Sınır dışı kararına itiraz süresi, kararın tebliğinden itibaren 7 gündür. Bu süre idari dava açma süresi olup, Geri gönderme kararı kişiye yazılı olarak bildirildiği anda işlemeye başlar. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 53. maddesi, bu süreyi açıkça düzenlemektedir.
Yabancının, kararın kendisine veya yasal temsilcisine tebliğ edildiği tarihi izleyen 7 gün içinde idare mahkemesinde dava açması gerekir. Bu süre hak düşürücüdür; yani süresi içinde başvuru yapılmazsa karar kesinleşir ve sınır dışı işlemi uygulanabilir hale gelir. Bu nedenle sürenin kaçırılmaması hayati öneme sahiptir.
Sınır Dışı Kararı Hangi Mahkemeye Taşınır?
Sınır dışı kararına karşı başvurular, idare mahkemesine yapılır. Başvurunun yapılacağı yer, çoğunlukla sınır dışı kararını veren İl Göç İdaresi Müdürlüğü‘nün bulunduğu ilin idare mahkemesidir. Örneğin, karar İstanbul İl Göç İdaresi tarafından verildiyse İstanbul İdare Mahkemesi yetkilidir.
Bu davalarda avukatla temsil zorunluluğu olmamakla birlikte, sınır dışı kararı ciddi sonuçlar doğurabileceği için hukuki destek alınması hak kaybı riskini azaltacaktır. Özellikle dosyada “kamu düzeni, kamu güvenliği, kamu sağlığı” gibi gerekçeler varsa, gerekçelerin hukuki dayanağının irdelenmesi önemlidir.
Dava Süresince Geri Gönderme İşlemi Uygulanır mı?
Eğer kişi yasal süresi içinde dava açar ve dosyasına yürütmenin durdurulması talebi eklenirse, mahkeme tarafından karar verilinceye kadar geri gönderme işlemi durdurulabilir. Ancak mahkeme yürütmenin durdurulmasına karar vermedikçe, dava açılmış olması sınır dışı işlemini otomatik olarak durdurmaz.
Bu nedenle, dava dilekçesinde mutlaka “geri gönderme işleminin dava süresince durdurulması” yönünde yürütmeyi durdurma talebine açıkça yer verilmelidir. Aksi hâlde kişi, davası sürerken sınır dışı edilebilir.
Sınır Dışı Kararına İtiraz Edilebilecek Hukuki Gerekçeler
Her sınır dışı kararı aynı gerekçeye dayanmaz. Dolayısıyla itiraz dilekçesinin içeriği, kararın dayandığı nedenlere göre şekillendirilmelidir. En yaygın itiraz gerekçeleri şunlardır:
-
Kamu düzeni veya güvenliği gerekçesi somut delillere dayanmıyorsa
-
Yabancının Türkiye’de ailesi, çocukları, eşi varsa ve aile birliği ihlal ediliyorsa
-
Hakkında verilmiş adli kontrol veya sınır dışı yasağı kararı varsa
-
Uluslararası koruma veya ikincil koruma başvurusu yapmışsa
-
Hayati tehlikesi olan bir ülkeye gönderiliyorsa
Bu gibi durumlar, sınır dışı kararının hukuka aykırı olduğunu gösterebilir ve iptalini sağlayabilir.
Geri Gönderme Kararının Tebliği ve Başvuru Yolları
Tebliğ işlemi, yazılı bir bildirimle yapılmalıdır. Kararın tebliği usule uygun şekilde yapılmadan süre işlemeye başlamaz. Tebliğ yazısında; kararın dayanağı, dava açma süresi ve başvuru yapılacak mahkeme bilgileri yer almalıdır.
Eğer kişi geri gönderme merkezinde tutuluyorsa, merkezdeki görevli memurlar vasıtasıyla mahkemeye erişimi sağlanmalıdır. Dışarıda olanlar ise posta yoluyla veya e-Devlet üzerinden dava açabilir.
Geri gönderme merkezinde bulunan kişinin temel hak ve özgürlüklerine müdahale edildiği durumlarda, sınır dışı kararına ek olarak kişinin hürriyetinin kısıtlandığına ilişkin de ayrı hukuki başvuru yolları gündeme gelebilir.
Sınır Dışı Kararı İptal Edilirse Ne Olur?
İdare mahkemesi sınır dışı kararının iptaline karar verirse, kişi Türkiye’de kalma hakkını yeniden kazanır. Ancak bu karar kişinin otomatik olarak oturma izni alacağı anlamına gelmez. Gerekirse yeniden ikamet izni başvurusunda bulunmak gerekebilir.
Mahkeme kararı ile sınır dışı işlemi iptal edilirse, bu karar hem kişinin resmî kayıtlarına işlenir hem de uygulayıcı kurumlar tarafından dikkate alınmak zorundadır. Buna rağmen kişi tekrar sınır dışı edilmek istenirse, ilgili idare aleyhine yeniden dava açılabilir.
Sınır Dışı Kararına Kaç Gün İçinde İtiraz Etmeliyim? Sıkça Sorulan Sorular
Sınır dışı kararına kaç gün içinde itiraz edebilirim?
Sınır dışı kararına 7 gün içinde itiraz edebilirsiniz. Bu süre, kararın size tebliğ edildiği günden itibaren işlemeye başlar ve hak düşürücü niteliktedir.
İtiraz başvurusu nereye yapılır?
İtiraz, kararı veren Göç İdaresi’nin bulunduğu ildeki idare mahkemesine yapılır. Örneğin, İstanbul’da verilen bir karara karşı İstanbul İdare Mahkemesi yetkilidir.
Sınır dışı kararına karşı dava açmak yeterli midir?
Hayır. Sadece dava açmak sınır dışı işlemini durdurmaz. Yürütmenin durdurulması talebi de mutlaka dava dilekçesinde belirtilmelidir.
Mahkeme dava sürecinde beni sınır dışı eder mi?
Eğer yürütmenin durdurulması kararı verilmezse, dava süreci devam ederken sınır dışı işlemi uygulanabilir. Bu nedenle yürütmenin durdurulması talebi çok önemlidir.
Sınır dışı kararının dayanağı ne olabilir?
Sınır dışı kararları çoğunlukla kamu düzeni, kamu güvenliği, kamu sağlığı, vize veya ikamet ihlalleri gibi gerekçelere dayanır. Her gerekçenin ayrı değerlendirilmesi gerekir.
Hangi durumlarda sınır dışı kararı iptal edilebilir?
Kararın hukuka aykırı olması halinde iptal edilebilir. Örneğin, kişi Türkiye’de eşi, çocuğu, ailesi ile yaşıyorsa ve aile birliği bozulacaksa bu durum itiraz gerekçesi olabilir.
Geri gönderme merkezindeysem dava açabilir miyim?
Evet. Geri gönderme merkezinde bulunan kişiler de yasal sürede dava açma hakkına sahiptir. Bu başvuru, görevli memurlar aracılığıyla mahkemeye iletilmelidir.
Dava açmak bana otomatik olarak ikamet hakkı sağlar mı?
Hayır. Sınır dışı kararının iptali durumunda Türkiye’de kalmaya devam edebilirsiniz ancak ayrıca ikamet izni başvurusu yapmanız gerekebilir.
Sınır Dışı Kararına Kaç Gün İçinde İtiraz Etmeliyim? Dikkat Edilmesi Gerekenler
İtiraz Süresi Nedir ve Nasıl Hesaplanır?
Sınır dışı kararına itiraz süresi, kararın kişiye yazılı olarak tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gündür. Bu süre hak düşürücü nitelikte olduğu için sürenin kaçırılması durumunda sınır dışı kararı kesinleşir ve geri dönüşü zorlaşır. Süre hesaplanırken ilk gün sayılmaz, ancak 7. günün mesai saati bitimine kadar başvurunun yapılması gerekir.
Tebliğin usule uygun şekilde yapılması şarttır. Eğer tebligat eksikse, süre başlamamış sayılır. Bu nedenle tebligatın tarihini dikkatle kontrol etmek ve başvuru süresini doğru hesaplamak gerekir.
Başvuru Yapılacak Mahkeme ve Yargı Yolu
Sınır dışı kararına karşı yetkili idare mahkemesinde dava açılır. Genellikle bu mahkeme, kararı veren Göç İdaresi’nin bulunduğu ilin idare mahkemesidir. Mahkeme, yürütmenin durdurulması talebini değerlendirerek kişinin Türkiye’den çıkarılıp çıkarılamayacağına karar verir.
Mahkeme başvurusu sırasında idare mahkemesi sistemine uygun hazırlanmış bir dilekçe sunulmalı, yürütmenin durdurulması da özellikle talep edilmelidir. Yalnızca dava açmak, sınır dışı işlemini kendiliğinden durdurmaz.
Yürütmenin Durdurulması Talebi Neden Önemlidir?
Sınır dışı kararına karşı dava açarken yürütmenin durdurulması talep edilmezse, kişi dava süresince dahi sınır dışı edilebilir. Bu, telafisi imkânsız zarar doğurabileceğinden dava dilekçesinde açık ve gerekçeli bir şekilde bu talep yer almalıdır.
Mahkeme yürütmenin durdurulması kararı verirse, dava sonuçlanana kadar kişi Türkiye’de kalmaya devam edebilir. Talebin reddedilmesi hâlinde ise sınır dışı işlemi uygulanabilir hale gelir.
Sınır Dışı Kararı Kimlere Verilebilir?
Sınır dışı kararları, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda belirtilen durumlara dayalı olarak verilir. En yaygın nedenler şunlardır:
-
Türkiye’de yasal kalış hakkı sona erenler (ikamet izni, vize süresi dolanlar)
-
Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar
-
Sahte belgeyle ikamet izni almaya çalışanlar
-
Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, geri çekilen ya da iptal edilen yabancılar
Her bir gerekçe kendi içinde ayrı değerlendirilmelidir. Genel ve soyut gerekçelere dayalı kararlar, iptal davasında mahkemelerce hukuka aykırı bulunabilir.
Aile Birliği ve Çocuklar Karara Etki Eder mi?
Sınır dışı kararları verilirken kişinin Türkiye’de eşinin, çocuklarının ya da ailesinin bulunup bulunmadığı da dikkate alınmalıdır. Aile birliği ilkesine aykırı şekilde verilen kararlar, insan haklarına aykırılık gerekçesiyle iptal edilebilir.
Özellikle çocukların üstün yararı ilkesine aykırı uygulamalar Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi hükümleri kapsamında ciddi bir hak ihlali doğurabilir. Bu tür durumlar mahkemeye açıkça sunulmalı ve belgeyle desteklenmelidir.
Geri Gönderme Merkezinde Olanlar Nasıl Başvuru Yapar?
Sınır dışı kararı alan kişinin geri gönderme merkezinde tutulması, dava açmasına engel değildir. Bu kişiler, merkezdeki görevli memurlar aracılığıyla dava dilekçelerini mahkemeye iletebilir. 7 günlük süre bu durumda da geçerlidir.
Kişi serbest bırakılmak istiyorsa, sınır dışı davasına ek olarak hukuka aykırı idari gözetim kararına karşı da başvuru yapılabilir. Böylece hem sınır dışı kararı hem de hürriyeti kısıtlayıcı uygulama yargı denetimine sunulmuş olur.
Dava Sürecinde Türkiye’de Kalış Hakkı Nasıl Korunur?
Sınır dışı kararına karşı dava açan kişinin kalış hakkı, mahkemenin vereceği yürütmenin durdurulması kararına bağlıdır. Bu karar çıkana kadar kişinin sınır dışı edilmemesi için avukat aracılığıyla ivedilikle başvuru yapılması gerekir.
Ayrıca kişinin başka bir yasal kalış hakkı (örneğin yeni ikamet izni başvurusu) varsa, bunlar da dava dilekçesinde belirtilmeli ve belgeleriyle birlikte sunulmalıdır.
