Memur görevden alma davası, kamu görevlisinin idare tarafından hukuka aykırı olarak görevine son verilmesi durumunda, bu işlemin iptali amacıyla açılan idari davadır. Görevden alma işlemi çoğunlukla disiplin cezası, güvenlik soruşturması, yetersizlik, sağlık durumu ya da idarenin takdir hakkı kapsamında tesis edilir. Ancak bu işlemlerin her biri idari yargı denetimine tabidir ve yasal dayanağı, usulü ve gerekçesi bulunmayan görevden alma kararları iptale konu edilebilir.
Memurun Görevine Son Verilmesi Ne Zaman Hukuka Aykırı Sayılır?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na göre, devlet memurunun görevine ancak belirli şartlar altında son verilebilir. Görevden alma işlemi genellikle şu sebeplere dayanır:
-
Aday memurluk süresinde başarısızlık
-
Göreve ilişkin yetersizlik
-
Sağlık nedeniyle görevi sürdürememe
Bu gerekçelerden biri bulunmaksızın yapılan görevden alma işlemi, idari yargıda iptal sebebi oluşturur. Özellikle keyfi gerekçelerle veya takdir hakkı kötüye kullanılarak yapılan işlemler yargı kararıyla iptal edilebilir.
Görevden Alma İşlemine Karşı Dava Açma Süreci
İdare tarafından tesis edilen görevden alma işlemi memura yazılı olarak tebliğ edildikten sonra 60 gün içinde iptal davası açılması gerekir. Bu süre, idare mahkemesinde dava açabilmek için hak düşürücü niteliktedir. Dava sürecinde memurun hukuka aykırılık iddiasını somut bilgi ve belgelerle desteklemesi gerekir.
Memur görevden alma davası, işlem hangi kurum tarafından yapılmışsa o kurumun bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açılır. Eğer işlem merkezi idare tarafından tesis edilmişse (örneğin bakanlıkça yapılan işlem), dava Ankara’da açılabilir.
Görevden Alma Davasında Hangi Belgeler Gereklidir?
Memurun açacağı davada sunması gereken temel belgeler şunlardır:
-
Görevden alma karar yazısı veya tebliğ belgesi
-
Sicil dosyasına ilişkin belgeler
-
Disiplin soruşturması evrakları (varsa)
-
Sağlık raporları (eğer sağlık nedeniyle görevden alındıysa)
-
Güvenlik soruşturması/Arşiv araştırması sonucu ve ilgili itiraz dilekçeleri
-
Tanık beyanları, yazışmalar, şikayetler (gerekliyse)
Görevden alma gerekçesinin şeffaf, ölçülü ve yasal çerçeveye uygun olması zorunludur. Bu koşullar sağlanmamışsa mahkeme işlemi iptal edebilir.
Hangi Hallerde Mahkeme Görevden Alma İşlemini İptal Eder?
İdare mahkemeleri, aşağıdaki gibi hukuki eksiklikler tespit ettiklerinde görevden alma işlemini iptal etmektedir:
-
Memura savunma hakkı tanınmadan işlem yapılmışsa
-
İddialar somut delillere dayanmıyorsa
-
Karar gerekçesiz ya da yetersizse
-
Disiplin süreci usule uygun yürütülmemişse
-
Aday memurun başarısızlığı objektif ölçütlere göre değerlendirilmemişse
-
Güvenlik soruşturması sonucunda gerekçe belirtilmeden işlem tesis edilmişse
Özellikle güvenlik soruşturması olumsuz gelen aday memurlar açısından gerekçesiz ret kararları sıklıkla iptal edilmektedir.
Davanın Sonuçları ve Memurun Hakları
Mahkemenin görevden alma işlemini iptal etmesi hâlinde memur eski görevine iade edilir. Bunun yanı sıra:
-
Maaş, özlük hakları ve sosyal yardımlar geriye dönük ödenir
-
Disiplin cezası işlem dosyasından çıkarılır
-
Güvenlik soruşturması olumsuz kararı iptal edilmişse yeniden değerlendirme yapılır
-
Sağlık gerekçesi geçerli değilse işe başlatma zorunluluğu doğar
İdarenin iptal edilen işlemi aynen tekrar etmesi hukuka aykırıdır. Mahkeme kararları bağlayıcıdır ve idarenin uygulaması zorunludur.
Memur Görevden Alma Davası Sıkça Sorulan Sorular
Memur görevden alma davası nedir?
Memur görevden alma davası, kamu görevlisinin hukuka aykırı şekilde görevine son verilmesine karşı idare mahkemesinde açılan iptal davasıdır. Bu dava, görevden alma işleminin nedenini, dayanağını ve usulünü yargı denetimine taşır.
Memur hangi durumlarda görevden alınabilir?
Devlet memuru; disiplin cezası, adaylık döneminde başarısızlık, sağlık sorunları, görev yetersizliği ya da güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanması nedeniyle görevden alınabilir. Ancak her işlem, gerekçeli ve hukuka uygun olmalıdır. Keyfi veya dayanıksız görevden alma işlemleri iptale tabidir.
Görevden alma kararı nasıl tebliğ edilir?
Görevden alma kararı, yazılı ve gerekçeli olarak memura tebliğ edilmelidir. Tebligat tarihi, dava süresinin başlangıcı açısından önemlidir. Gerekçesiz veya eksik bildirim yapılan işlemlere karşı da memur görevden alma davası açılabilir.
Memur görevden alma davası hangi mahkemede açılır?
Dava, işlemi tesis eden idarenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açılır. Eğer işlem bakanlık gibi merkezi bir kurum tarafından yapılmışsa dava Ankara İdare Mahkemesi‘nde açılabilir.
Görevden alma işlemine karşı dava açma süresi ne kadardır?
İdari işlemler için geçerli olan genel süre olan 60 gün, görevden alma davası için de geçerlidir. Bu süre, tebligat tarihinden itibaren başlar ve süre geçtikten sonra açılan davalar süre yönünden reddedilir.
Mahkeme hangi durumlarda görevden alma kararını iptal eder?
Mahkeme şu durumlarda memur görevden alma işlemini iptal edebilir:
-
Savunma hakkı tanınmadan işlem yapılmışsa
-
Gerekçeler somut delillere dayanmıyorsa
-
Disiplin süreci veya güvenlik soruşturması usule uygun yürütülmemişse
-
Sağlık raporu yeterli değilse ya da yanlış değerlendirilmişse
-
Görevden alma cezalandırma amacı taşıyorsa
Bu tür hukuka aykırılıklar tespit edildiğinde görevden alma işlemi iptal edilir.
Görevden alma işlemi iptal edilirse memur göreve döner mi?
Evet. Mahkeme, memur görevden alma davası sonucunda iptal kararı verirse, memur eski görevine iade edilir. Ayrıca işlem nedeniyle oluşan maddi kayıpların telafisi için tam yargı davası açılarak maaş, özlük hakları ve sosyal yardımlar da talep edilebilir.
Görevden alınan memur dava süresince çalışmaya devam eder mi?
Görevden alma işlemi tebliğ edildikten sonra memur fiilen görevden ayrılır. Ancak dava dilekçesinde yürütmenin durdurulması talep edilirse ve mahkeme bu talebi kabul ederse, memur görevine geçici olarak devam edebilir. Bu karar için “açık hukuka aykırılık” ve “telafisi güç zarar” şartları birlikte aranır.
Güvenlik soruşturması nedeniyle görevden alınan memur ne yapabilir?
Güvenlik soruşturması olumsuz çıkan memur, gerekçesiz veya hatalı değerlendirme yapıldığı gerekçesiyle iptal davası açabilir. Mahkemeler, somut neden sunulmayan güvenlik gerekçelerini sıklıkla iptal etmektedir. Bu kapsamda açılan memur görevden alma davaları sıklıkla memur lehine sonuçlanır.
