İkincil Koruma Statüsünün Reddi̇ne Karşı Dava

İkincil koruma statüsünün reddine karşı dava, başvuran kişinin ülkesi dışında ciddi tehlikelerle karşılaşma riski taşıdığı hâlde bu riski taşıdığı kabul edilmeyerek başvurusunun Göç İdaresi tarafından reddedilmesi durumunda açabileceği idari dava türüdür. Bu dava ile kişi, geri gönderilme tehdidine karşı Türkiye’de kalma hakkını hukuki yollarla korumaya çalışır.

İkincil Koruma Statüsü Nedir?

İkincil koruma statüsü, mülteci ya da şartlı mülteci statüsü tanınmayan ancak ülkesine gönderilmesi hâlinde şu tehlikelerle karşı karşıya kalabilecek kişilere tanınır:

• Ölüm cezasına çarptırılma veya infaz edilme riski

• İşkence veya insanlık dışı ya da onur kırıcı muamele veya ceza riski

• Uluslararası veya iç silahlı çatışmalar nedeniyle ciddi bireysel tehdit riski

Bu statü, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Başvuru, Göç İdaresi il müdürlüklerine yapılır ve bireysel değerlendirmeye tabi tutulur.

Red Kararı Ne Anlama Gelir ve Hangi Gerekçelere Dayanır?

İkincil koruma başvurusunun reddi, kişinin yukarıda sayılan risklerden birini taşımadığı yönünde Göç İdaresi’nin kanaat oluşturduğunu ifade eder. Red kararları genellikle şu gerekçelere dayanır:

• Kişinin ülkesinde ciddi zarar riski bulunmadığı kanaati

• Sunulan beyanların çelişkili veya yetersiz görülmesi

• Koruma başvurusunun kötü niyetli olduğuna ilişkin tespitler

• Kamu düzeni ya da kamu güvenliği açısından tehdit oluşturma durumu

Ret kararı kişiye yazılı olarak bildirilir ve başvuru sahibinin bu karara karşı yasal yollara başvurma hakkı doğar.

Red Kararına Karşı Dava Nerede ve Nasıl Açılır?

Red kararına karşı dava, başvurucunun bulunduğu ilin idare mahkemesinde açılır. Tebligat tarihinden itibaren 15 gün içinde dava açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir ve zamanında başvuru yapılmazsa yargı yolu kapanır.

Dava dilekçesinde yer alması gereken başlıca unsurlar şunlardır:

• Red kararının tarih ve sayısı

• Başvurucunun kimlik ve iletişim bilgileri

• Red kararına yönelik hukuki itiraz gerekçeleri

• İkincil koruma gerektiren risklerin açık biçimde açıklanması

• Varsa sunulacak belgeler, sağlık raporları, ülke bilgileri vb.

Mahkeme, kararın hukuka uygun olup olmadığını idari yargılama usulüne göre değerlendirir.

Dava Sürecinde Sınır Dışı Edilme Tehlikesi Var mı?

Dava süresince kişi doğrudan sınır dışı edilemez. Ancak sınır dışı işlemlerinin durması için ayrıca yürütmenin durdurulması talebi yapılması gerekir. Bu talep mahkemece kabul edilirse, yargı süreci tamamlanana kadar kişi Türkiye’de kalmaya devam eder.

Geri gönderme yasağı ilkesi, uluslararası hukuka göre; bir kişinin işkence, kötü muamele veya ölüm riski bulunan ülkelere zorla gönderilmesini yasaklar. Bu nedenle, dava süreci dikkatle ve uzman desteğiyle yürütülmelidir.

Dava Açarken Avukat Zorunlu mu? Adli Yardım Mümkün mü?

İdare mahkemesinde dava açmak için avukat tutmak zorunlu değildir. Ancak ikincil koruma statüsünün reddine karşı dava, teknik ve özel hukuki bilgi gerektiren bir süreçtir. Bu nedenle yabancılar hukuku alanında uzman bir avukatla çalışılması önerilir.

Maddi durumu yetersiz olan kişiler, baro üzerinden adli yardım başvurusu yaparak ücretsiz avukat talebinde bulunabilirler. Bu başvuru olumlu değerlendirilirse hukuki yardım ücretsiz olarak sağlanır.

Dava Süreci Ne Kadar Sürer ve Karar Olumsuz Olursa Ne Olur?

İkincil koruma başvurusunun reddine karşı açılan davalar genellikle 4 ila 8 ay arasında sonuçlanır. Süre, mahkemelerin yoğunluğu ve dosya kapsamına göre uzayabilir.

Mahkeme davayı reddederse başvurucunun üst yargı yollarına başvurma hakkı vardır:

• Bölge idare mahkemesine istinaf başvurusu (30 gün içinde yapılmalıdır)

• Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru

• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru

Bu aşamalarda başvuru dilekçelerinin özenli ve gerekçeli hazırlanması büyük önem taşır.

Red Kararı Kesinleşirse Ne Gibi Sonuçlar Doğar?

Karar kesinleştiğinde başvurucunun Türkiye’de yasal kalış hakkı sona erer. Bu durumda Göç İdaresi tarafından sınır dışı işlemleri başlatılabilir. Ancak sınır dışı işlemleri de ayrı bir dava süreciyle yargı denetimine taşınabilir.

Sınır dışı tehdidi altındaki kişi, ayrıca şu yolları da kullanabilir:

• Sınır dışı etme kararına karşı dava açma süresi

• İdari gözetim kararına itiraz yolları

• Geri gönderme yasağına dayalı bireysel başvurular

Bu süreçte kişinin can güvenliği riski taşıdığı ülkeye gönderilmesi insan haklarına aykırı olacağından, hukuki müdahale hayati öneme sahiptir.

İkincil Koruma Statüsünün Reddi̇ne Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular

İkincil koruma statüsünün reddine karşı dava nedir?

İkincil koruma statüsünün reddine karşı dava, Göç İdaresi tarafından koruma talebi reddedilen yabancıların, bu karara karşı idare mahkemesinde açtığı iptal davasıdır. Bu dava ile kişi, ciddi insan hakkı ihlali riski bulunan ülkesine geri gönderilmemek için yargı yoluyla korunma talebinde bulunur.

İkincil koruma statüsü ne anlama gelir?

İkincil koruma, mülteci ya da şartlı mülteci statüsü verilmemiş, ancak ülkesine dönerse ölüm cezası, işkence veya silahlı çatışma gibi ciddi tehlikelerle karşılaşacak kişilere tanınan koruma statüsüdür. Türkiye’de geçici kalış ve temel haklara erişim sağlar.

Başvuru neden reddedilir?

Başvuru, kişinin ülkede gerçek bir tehlike içinde olmadığının düşünülmesi, beyanlarının çelişkili bulunması, belgelerin yetersiz olması ya da kamu güvenliği açısından tehdit oluşturması gibi nedenlerle reddedilebilir.

Red kararına karşı hangi mahkemede dava açılır?

İkincil koruma statüsünün reddine karşı dava, başvurucunun bulunduğu ilin idare mahkemesinde açılır. Bu mahkeme, Göç İdaresi’nin işleminin hukuka uygunluğunu inceler.

Dava açma süresi ne kadardır?

Red kararının tebliğinden itibaren 15 gün içinde idare mahkemesinde dava açılmalıdır. Bu süre kesin ve hak düşürücüdür. Gecikme durumunda dava hakkı kaybedilir.

Dava sürecinde sınır dışı edilme riski var mıdır?

Dava açıldığı takdirde kişi hemen sınır dışı edilemez. Ancak güvence altına alınması için mahkemeden yürütmenin durdurulması talep edilmelidir. Bu karar verilirse dava süresince kişi Türkiye’de kalabilir.

Dava açmak için avukat tutmak şart mı?

Hayır, zorunlu değildir. Ancak ikincil koruma statüsünün reddine karşı dava teknik ve detaylı bir süreç olduğundan, yabancılar hukuku alanında uzman bir avukatla çalışmak hak kayıplarını önler. Maddi durumu yetersiz olanlar baro üzerinden adli yardım başvurusu yapabilir.

Dava ne kadar sürer?

Bu tür davalar ortalama 4 ila 8 ay arasında sonuçlanır. Mahkemenin iş yükü, davanın kapsamı ve belgelerin durumu bu süreyi etkileyebilir. Dava sonucunda red kararı iptal edilebilir ya da onanabilir.

Mahkeme davayı reddederse ne olur?

Mahkeme olumsuz karar verirse, başvurucu bölge idare mahkemesine istinaf başvurusunda bulunabilir. Yine sonuç alınamazsa Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru ve uygun koşullarda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuru yolları kullanılabilir.

Red kararı kesinleşirse kişi Türkiye’den çıkarılır mı?

Evet, karar kesinleşirse Göç İdaresi sınır dışı işlemlerini başlatabilir. Ancak bu durumda da sınır dışı etme kararına karşı dava açma süresi devreye girer. Ayrıca geri gönderme yasağı ilkesi, kişinin ciddi tehlike altındaki ülkesine gönderilmesini engelleyen temel güvencedir.