Sınır düzeltme (ihdas) davası, tapu sicilinde yer alan taşınmazların sınırlarının yerinde yapılan ölçümler ve kadastro tespitleriyle çelişmesi halinde açılan, teknik ve hukuki boyutları olan bir dava türüdür. Bu dava, taşınmazların sınırlarının düzeltilmesini ya da tapuya kayıtlı olmayan küçük alanların kazanımını hedefler. Özellikle kadastro çalışmaları sırasında yapılan hatalar, geçmişteki ölçüm eksiklikleri veya doğal nedenlerle değişen arazi yapısı, bu tür davaların açılmasına sebep olur.
Sınır Düzeltme Davasının Hukuki Niteliği
Sınır düzeltme davası, aslında bir tür mülkiyet davasıdır. Ancak klasik anlamda bir mülkiyet hakkı iddiasından öte, mevcut taşınmazın sınırlarının teknik olarak yeniden belirlenmesi hedeflenir. Bu yönüyle hem tapu kaydına hem de fiili duruma yönelik bir değerlendirme yapılır. Sınır düzeltme davaları, Türk Medeni Kanunu’nun 713. maddesinde belirtilen “ihdas” yani doğrudan tescil hükümleri çerçevesinde ele alınabilir.
Hukuki olarak iki farklı durum bu davalara dayanak oluşturur:
-
Mevcut taşınmazın tapudaki sınırları ile fiili kullanım sınırlarının uyuşmaması
-
Komşu taşınmazla sınır karışıklığı yaşanması ve bu sınırın yeniden belirlenmesi ihtiyacı
Bu noktada önemli olan, davanın yalnızca teknik ölçüm farkına dayanmayıp, aynı zamanda geçmişteki kullanım, kadastro tutanakları ve tanık beyanları gibi unsurların da dikkate alınmasıdır.
Sınır Düzeltme Davasının Şartları Nelerdir?
Sınır düzeltme (ihdas) davası açılabilmesi için belirli hukuki ve fiili şartların birlikte bulunması gerekir. Bu şartlar şu şekilde sıralanabilir:
-
Taşınmazın tapuya kayıtlı olması: Sınır düzeltme talepleri, ancak tapuda kayıtlı taşınmazlar için yapılabilir.
-
Sınırın teknik olarak hatalı belirlenmiş olması: Bu hata, genellikle kadastro sırasında yapılan yanlış ölçümler ya da hatalı çizimler nedeniyle oluşur.
-
Komşu taşınmazla sınır ihtilafı yaşanması: Eğer iki taşınmaz arasında sınır net olarak belirlenemiyorsa, sınır düzeltme davası ile bu durumun çözülmesi istenir.
-
İhdas durumu: Eğer sınır düzeltme sonucunda, tapuya kayıtlı olmayan küçük bir arazi parçası kazanılmışsa, bu alan tapuya tescil edilebilir. Bu da “ihdas” anlamına gelir.
Bu davalarda, teknik bilirkişi incelemeleri ve kadastro kayıtları en belirleyici unsurlardır. Bilirkişi raporu olmadan mahkemenin sağlıklı bir karar vermesi mümkün değildir.
Sınır Düzeltme Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Sınır düzeltme davası, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi‘nde açılır. Bu davalarda görevli mahkeme, genel yetkili mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ancak dava kadastro çalışmalarına dayalı bir ihtilafla ilgiliyse, bu durumda özel yetkili mahkeme olan Kadastro Mahkemesi devreye girebilir.
Davayı açacak kişi genellikle taşınmaz maliki ya da sınır ihtilafından zarar gören komşu taşınmaz malikidir. Dava dilekçesinde, sınır uyuşmazlığının teknik olarak nasıl ortaya çıktığı ve fiili kullanım durumları açıkça belirtilmelidir.
Tapu kaydına itiraz davaları ile karıştırılmaması gereken bu davalarda, amaç tapu kaydını doğrudan iptal etmek değil, sınırın teknik olarak yeniden çizilmesini sağlamaktır.
İhdas Nedir ve Ne Anlama Gelir?
İhdas, kelime anlamıyla “yeniden oluşturma” demektir. Hukuki anlamda ise tapuda kayıtlı olmayan bir taşınmaz parçasının belirli koşullar altında kadastro tespitine dayanılarak bir kişiye tescil edilmesidir. Sınır düzeltme davası sonucunda, mevcut taşınmaza bitişik olan ve fiilen kullanılan ancak tapuda kayıtlı olmayan küçük alanlar ihdas yoluyla kişinin tapusuna eklenebilir.
İhdas işlemi için şu şartlar aranır:
-
Kadastro sırasında bu alanın boş ve sahipsiz olması
-
Başvuran kişinin bu alanı uzun süredir zilyet olarak kullanıyor olması
-
Bu kullanımın kamuya ait bir alanı ihlal etmemesi
Kadastro tespitine itiraz davalarında da ihdas konusu sıkça gündeme gelir. Bu gibi durumlarda dava açılarak, ilgili alanın tescili istenir.
Bilirkişi ve Teknik Raporların Rolü
Sınır düzeltme davasının en kritik yönlerinden biri, teknik ölçümler ve bilirkişi raporlarıdır. Bu raporlar, arazinin geçmişteki kullanım biçimi, mevcut sınır çizgileri, kadastro paftaları ve hava fotoğrafları gibi pek çok veriyi bir araya getirir.
Mahkeme, kararını çoğu zaman bu teknik raporlara göre verir. Şayet raporda mevcut sınır çiziminin hatalı olduğu tespit edilirse, yeni bir sınır belirlenerek buna göre tescil işlemi yapılır. Sınır uyuşmazlıklarında bilirkişi raporu eksikse ya da çelişki içeriyorsa, mahkeme ek rapor talep eder.
Bu noktada vatandaşların alanında uzman avukatlardan destek alarak doğru teknik bilirkişilerin atanmasını talep etmesi büyük önem taşır. Yanlış ölçüm ya da hatalı teknik değerlendirme, haksız tescillere neden olabilir.
Sınır Düzeltme (İhdas) Davası Ne Kadar Sürer?
Bu tür davalar, genellikle teknik raporların hazırlanması ve keşif işlemleri nedeniyle zaman alıcıdır. Ortalama olarak sınır düzeltme davası:
-
İlk derece mahkemesinde 8 ila 18 ay arasında sürebilir
-
Bilirkişi ataması ve keşif süreçleri 2-3 ayı bulabilir
-
Gerekli görüldüğünde ek raporlar ve ikinci keşif yapılabilir
-
Kararın kesinleşmesi ve tapuya tescil süreci ise 1-2 ay daha sürebilir
Eğer davada istinaf veya temyiz aşamasına gidilirse bu süre daha da uzayabilir. Bu nedenle, sürecin başında belgelerin eksiksiz hazırlanması, delillerin zamanında sunulması ve teknik destek alınması süreci kısaltabilir.
Sınır Düzeltme (İhdas) Davası Sıkça Sorulan Sorular
Sınır düzeltme (ihdas) davası nedir?
Sınır düzeltme (ihdas) davası, tapuya kayıtlı taşınmazın fiili sınırları ile tapu kaydındaki sınırlarının örtüşmemesi halinde, bu sınırların teknik olarak yeniden belirlenmesini ve gerekirse tapuya yeni bir parça eklenmesini amaçlayan davadır. Bu dava ile kadastro hatalarının düzeltilmesi ya da bitişik, sahipsiz alanların tapuya tescili sağlanabilir.
Sınır düzeltme davası hangi durumlarda açılır?
Bu dava, taşınmazın sınırlarının yanlış çizildiği ya da komşu parsellerle sınır karışıklığı yaşandığı hallerde açılır. Ayrıca, tapuya kayıtlı olmayan ancak fiilen kullanılan küçük bir alanın ihdas yoluyla kazanımı da sınır düzeltme davasının konusu olabilir. Kadastro çalışmaları sırasında yapılan ölçüm hataları bu davalara sıklıkla neden olur.
İhdas nedir ve sınır düzeltme davasıyla nasıl ilişkilidir?
İhdas, tapuya kayıtlı olmayan küçük bir alanın, belirli şartlar altında bir taşınmaza eklenerek tescil edilmesidir. Sınır düzeltme davası sonucunda, malik fiilen kullandığı ancak tapuda yer almayan bir alanı kazanabilir. Bu durumda mahkeme, bu kısmın malik adına tesciline karar verebilir.
Sınır düzeltme (ihdas) davası hangi mahkemede açılır?
Sınır düzeltme davası, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi‘nde açılır. Eğer dava kadastro tespitiyle doğrudan ilgiliyse ve kadastro süreci hâlâ devam ediyorsa, o zaman Kadastro Mahkemesi görevli olabilir. Yetki yönünden taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi zorunludur.
Sınır düzeltme davası açma şartları nelerdir?
Bu dava için aranan başlıca şartlar şunlardır:
-
Taşınmazın tapuya kayıtlı olması
-
Sınırların teknik olarak hatalı belirlenmiş olması
-
Komşu taşınmazla sınır uyuşmazlığı yaşanması
-
İhdas isteniyorsa, tescil edilmek istenen alanın sahipsiz ve kadastro dışı olması
Sınır düzeltme davasında hangi belgeler gerekir?
Dava açarken tapu kayıtları, kadastro paftaları, fiili kullanım durumunu gösteren harita ve fotoğraflar, tanık beyanları ve varsa geçmiş yıllara ait belgeler mahkemeye sunulmalıdır. Bilirkişi keşfi sürecine zemin hazırlayacak teknik belgeler süreci hızlandırır.
Sınır düzeltme (ihdas) davası ne kadar sürer?
Bu davalar teknik bilirkişi incelemesi, keşif ve rapor süreçleri nedeniyle uzun sürebilir. Ortalama olarak ilk derece mahkemesi süreci 8 ila 18 ay arası sürebilir. Ek raporlar, istinaf veya temyiz başvuruları bu süreyi uzatabilir. Belgelerin eksiksiz sunulması sürecin hızlanmasına katkı sağlar.
Bilirkişi raporu sınır düzeltme davasında neden önemlidir?
Bilirkişi raporu, mahkemeye teknik açıdan doğru bir sınır çizimi sunar. Arazinin fiili durumu, kadastro ölçümleri ve tapu kayıtları bilirkişi tarafından incelenir. Raporda hata veya eksiklik varsa mahkeme ek rapor ya da yeni keşif isteyebilir. Mahkeme kararında bu raporlar büyük ölçüde belirleyici olur.
Sınır düzeltme davasında davalı kim olur?
Genellikle sınır karışıklığı yaşanan komşu parsel malikine karşı dava açılır. Eğer kamuya ait bir alan söz konusuysa, ilgili kamu kurumu da davalı olabilir. İhdas talep edilen alan, sahipsiz ise Hazine ya da ilgili belediye davalı gösterilir.
Sınır düzeltme davası sonucunda tapuda nasıl değişiklik yapılır?
Mahkeme kararı kesinleştikten sonra, ilgili tapu müdürlüğüne ibraz edilir. Bu karar doğrultusunda tapu kaydı güncellenir, sınırlar yeniden çizilir ve gerekiyorsa yeni tescil işlemi yapılır. İhdas gerçekleşmişse yeni bir tapu senedi düzenlenebilir.
