sözleşmeli çalışanın iş güvencesini sağlamak ve hukuki denetimi mümkün kılmak amacıyla açılır.
Sözleşmeli Personelin Hukuki Statüsü Nedir?
Sözleşmeli personel, kamu hizmetlerinin memur kadrosuna alınmadan yürütülmesi amacıyla sözleşme ile çalıştırılan kişilerdir. Bu personelin hukuki statüsü, 657 sayılı Kanun’un 4/B maddesi ve ilgili sözleşme hükümleriyle belirlenir.
Sözleşmeli personel:
-
Her yıl yenilenen sözleşme çerçevesinde görev yapar
-
Kadrolu memur statüsünde değildir
-
Sosyal güvenlik hakları bakımından memur gibi değerlendirilir
-
Disiplin ve görevden alma işlemlerinde farklı prosedürlere tabi tutulabilir
Ancak görevden alma işlemi, hukuka uygunluk ve kamu yararı ölçütlerine göre yapılmalı; aksi hâlde iptal davası konusu olur.
Sözleşmeli Personelin Sözleşmesinin Feshi Nasıl Gerçekleşir?
Sözleşmeli personelin sözleşmesi, genellikle şu gerekçelerle feshedilir:
-
Göreve devamsızlık
-
Performans düşüklüğü veya yetersizlik
-
Disiplinsizlik ya da etik ihlal
-
Güvenlik soruşturması sonucunun olumsuz çıkması
-
Yıl sonunda sözleşmenin yenilenmemesi
Fesih işlemi yazılı olarak yapılmalı ve gerekçesi açıkça belirtilmelidir. Fesih işlemi, idari işlem niteliği taşıdığından yargı denetimine açıktır.
Performans gerekçesiyle yapılan sözleşme fesihleri, çoğu zaman somut veriye dayanmadığı için mahkemelerce iptal edilebilmektedir.
Fesih İşlemine Karşı Hangi Mahkemede Dava Açılır?
Sözleşmeli personelin işine son verilmesine karşı açılacak dava, idare mahkemesinde görülür. Yetkili mahkeme, işlemi gerçekleştiren kurumun bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.
Dava açma süresi, fesih işleminin kişiye yazılı olarak tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gündür. Bu süre geçtikten sonra dava açılması mümkün olmaz.
Sözleşmeli Personelin İşten Çıkarılmasına Karşı Hangi Gerekçelerle Dava Açılabilir?
İdare mahkemesine yapılacak başvuruda aşağıdaki hususlara dayanılarak işlem iptali talep edilebilir:
-
Feshin gerekçesinin somut ve geçerli olmaması
-
Savunma hakkının tanınmaması
-
Eşitlik ilkesine aykırı uygulama
-
İlgilinin performans veya görev belgelerinin fesih gerekçesini doğrulamaması
-
İdarenin sözleşme hükümlerine aykırı işlem yapması
Özellikle herhangi bir soruşturma açılmadan ya da yazılı uyarı yapılmadan doğrudan fesih işlemi uygulanması, mahkemelerce iptal sebebi sayılmaktadır.
Dava Kazanılırsa Ne Tür Haklar Geri Alınır?
Sözleşmenin feshedilmesine karşı açılan dava sonucunda mahkeme iptal kararı verirse, sözleşmeli personelin eski görevine iadesi sağlanır. Ayrıca:
-
Sözleşmenin feshedildiği tarihten itibaren geçen süreye ilişkin maaş ve diğer mali haklar
-
Hizmet süresi ve sosyal güvenlik hakları
-
İşe başlatmama durumunda açılabilecek tazminat davası hakkı
gündeme gelir. İdare, mahkeme kararını derhal uygulamak ve söz konusu hakları iade etmek zorundadır.
Göreve iade edilen sözleşmeli personelin sözleşmesi yeniden yürürlüğe girmiş sayılır.
Fesih Gerekçesi Güvenlik Soruşturması Olanlar Ne Yapabilir?
Güvenlik soruşturması gerekçesiyle sözleşmenin yenilenmemesi veya feshedilmesi durumunda, kişi yine idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Mahkemeler, yalnızca soyut, değerlendirmeye açık ve kişiye bildirilmemiş istihbari bilgilere dayanan güvenlik soruşturması gerekçelerini iptal etmektedir.
Bu durumda:
-
Soruşturma sonucunun somut dayanağının bulunup bulunmadığı
-
Suç unsuru taşıyıp taşımadığı
-
Kişinin kendisiyle mi yoksa üçüncü kişilerle mi ilgili olduğu
gibi unsurlar dava konusu yapılabilir.
Sözleşmeli Personelin İşine Son Verilmesine Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular
Sözleşmeli personelin işine son verilmesi nedir?
Sözleşmeli personelin işine son verilmesi, 657 sayılı Kanun’un 4/B maddesi kapsamında çalışan kamu görevlisinin, görev yaptığı kurum tarafından sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedilmesidir. Bu işlem, görev süresinin dolmasından önce ya da sözleşme yenileme aşamasında gerçekleştirilebilir.
Sözleşmeli personelin işine son verilmesine karşı dava nasıl açılır?
Fesih kararı yazılı olarak tebliğ edildikten sonra 60 gün içinde idare mahkemesine iptal davası açılabilir. Dava dilekçesinde, sözleşmenin neden haksız şekilde sona erdirildiği açık ve somut şekilde belirtilmelidir. Tebligat tarihi dava süresinin başlangıcıdır.
Sözleşmeli personelin fesih davası hangi mahkemede görülür?
Bu davalar, kamu kurumlarının işlemlerine karşı açılan davalar olduğu için idare mahkemelerinde görülür. Yetkili mahkeme, sözleşmeyi fesheden kurumun bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir. Adli yargı bu tür uyuşmazlıklarda görevli değildir.
Hangi gerekçelerle sözleşmeli personelin sözleşmesi feshedilebilir?
İdare, sözleşmeyi ancak hukuka uygun ve somut gerekçelere dayanarak feshedebilir. Bu gerekçeler arasında:
-
Göreve devamsızlık
-
Disiplin kurallarına aykırılık
-
Güvenlik soruşturması sonucu olumsuz değerlendirme
-
Sözleşmeye aykırı davranışlar
-
Performans düşüklüğü
bulunabilir. Ancak bu gerekçelerin açık, delillendirilmiş ve ölçülü olması gerekir.
Hangi durumlarda sözleşmeli personelin işine son verilmesi iptal edilebilir?
Şu hallerde idare mahkemesi, fesih işlemini iptal edebilir:
-
Gerekçesiz veya soyut gerekçelerle fesih yapılması
-
Savunma hakkı tanınmadan işlem tesis edilmesi
-
Eşitlik ilkesine aykırı uygulama yapılması
-
Sözleşme süresi içinde keyfi fesih kararı alınması
-
Performans düşüklüğü iddiasının somut belgelerle desteklenmemesi
Bu gibi durumlarda mahkeme, personelin görevine iadesine karar verebilir.
Dava kazanılırsa işe dönüş mümkün mü?
Evet. Mahkeme kararıyla fesih işlemi iptal edilirse, sözleşmeli personel görevine iade edilir. Ayrıca görevden uzak kaldığı süreye ait maaş ve özlük haklarının iadesi de talep edilebilir. Bu süre, hizmet süresi olarak değerlendirilir.
Güvenlik soruşturması gerekçesiyle işten çıkarılan sözleşmeli personel dava açabilir mi?
Evet. Güvenlik soruşturmasına dayalı olarak yapılan sözleşme fesihleri yargı denetimine açıktır. Mahkemeler, yalnızca istihbari bilgiye dayalı, gerekçesiz ya da üçüncü şahıslara ilişkin değerlendirmelere dayanan işlemleri sıklıkla iptal etmektedir.
Sözleşmeli personelin işine son verilmesi durumunda tazminat davası açılabilir mi?
İptal davasının kazanılması durumunda, sözleşmeli personelin uğradığı zarar karşılığında maddi ve manevi tazminat davası açması mümkündür. Bu tür davalar ayrı olarak açılır ve somut zararın belgelenmesi gerekir.
İşten çıkarılan sözleşmeli personel başka kuruma başvurabilir mi?
Başvurabilir. Ancak önceki kurumun fesih gerekçesinin yeni başvuru sürecini etkileyip etkilemeyeceği, özellikle güvenlik soruşturması gibi nedenlerde dikkate alınabilir. Bu nedenle önce fesih işleminin iptali için açılan davanın sonucu beklenmelidir.
