Resmi belgede sahtecilik ile dolandırıcılık suçu arasındaki fark, bu iki suçun hem hukuki nitelikleri hem de işleniş biçimleri bakımından birbirinden ayrılmasından kaynaklanır. Her iki suç da Türk Ceza Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup, çoğu zaman birlikte işlense de farklı suç tipleridir ve ayrı ayrı değerlendirilir. Uygulamada bu iki suçun karıştırılması, hem yargılama sürecinde hem de ceza tayininde hatalı sonuçlara yol açabilir.
Resmi belgede sahtecilik suçu nedir?
Resmi belgede sahtecilik suçu, kamu görevlisinin veya bir özel kişinin resmi belgeyi sahte olarak düzenlemesi, gerçeğe aykırı şekilde belge içeriğini değiştirmesi ya da sahte olduğunu bilerek kullanması halinde oluşur. Türk Ceza Kanunu’nun 204. maddesinde düzenlenmiştir. Resmi belge, kamu otoritesi tarafından düzenlenen ve kamu güvencesine sahip olan belgedir. Bu suçu işleyen kişi, belgeyi oluşturma veya kullanma eylemiyle kamu güvenini sarsmış olur.
Resmi evrakta tahrifat ya da sahte belge üretimi, bu suçun en yaygın örnekleri arasındadır.
Dolandırıcılık suçu nedir?
Dolandırıcılık suçu, hileli davranışlarla bir kişinin kandırılarak malvarlığına ilişkin işlem yapması ve bu işlem sonucunda failin haksız kazanç elde etmesiyle oluşur. Türk Ceza Kanunu’nun 157. maddesinde düzenlenmiş olup, fail ile mağdur arasında bir güven ilişkisi kurulması ve bu güvenin suistimal edilmesi gerekir. Dolandırıcılıkta temel unsur, kandırmaya yönelik aldatıcı eylemdir.
Hileli davranışlarla menfaat temin edilmesi, dolandırıcılık suçunun özünü oluşturur.
Hangi durumlarda bu iki suç birlikte işlenir?
Resmi belgede sahtecilik suçu ile dolandırıcılık suçu, aynı olayda birlikte işlenebilir. Örneğin, bir kişi sahte resmi belge düzenleyip bu belgeyi kullanarak kredi çekerse, hem resmi belgede sahtecilik hem de dolandırıcılık suçu gündeme gelir. Böyle bir durumda her iki suç ayrı ayrı oluşur ve fail her iki suçtan da cezalandırılır. Uygulamada buna fikri içtima denir. Yani tek bir fiille birden fazla suç işlenmiştir.
Sahte belge ile haksız kazanç elde edilmesi, bu suçların birleştiği tipik durumlardan biridir.
Resmi belgede sahtecilik ile dolandırıcılık arasındaki temel fark nedir?
Resmi belgede sahtecilik suçu kamu güvenine karşı işlenmiş bir suçtur. Dolandırıcılık suçu ise kişilere karşı işlenen malvarlığı suçudur. Sahtecilikte asıl tehlike kamu otoritesine ve belge güvenliğine yöneliktir; dolandırıcılıkta ise kişisel çıkar elde etme amacı ön plandadır. Ayrıca sahtecilikte belgede manipülasyon söz konusuyken, dolandırıcılıkta kişisel etkileme ve aldatma unsuru bulunur.
Kamu güvenine karşı işlenmiş suçlar ile malvarlığına karşı işlenen suçlar, bu farkın temelini oluşturur.
Hangi mahkemede yargılanırlar?
Her iki suç tipi de ceza mahkemelerinin görev alanına girer. Resmi belgede sahtecilik suçuna Asliye Ceza Mahkemesi bakarken, nitelikli dolandırıcılık söz konusuysa bu durumda Ağır Ceza Mahkemesi görevli olur. Yargılama yeri, suçu nitelikli hale getiren unsurların varlığına göre değişebilir.
Hangi cezalar öngörülmüştür?
Resmi belgede sahtecilik suçu için TCK 204. maddeye göre 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Suç kamu görevlisi tarafından görevinin sağladığı yetki kullanılarak işlenirse, ceza artırılır. Dolandırıcılık suçu ise basit halinde 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılırken, nitelikli dolandırıcılık halinde ceza 4 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezasıdır.
Bu suçlardan hangisi daha ağır kabul edilir?
Suçun ağırlığı, olayın özelliklerine göre değişir. Tek başına sahtecilik suçu kamu güvenini sarsması nedeniyle ciddi kabul edilirken, nitelikli dolandırıcılık mağdur sayısı ve zararın büyüklüğü açısından daha ağır sonuçlar doğurabilir. Her iki suç birlikte işlendiğinde ceza da artar ve mahkeme her suçu ayrı ayrı değerlendirerek hüküm verir.
Resmi Belgede Sahtecilik ile Dolandırıcılık Suçu Arasındaki Fark Sıkça Sorulan Sorular
Resmi belgede sahtecilik ile dolandırıcılık suçu arasındaki fark nedir?
Resmi belgede sahtecilik suçu, kamu güvenine karşı işlenen bir suçtur; belgelerin gerçeğe aykırı düzenlenmesi veya kullanılmasıyla oluşur. Dolandırıcılık suçu ise kişilere karşı işlenir ve aldatma yoluyla haksız menfaat sağlamayı amaçlar. Sahtecilikte belge güveni hedef alınırken, dolandırıcılıkta mağdurun malvarlığı zarar görür.
Resmi belgede sahtecilik suçu nasıl oluşur?
Resmi belgede sahtecilik suçu, kamu görevlisinin düzenleme yetkisi olan bir belgeyi gerçeğe aykırı şekilde oluşturması ya da bir özel kişinin sahte resmi belge düzenlemesi veya kullanması ile meydana gelir. TCK 204. maddede düzenlenmiştir. Belgede değişiklik yapmak veya başkasının düzenlemiş gibi belge sunmak da bu kapsamda değerlendirilir.
Dolandırıcılık suçu hangi durumlarda gündeme gelir?
Dolandırıcılık suçu, bir kişiyi hileli davranışlarla kandırıp onun malvarlığına ilişkin işlem yapmasını sağlayarak haksız kazanç elde etmektir. TCK 157 ve devamı maddelerinde yer alır. Fail, karşısındaki kişide güven oluşturur ve bu güveni kötüye kullanarak çıkar sağlar.
Her iki suç aynı anda işlenebilir mi?
Evet. Bir kişi, sahte resmi belge düzenleyerek bu belgeyle başkasını kandırıp menfaat sağlarsa, hem resmi belgede sahtecilik hem de dolandırıcılık suçu oluşur. Bu durumda iki ayrı suç bir arada değerlendirilir ve fail her iki suçtan ayrı ayrı cezalandırılır. Uygulamada bu duruma fikri içtima denir.
Bu iki suçun cezaları arasında nasıl bir fark vardır?
Resmi belgede sahtecilik suçu için 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası öngörülmüştür. Eğer suç kamu görevlisi tarafından görevi gereği işlenmişse ceza artırılır. Dolandırıcılık suçunda ise basit hali 1 ila 5 yıl arası hapis cezası iken, nitelikli dolandırıcılık halinde ceza 4 yıldan 10 yıla kadar çıkar. Her suçun ceza miktarı olayın niteliğine göre belirlenir.
Bu suçlar hangi mahkemede görülür?
Resmi belgede sahtecilik suçu çoğu zaman Asliye Ceza Mahkemesi‘nde görülür. Dolandırıcılık suçunun basit hali de aynı mahkemeye aittir. Ancak dolandırıcılık nitelikli biçimde işlendiğinde, yani TCK 158 kapsamında değerlendirildiğinde, görevli mahkeme Ağır Ceza Mahkemesi olur.
Mağdur olan kişi hangi yollarla şikayet edebilir?
Mağdur, suçun işlendiğini öğrendikten sonra Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmalıdır. Delil olarak belge örnekleri, tanık beyanları, yazışmalar ve banka kayıtları sunulabilir. Hem sahtecilik hem de dolandırıcılık iddiası varsa, bu hususlar ayrı ayrı dilekçede belirtilmelidir.
Zamanaşımı süresi bu suçlarda ne kadardır?
Resmi belgede sahtecilik ve dolandırıcılık suçları için genel dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Ancak suçun nitelikli hallerinde bu süre 15 yıla kadar çıkabilir. Zamanaşımını kesen adli işlemler yapılmışsa süre yeniden işlemeye başlar. Bu nedenle mağduriyet oluştuğunda en kısa sürede başvuru yapılması önemlidir.
