Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası, miras bırakan kişinin, gerçek amacı mirasçılarını mirastan mahrum bırakmak olduğu halde, taşınmazını bağış gibi gösterip aslında satış yoluyla bir kişiye devretmiş gibi yapması durumunda açılan bir davadır. Bu dava, mirasçıların hakkını korumaya yönelik özel bir hukuki yoldur.
Muris Muvazaası Nedir?
Muris muvazaası, bir miras bırakanın, mirasçılarını mirastan mahrum bırakmak amacıyla, gerçekte bağış yapmak isteyip görünüşte satış işlemi yaptığı hallerde ortaya çıkar. Bu işlemde görünürdeki satış, resmi bir geçerliliğe sahip olsa da gerçekteki irade bağış olduğu için hukuka aykırıdır.
Muris muvazaasına ilişkin uyuşmazlıklar, genellikle taşınmazlar üzerinden yürütülen işlemlerde ortaya çıkar. Özellikle yaşlılık döneminde yapılan bu işlemlerde, diğer mirasçıların bilgi ve onayı olmadan yapılan devirler dikkatle incelenmelidir.
Bu tür davalarda amaç, gerçeğe aykırı olarak yapılan tapu devrinin iptali ve taşınmazın mirasçılar adına yeniden tescil edilmesidir.
Hangi Şartlarda Dava Açılabilir?
Muris muvazaasına dayalı dava açılabilmesi için şu şartlar gereklidir:
-
Miras bırakanın gerçek amacı bağış yapmak olmalıdır.
-
Bu bağış, satış gibi gösterilerek tapuda işlem yapılmalıdır.
-
İşlemin asıl amacı, diğer mirasçıları mirastan dışlamak olmalıdır.
-
Tapuda yapılan işlem, taraflar arasında gerçeğe aykırı bir irade beyanı ile gerçekleştirilmiş olmalıdır.
Dava Kimler Tarafından Açılabilir?
Bu dava, murisin mirasçısı olan herkes tarafından açılabilir. Davayı açan mirasçı, miras payına düşen oran kadar iptal ve tescil talebinde bulunabilir. Davalı ise, taşınmazı üzerine geçiren kişi ya da kişilerdir. Bu kişiler, görünürdeki satış işleminden menfaat elde eden bireylerdir.
Dava, yalnızca yasal mirasçılar tarafından açılabilir; atanmış mirasçılar ya da vasiyet alacaklıları bu davayı açamaz.
Hangi Mahkemede ve Ne Sürede Açılır?
Dava, taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır. Bu tür davalar için herhangi bir hak düşürücü süre yoktur; ancak uygulamada muvazaa işleminin öğrenilmesinden itibaren makul sürede dava açılması beklenir.
Muris Muvazaası Nasıl İspatlanır?
Muris muvazaasının ispatı, genellikle tanık beyanları ve olayın sosyal, ekonomik ve ahlaki şartları dikkate alınarak yapılır. Yazılı belgeyle ispat zorunluluğu yoktur; ancak yazılı delil varsa, davacı lehine güçlü dayanak oluşturur.
Mahkeme, olayın oluşuna, murisin mali durumu ve aile içi ilişkilere dair tanık anlatımlarına ve işlem öncesi-sonrası davranışlara dayanarak muvazaanın varlığına karar verir.
Tapu İptal ve Tescil Talebi Ne Anlama Gelir?
Tapu iptal ve tescil talebi, muvazaalı işlemle üçüncü kişi adına geçirilen taşınmazın, yeniden murisin yasal mirasçıları adına tescil edilmesini istemektir. Dava sonucunda muvazaa sabit görülürse, tapu kaydı iptal edilerek taşınmaz mirasçılar arasında paylaştırılır.
Bu davada iptal edilen tapu işlemi, geçmişe etkili olarak geçersiz sayılır ve ilk hak sahipleri olan mirasçılara geçiş yapılır.
Davada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
-
Tapu devriyle ilgili işlem belgeleri dikkatle incelenmelidir.
-
Murisin satış bedelini gerçekten alıp almadığı araştırılmalıdır.
-
Mirasçılar arası iletişim ve ilişkiler, davada önemli rol oynar.
-
Muris muvazaasına dayalı davalar, uygulamada sıklıkla Yargıtay içtihatlarına göre şekillenmektedir.
Muris Muvazaasına Dayalı Tapu İptal ve Tescil Davası Sıkça Sorulan Sorular
Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası nedir?
Miras bırakanın, taşınmazını mirasçılarından mal kaçırmak amacıyla gerçekte bağışladığı hâlde tapuda satış gibi gösterdiği işlemlere karşı açılan davadır. Amaç, bu işlemle devredilen taşınmazın iptal edilerek mirasçılar adına tescilini sağlamaktır.
Muris muvazaası nasıl anlaşılır?
Tapuda satış gibi görünen bir işlem gerçekte bağış amacını taşıyorsa ve muris bu işlemi mirasçılardan mal kaçırmak için yaptıysa muvazaa vardır. İşlemin bedelsiz oluşu, taraflar arasındaki yakınlık ve diğer mirasçılardan gizlenmesi önemli göstergelerdir.
Kimler muris muvazaasına dayalı tapu iptal davası açabilir?
Dava, miras bırakanın yasal mirasçıları tarafından açılabilir. Davayı açan mirasçı, kendi miras payı oranında taşınmazın iptalini ve adına tescilini talep edebilir.
Dava hangi mahkemede açılır?
Dava, taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır. Taşınmazın bulunduğu yer yargı çevresinin belirlenmesinde tek kıstastır.
Muris muvazaası davasında zaman aşımı süresi var mı?
Bu dava türü için özel bir zaman aşımı süresi yoktur. Ancak dürüstlük kuralı gereği, murisin ölümü ve işlemden haberdar olunmasından sonra makul sürede dava açılmalıdır.
Muris muvazaası nasıl ispatlanır?
İspat tanık beyanları, olayın koşulları, ekonomik ilişkiler ve murisin iradesine ilişkin diğer delillerle sağlanabilir. Yazılı belge zorunluluğu yoktur; tanıklar en güçlü delil kaynağıdır.
Tapu iptal ve tescil davası ne kadar sürer?
Davanın süresi mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişir. Ortalama olarak 12 ile 24 ay arasında sonuçlanabilir. İtiraz ve temyiz süreçleriyle bu süre uzayabilir.
Muris muvazaası davasıyla hangi sonuç elde edilir?
Dava kabul edilirse, satış gibi görünen işlem iptal edilir ve taşınmaz, miras payları oranında yasal mirasçılar adına tescil edilir. Böylece miras hakkı korunmuş olur.
Aynı taşınmaz için tenkis davası mı, muris muvazaası davası mı açılmalı?
Taşınmaz, murisin sağlığında yaptığı bir bağış niteliğindeyse tenkis davası açılabilir. Ancak işlem muvazaalıysa, yani görünürde satış olup aslında bağış amaçlıysa muris muvazaasına dayalı dava açılır.
