Kasten yaralama suçunda uzlaşma süreci, mağdur ile şüpheli veya sanık arasında, devletin gözetiminde yürütülen ve ceza yargılamasının sona ermesini sağlayabilen alternatif bir çözüm yoludur. Bu süreç, belirli şartlar altında başlatılır ve başarılı sonuçlanırsa dava açılmaz ya da açılmışsa düşürülür. Türk Ceza Muhakemesi Kanunu kapsamında uzlaştırma kurumu, özellikle mağdurun zararının giderilmesine odaklanır.
Hangi Kasten Yaralama Suçlarında Uzlaşma Mümkündür?
Uzlaştırmaya tabi olup olmadığını belirlemede iki temel ölçüt vardır: suçun niteliği ve soruşturmanın tarafları. Kasten yaralama suçu için bu değerlendirme şu şekildedir:
-
Basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek kasten yaralama suçları, uzlaştırmaya tabidir.
-
Suçun şikâyete bağlı olması gerekir.
-
Mağdurun ölmemesi, hayati tehlike geçirmemesi, ya da kalıcı bir sakatlık oluşmaması gerekir.
-
Failin eylemi silahla, canavarca hisle veya kamu görevlisine karşı gerçekleşmemiş olmalıdır. Bu tür nitelikli haller uzlaştırmaya elverişli değildir.
Uzlaştırmaya tabi suçlar, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 253. maddesinde açıkça düzenlenmiştir. Failin birden fazla kişiye karşı suç işlemesi veya mağdurun kamu görevlisi olması gibi özel durumlar da uzlaşma sürecini etkileyebilir.
Uzlaşma Süreci Nasıl Başlatılır?
Uzlaştırma, savcılık aşamasında veya dava açıldıktan sonra mahkeme kararıyla başlatılabilir. Süreç şu adımlardan oluşur:
-
Savcılık veya mahkeme, dosyayı uzlaştırma bürosuna gönderir.
-
Uzlaştırmacı, taraflara uzlaşma teklifinde bulunur.
-
Taraflar kabul ederse müzakere süreci başlar.
-
Uzlaşma sağlanırsa bu durum tutanak altına alınır.
-
Savcılık, dava açmaz veya mahkeme açılan davayı düşürür.
Uzlaşma görüşmeleri gizlidir ve taraflar uzlaşma sırasında dile getirdikleri ifadeler nedeniyle yargılanamazlar. Uzlaşmanın gerçekleşmesi, kamu davasını sona erdiren bir sonuç doğurur.
Uzlaşma Kapsamında Hangi Sonuçlar Doğar?
Uzlaşma sağlanması durumunda, aşağıdaki hukuki sonuçlar ortaya çıkar:
-
Soruşturma aşamasında uzlaşma sağlanırsa, kamu davası açılmaz.
-
Kovuşturma aşamasında uzlaşma sağlanırsa, açılmış olan dava düşürülür.
-
Uzlaşma gerçekleşirse fail hakkında mahkûmiyet kararı verilmez ve siciline işlenmez.
-
Taraflar uzlaşma şartlarını yerine getirirse süreç tamamen kapanır.
Uzlaşma, çoğu zaman failin mağdura maddi veya manevi zararını gidermesi, özür dilemesi veya belirli bir sosyal hizmette bulunması gibi yükümlülüklerle sonlanır.
Uzlaşmanın gerçekleşmesi, adli sicil kaydı oluşmaması açısından önemli bir avantaj sağlar.
Uzlaşmanın Gerçekleşmediği Durumda Ne Olur?
Taraflardan biri uzlaşmayı kabul etmezse ya da teklif edilen uzlaşma şartlarında anlaşma sağlanamazsa, ceza yargılaması kaldığı yerden devam eder. Bu durumda:
-
Savcılık iddianame hazırlar ve dava açar.
-
Açılan davada deliller değerlendirilir, sanık hakkında cezai hüküm verilir.
-
Cezanın infazı ve sicil kaydı işlemleri devreye girer.
Uzlaşma teklifinin reddedilmesi, sanığın lehine ya da aleyhine yorumlanamaz. Yani uzlaşmayı kabul etmemek cezai sorumluluğu etkilemez.
Uzlaşma Sağlanırsa Mahkeme Kaydı Olur mu?
Uzlaşmanın sağlanması durumunda mahkûmiyet kararı verilmez, bu nedenle adli sicil kaydı oluşmaz. Ancak uzlaşma tutanağı Cumhuriyet Başsavcılığı nezdinde muhafaza edilir. Bu kayıt yalnızca soruşturma organları tarafından görülebilir, kamuya açık sicil bilgisi değildir.
Uzlaşma sonrası tekrar suç işlenmesi durumunda, önceki uzlaşma uygulaması yeni dosyada göz önünde bulundurulabilir. Ancak bu durum doğrudan ceza artırımı anlamına gelmez.
Uzlaşma Kararı Denetlenebilir mi?
Uzlaşma işlemi, tarafların özgür iradesiyle yürütüldüğünden, itiraz ya da temyiz edilebilecek bir karar değildir. Ancak usule aykırı şekilde yürütülmüş bir uzlaştırma süreci varsa, bu durum dava sırasında ileri sürülebilir. Mahkeme, uzlaşmanın hukuka aykırı yapıldığını tespit ederse geçersiz sayabilir.
Kasten Yaralama Suçunda Uzlaşma Süreci Sıkça Sorulan Sorular
Kasten yaralama suçunda uzlaşma süreci nedir?
Kasten yaralama suçunda uzlaşma süreci, mağdur ile failin devlet denetiminde anlaşarak davanın açılmasını engellemesi ya da açılmış davayı düşürmesidir. Bu süreç, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre belirli koşullarda ve uzlaştırmacı aracılığıyla yürütülür.
Hangi kasten yaralama suçları uzlaşmaya tabidir?
Basit kasten yaralama suçu, yani mağdurun gördüğü zarar basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek düzeydeyse ve suç şikâyete bağlıysa, uzlaşma mümkündür. Ancak kamu görevlisine karşı işlenen, mağdurun hayati tehlike geçirdiği ya da kalıcı sakatlıkla sonuçlanan yaralamalar uzlaştırma kapsamında değildir.
Uzlaşma süreci nasıl başlatılır?
Savcılık ya da mahkeme, dosya uzlaşmaya uygun görülürse tarafları uzlaştırma bürosuna yönlendirir. Uzlaştırmacı taraflarla görüşerek uzlaşmayı teklif eder. Tarafların her ikisi de uzlaşmayı kabul ederse süreç başlar. Uzlaşma sağlanırsa, dava açılmaz ya da mevcut dava düşürülür.
Kasten yaralama suçunda uzlaşma sağlanırsa dava açılır mı?
Hayır. Uzlaşma sağlanırsa soruşturma aşamasında kamu davası açılmaz. Eğer dava açıldıktan sonra uzlaşma gerçekleşirse, açılmış dava mahkeme tarafından düşürülür. Bu nedenle uzlaşma, fail için mahkeme sürecini sona erdiren etkili bir yoldur.
Uzlaşma sonrası adli sicil kaydı oluşur mu?
Hayır. Uzlaşmayla sonuçlanan bir kasten yaralama dosyasında mahkûmiyet kararı verilmediği için adli sicil kaydı oluşmaz. Ancak uzlaşma tutanağı savcılık bünyesinde tutulur ve yalnızca yargı mercilerinin erişimine açıktır.
Uzlaşma neleri kapsar, taraflar ne üzerinde anlaşabilir?
Taraflar maddi tazminat, özür dileme, sosyal hizmette bulunma, mağdura bağış yapma gibi çözüm yolları üzerinde anlaşabilir. Uzlaştırmacı, iki tarafın da kabul edeceği bir çözüm bulmaya çalışır. Anlaşmanın içeriği taraflarca belirlenir.
Uzlaşma teklifini reddedersem dava yine açılır mı?
Evet. Uzlaşma teklifini taraflardan biri reddederse veya görüşmelerden sonuç alınamazsa savcılık iddianame düzenleyerek dava açar. Açılmış dava devam eder. Uzlaşmayı reddetmek sanık aleyhine bir durum yaratmaz.
Uzlaşma sadece bir kez mi uygulanabilir?
Hayır. Kişi daha önce başka bir dosyada uzlaşmış olsa da, yeni bir olayda tekrar uzlaşma süreci başlatılabilir. Ancak tekrarlanan suçlarda savcılık veya mahkeme uzlaşmayı uygun bulmayabilir.
Kasten yaralama suçunda uzlaşma hangi mahkemede geçerlidir?
Uzlaşma işlemi, genellikle Asliye Ceza Mahkemesi görev alanına giren suçlar bakımından yürütülür. Uzlaşma dosyası doğrudan mahkemeye değil, savcılığın uzlaştırma bürosuna gönderilir. Ancak dava açılmışsa uzlaştırma mahkeme aracılığıyla yürütülür.