İkamet izninin iptaline karşı dava, Türkiye’de geçerli bir ikamet izni bulunan bir yabancının, bu izninin Göç İdaresi tarafından sonlandırılması durumunda açabileceği idari dava türüdür. Bu dava ile yabancı, iptal işleminin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek yargı yoluyla hakkını koruyabilir.
İkamet İzni Hangi Durumlarda İptal Edilir?
İkamet izni, yabancının Türkiye’de yasal olarak kalmasını sağlayan belgedir. Ancak bazı durumlarda idare, verilen bu izni geri alabilir. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na göre iptal sebepleri açıkça belirlenmiştir.
İkamet izninin iptaline neden olabilecek durumlar şunlardır:
-
İkamet izni alınan amaç dışında kullanılıyorsa (örneğin öğrenci ikameti ile çalışmak)
-
Kalış süresi boyunca 180 gün içinde 120 gün Türkiye dışında kalınmışsa
-
Sahte belge ile başvuru yapılmışsa
-
Kamu düzeni, kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturuluyorsa
-
Türkiye’ye giriş yasağı bulunan kişiyle bağlantı kurulmuşsa
-
Yabancı kendi talebiyle ikamet izninden feragat etmişse
Bu durumlarda Göç İdaresi ikamet iznini iptal edebilir ve kişiye yazılı olarak tebliğde bulunur. Tebligatla birlikte dava süreci başlar.
İkamet İzninin İptaline Karşı Hangi Yargı Yolu Kullanılır?
İptal kararına karşı açılacak dava, idare mahkemesinde iptal davası şeklindedir. Dava, işlemin yapıldığı idarenin bulunduğu yer mahkemesinde açılır. Örneğin, karar Ankara İl Göç İdaresi tarafından verildiyse, dava Ankara İdare Mahkemesi’nde görülür.
Dava açma süresi, kararın tebliğinden itibaren 60 gündür. Bu süre geçtikten sonra dava açmak mümkün değildir. Mahkemeden ayrıca yürütmenin durdurulması talebinde bulunularak, iptal kararının uygulanması geçici olarak durdurulabilir.
Dava Açılırken Hangi Belgeler Gereklidir?
İptal kararına karşı dava açarken sunulması gereken belgeler şunlardır:
-
Göç İdaresi’nin verdiği iptal kararının tebliğ örneği
-
Pasaport ve yabancı kimlik numarasını gösteren belge
-
İkamet izni belgesi (varsa)
-
İptal gerekçesine ilişkin savunma ve dayanak belgeler
-
Avukat aracılığıyla başvuruluyorsa vekaletname
Dilekçede, iptal kararının neden hukuka aykırı olduğu somut gerekçelerle açıklanmalı, varsa belgelerle desteklenmelidir. İdari işlemlere karşı dava açma süreci, bu noktada titizlikle yürütülmelidir.
Mahkeme Süreci ve Kararın Etkileri
İdare mahkemesi, Göç İdaresi’nin işleminde hukuka aykırılık olup olmadığını inceler. Mahkeme, gerekçeleri yeterli bulmazsa iptal kararını kaldırabilir. Bu durumda yabancının ikamet izni geçerliliğini korur.
Mahkeme ret kararı verirse, iptal işlemi kesinleşmiş olur. Bu durumda kişinin Türkiye’de kalma hakkı sona erer ve sınır dışı işlemleri başlatılabilir. Ancak mahkeme kararı kesinleşene kadar kişi yabancıların Türkiye’de kalış hakları kapsamında ülkeyi terk etmeye zorlanamaz.
Hangi Hallerde Mahkeme İptal Kararını Hukuka Aykırı Bulabilir?
Bazı durumlarda mahkemeler iptal kararlarını hukuka aykırı bulabilir. Bunlar arasında:
-
Kişinin uzun süredir Türkiye’de yaşıyor olması
-
Ailesinin burada yaşıyor olması
-
Eğitim, sağlık veya çalışma bağlarının bulunması
-
Kamu düzenini bozduğuna dair somut delil bulunmaması
-
Geri gönderileceği ülkede yaşam hakkı riski bulunması
Bu tür unsurlar mahkeme kararını doğrudan etkiler. Özellikle ilgili haklar değerlendirilirken, insan haklarına saygı ilkesi dikkate alınır.
İkamet İzni İptal Edilen Kişi Türkiye’de Kalabilir mi?
Dava açılması durumunda, mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı vermesi halinde kişi Türkiye’de kalabilir. Bu karar verilmezse, kişi hakkında sınır dışı kararı uygulanabilir. Bu nedenle dava dilekçesinde mutlaka yürütmenin durdurulması talebi de bulunmalıdır.
Ayrıca, kişinin idari gözetim altına alınması da mümkündür. Bu durumlarda başvuru süreçleri dikkatle yürütülmelidir.
Alternatif Hukuki Yollar Var mı?
Yabancı, dava dışında Göç İdaresi’ne tekrar değerlendirme için başvuru yapabilir. Ancak bu işlem idarenin takdirindedir ve iptali durdurmaz. Etkili sonuç için mahkemeye başvurmak gereklidir.
Bazı durumlarda yeni bir ikamet izni türüne geçiş başvurusu da yapılabilir. Ancak bu, kişinin durumuna ve iptal nedenine bağlı olarak değişir. Benzer konular hakkında dava açmadan önce, uzman desteği almak faydalı olur.
İkamet İzninin İptaline Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular
İkamet izninin iptaline karşı dava nedir?
İkamet izninin iptaline karşı dava, Türkiye’de yasal olarak kalmakta olan bir yabancının ikamet izninin Göç İdaresi tarafından sona erdirilmesi durumunda, bu karara karşı idare mahkemesine açılan iptal davasıdır. Bu dava ile iptal işleminin hukuka uygun olup olmadığı yargı denetimine tabi tutulur.
İkamet izni hangi gerekçelerle iptal edilebilir?
İkamet izni, şu nedenlerle Göç İdaresi tarafından iptal edilebilir:
-
İkamet izni amacına aykırı kullanılıyorsa
-
180 gün içinde 120 günden fazla yurt dışında kalınmışsa
-
Sahte ya da eksik belgelerle başvuru yapılmışsa
-
Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığına tehdit oluşturuluyorsa
-
Kişi kendi isteğiyle ikamet izninden feragat etmişse
Bu gerekçeler, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda yer almaktadır.
İkamet izninin iptaline karşı hangi mahkemede dava açılır?
İkamet izninin iptaline karşı dava, kararı veren İl Göç İdaresi’nin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açılır. Örneğin karar İzmir Göç İdaresi tarafından verildiyse, İzmir İdare Mahkemesi yetkilidir.
Dava açma süresi ne kadardır?
İptal kararının yabancıya tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü olup, geçirilmesi halinde mahkemeye başvuru yapılamaz.
Dava açmak için hangi belgeler gereklidir?
İptal kararına karşı açılacak davada genellikle şu belgeler gereklidir:
-
Göç İdaresi’nin iptal kararının yazılı örneği
-
Pasaport veya yabancı kimlik belgesi
-
İkamet izni kartı (varsa)
-
İptal gerekçesine karşı sunulacak delil ve belgeler
-
Avukatla başvuruluyorsa vekaletname
Dava dilekçesi net, açık ve gerekçeli şekilde hazırlanmalıdır.
Mahkemeye başvuru yapıldığında Türkiye’de kalmak mümkün müdür?
Evet. Mahkemeye başvuru sırasında “yürütmenin durdurulması” talep edilirse ve bu kabul edilirse, dava süresince kişi sınır dışı edilmez ve Türkiye’de kalmaya devam edebilir. Bu süreçte yabancıların Türkiye’de kalış hakları korunmaya çalışılır.
Mahkeme süreci ne kadar sürer?
İdare mahkemesinde açılan davalar genellikle 3 ila 6 ay arasında sonuçlanır. Ancak yoğunluk durumuna göre bu süre daha kısa ya da uzun olabilir.
Dava kazanılırsa ikamet izni geri verilir mi?
Mahkeme iptal kararını hukuka aykırı bulursa, Göç İdaresi işlemi geri almak zorundadır. Bu durumda kişi yeniden ikamet izni hakkı kazanır. Ancak mahkeme kararı sadece idarenin işlemini ortadan kaldırır; doğrudan yeni ikamet izni vermez. Başvuru süreçleri yeniden başlatılabilir.
Dava dışında başka bir yol var mı?
İptal kararına karşı ayrıca Göç İdaresi’ne yazılı başvuru yaparak kararın yeniden değerlendirilmesi istenebilir. Ancak bu yöntem bağlayıcı değildir. Etkili sonuç alınmak isteniyorsa idari işlemlere karşı dava açma süreci tercih edilmelidir.
İkamet izni iptal edilen bir yabancı sınır dışı edilir mi?
İkamet izni iptal edilen kişi yasal kalış hakkını kaybettiği için hakkında geri gönderme kararı alınabilir. Ancak kişi dava açarsa, sınır dışı işlemi yürütmenin durdurulması kararı ile ertelenebilir. Bu nedenle zamanında hukuki başvuru yapılması büyük önem taşır.
