Mal rejiminin tasfiyesi davası, evliliğin sona ermesiyle eşler arasında geçerli olan mal rejiminin sona erdirilmesine ve bu rejim kapsamında edinilen malların yasal çerçevede paylaşılmasına yönelik açılan davadır. Bu dava, boşanma sonrası malvarlığına ilişkin hakların korunmasını ve taraflar arasında adil paylaşımı sağlamayı amaçlar.
Mal rejiminin tasfiyesi davası nedir?
Mal rejiminin tasfiyesi davası, eşlerin evlilik süresince edindikleri malların kime ait olduğunu ve paylaşım esaslarını belirlemek amacıyla açılır. Türk Medeni Kanunu’na göre eşler arasında aksi kararlaştırılmadıkça edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır. Evliliğin sona ermesiyle birlikte mal rejimi de sona erer ve taraflar malvarlıklarını paylaşmak için dava açabilir. Bu dava, özellikle boşanma davaları sonrasında açılan ve ekonomik hakları düzenleyen önemli bir hukuk yoludur.
Mal rejiminin tasfiyesi davası hangi hallerde açılır?
Bu dava şu durumlarda açılabilir:
-
Boşanma kararının kesinleşmesinden sonra
-
Eşlerden birinin ölümü halinde (mirasla bağlantılı)
-
Mal rejiminin mahkeme kararıyla değiştirilmesiyle
-
Evlenmenin iptal edilmesiyle
Boşanma sürecinde açılmış olan mal rejiminin tasfiyesi davası, boşanma kararı kesinleşmeden sonuçlandırılamaz. Bu nedenle dava çoğunlukla boşanma sonrasında başlatılır.
Mal rejiminin tasfiyesi davası nasıl açılır?
Dava, aile mahkemesinde açılır. Dava dilekçesinde, evlilik süresi, mal rejiminin türü, edinilmiş malların detayları ve tasfiye talepleri açıkça belirtilmelidir. Ayrıca, eşlerin birlikte edindiği taşınmazlar, taşıtlar, banka hesapları, iş yeri gelirleri gibi tüm malvarlığı unsurlarına ilişkin bilgi ve belgeler dava dosyasına eklenmelidir. Taraflar, mal rejiminin niteliğine göre katkı payı veya değer artış payı talebinde de bulunabilir.
Mal rejiminin tasfiyesi davasında hangi mallar paylaşılır?
Mal rejimi türü “edinilmiş mallara katılma” ise, evlilik süresince eşlerin elde ettiği gelirlerle alınan mallar ortak kabul edilir. Bu kapsamda paylaşılabilecek mallar şunlardır:
-
Maaş ve diğer gelirlerle alınan taşınmazlar
-
Araç, iş yeri, hisse senedi gibi değerler
-
Emeklilik hakları ve kıdem tazminatı (belirli koşullarda)
-
Ortak birikim ve banka mevduatları
Ancak, kişisel mallar tasfiye kapsamı dışındadır. Örneğin miras yoluyla edinilen mallar veya eşin yalnızca kendisine ait olan kişisel mallar paylaşılmaz.
Mal rejimi tasfiyesi davasında katkı payı ve değer artış payı nedir?
Katkı payı alacağı, eşin diğer eşin malına yaptığı maddi katkının geri istenmesidir. Örneğin bir eş, diğer eşin adına alınan eve önemli miktarda ödeme yaptıysa, tasfiye sırasında bu katkının karşılığını talep edebilir.
Değer artış payı alacağı ise, eşin kişisel malındaki değer artışında diğer eşin katkısının olması durumunda gündeme gelir. Bu durumda da diğer eş, katkısı oranında artan değerden pay alabilir. Her iki hak da Türk Medeni Kanunu’nun 227 ve 230. maddelerinde düzenlenmiştir.
Mal rejiminin tasfiyesi davası ne kadar sürer?
Davanın süresi, malvarlığı unsurlarının karmaşıklığına, delillerin toplanma sürecine ve taraflar arasındaki uyuşmazlığın derecesine göre değişir. Genellikle 8 ay ile 24 ay arasında sürer. Uyuşmazlık fazla değilse daha kısa sürede sonuçlanabilir. Ancak taşınmaz değer tespiti, bilirkişi incelemesi gibi teknik işlemler süreyi uzatabilir.
Mal rejimi davası boşanma davasıyla birlikte açılabilir mi?
Evet. Mal rejiminin tasfiyesi davası boşanma davasıyla birlikte açılabilir. Ancak boşanma davası kesinleşmeden mal paylaşımı yapılamaz. Bu nedenle uygulamada birçok kişi önce boşanma davasını tamamlayıp, ardından mal rejimi davasını başlatmayı tercih eder. Aynı anda açılmışsa, mahkeme tasfiye dosyasını boşanma kararının kesinleşmesini bekleterek inceler.
Mal rejimi davası zamanaşımı süresi nedir?
Mal rejiminin tasfiyesi davası, mal rejiminin sona ermesinden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. Bu süre, boşanma kararının kesinleştiği tarihten başlar. Süre geçtikten sonra dava hakkı düşer. Ancak kişisel alacak talepleri için farklı zamanaşımı süreleri uygulanabilir.
