Hırsızlık suçu davası, bir kimsenin başkasına ait malı rızası dışında alarak zilyetliğini devralması fiili nedeniyle açılan ceza yargılamasıdır. Bu dava, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 141. maddesi ve devamı maddelerinde düzenlenen hırsızlık suçlarına ilişkin yargılama sürecini kapsar. Hırsızlık suçu, mal varlığına karşı işlenen suçlar arasında yer alır ve failin kastı ile mağdurun zararına oluşan bir fiildir.
Hırsızlık suçu nedir ve nasıl tanımlanır?
Hırsızlık suçu, başkasına ait taşınır bir malın, sahibinin rızası dışında, o mal üzerinde zilyetlik hakkı kazanmaya yönelik olarak alınmasıdır. Bu suçun oluşabilmesi için;
-
Mal başkasına ait olmalıdır.
-
Mal taşınır nitelikte olmalıdır.
-
Zilyetlik mağdurun rızası dışında değişmiş olmalıdır.
-
Failin kastı, malı kendisine veya başkasına kazandırmaya yönelik olmalıdır.
Kanunda öngörülen temel hırsızlık suçu dışında nitelikli hırsızlık halleri de bulunmaktadır. Nitelikli hâller, cezanın artırılmasına neden olur. Örneğin gece vakti, konut dokunulmazlığı ihlaliyle, kamu hizmetine tahsisli yerlerde ya da birden fazla kişiyle işlenmesi gibi durumlar bu kapsama girer.
Hırsızlık suçu davası nasıl açılır?
Hırsızlık suçuna maruz kalan kişi veya suçtan haberdar olan biri, Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunarak süreci başlatabilir. Bu başvuru sonrası savcılık soruşturma başlatır. Yeterli delil elde edilirse iddianame düzenlenir ve ceza davası açılır.
Bazı hırsızlık türlerinde şikâyet zorunluluğu vardır. Özellikle aile içi hırsızlık fiillerinde şikâyet şartı aranır. Şikâyet süresi, failin ve fiilin öğrenilmesinden itibaren 6 aydır. Bu süre içinde şikâyette bulunulmazsa dava açılamaz.
Hırsızlık suçu hangi mahkemede yargılanır?
Hırsızlık suçunda yargılamanın yapılacağı mahkeme, suçun niteliğine göre belirlenir. Basit hırsızlık suçu genellikle asliye ceza mahkemesinde, nitelikli hırsızlık suçu ise ağır ceza mahkemesinde görülür. Suçun işlendiği yer mahkemesi kural olarak yetkilidir.
Eğer suça konu malın değeri yüksek, suç birden fazla kişiyle işlenmiş ya da kamu kurumu hedef alınmışsa bu durum suçu ağırlaştırır ve dosya ağır ceza mahkemesine gider. Yargılama sırasında mağdur, şikayetçi veya katılan sıfatıyla davaya katılabilir.
Hırsızlık suçu davasında ceza ne kadar olur?
Basit hırsızlık suçunun cezası, TCK madde 141’e göre 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak suç nitelikli hâllerde işlenmişse, bu ceza 5 yıldan 10 yıla kadar çıkabilir. Ayrıca bazı durumlarda para cezası veya erteleme hükümleri de uygulanabilir.
Ceza miktarını etkileyen başlıca faktörler:
-
Suçun gece vakti işlenmesi
-
Konut, iş yeri, kamu binası gibi yerlerde işlenmesi
-
Bilişim sistemleri kullanılarak işlenmesi
-
Suçun örgütlü olarak ya da çocuk tarafından işlenmesi
Mahkeme, failin daha önce sabıkasının olup olmadığını, pişmanlığını ve zararı giderip gidermediğini de göz önünde bulundurarak cezayı tayin eder.
Hırsızlık suçu davasında takipsizlik kararı verilebilir mi?
Evet. Savcılık soruşturma sonucunda yeterli delil bulamazsa kovuşturmaya yer olmadığına dair karar (takipsizlik) verebilir. Bu durumda ceza davası açılmaz. Ancak bu karara karşı mağdur 15 gün içinde sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilir.
İtiraz kabul edilirse savcılık yeniden soruşturma başlatmak zorundadır. Bu nedenle mağdurun elindeki delilleri etkin şekilde sunması ve süreci dikkatle takip etmesi önemlidir.
Hırsızlık suçunun zamanaşımı süresi nedir?
Hırsızlık suçunda dava zamanaşımı süresi suçun ağırlığına göre değişir. Basit hırsızlık için zamanaşımı süresi genellikle 8 yıl, nitelikli hırsızlık için ise 15 yıldır. Bu süre içinde dava açılmazsa suç zaman aşımına uğrar ve artık yargılama yapılamaz.
Ayrıca fail hakkında verilen mahkeme kararının kesinleşmesinden sonra cezanın infazı da belli sürelerde yapılmalıdır. Aksi hâlde ceza infaz zamanaşımına uğrayabilir.
Hırsızlık suçu mağduru ne yapmalı?
Hırsızlık suçu mağduru, olay meydana gelir gelmez polis ya da jandarmaya başvurmalı ve Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmalıdır. Olayın delilleri (kamera görüntüsü, görgü tanığı, çalınan malların listesi) mümkün olduğunca eksiksiz şekilde toplanmalıdır.
Dava sürecinde bir avukattan hukuki destek almak, hakların etkin korunmasını sağlar. Ayrıca dava süresince mağdurun zararı tazmin edilmemişse, ceza davası devam ederken hukuki tazminat talepleri de mahkemeye sunulabilir.
Hırsızlık Suçu Davası Sıkça Sorulan Sorular
Hırsızlık suçu davası nedir?
Hırsızlık suçu davası, bir kişinin başkasına ait taşınır bir malı, sahibinin rızası olmadan alması nedeniyle açılan ceza yargılamasıdır. Bu dava, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 141. ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Mahkeme, failin suçlu olup olmadığını ve hangi cezanın verileceğini değerlendirir.
Hırsızlık suçu davası nasıl açılır?
Hırsızlık suçu davası, mağdurun veya herhangi bir vatandaşın Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmasıyla başlar. Savcılık, ihbar veya şikâyet üzerine soruşturma yapar. Yeterli delil bulunursa iddianame hazırlanır ve ceza davası açılır. Şikâyete bağlı hallerde 6 ay içinde şikayet hakkı kullanılmalıdır.
Hırsızlık suçu hangi mahkemede görülür?
Hırsızlık suçunun niteliğine göre görevli mahkeme değişir. Basit hırsızlık suçları asliye ceza mahkemesi tarafından, nitelikli hırsızlık suçları ise ağır ceza mahkemesi tarafından görülür. Mahkeme seçimi, cezanın üst sınırı ve suçun işleniş biçimine göre belirlenir.
Hırsızlık suçunun cezası ne kadardır?
Basit hırsızlık suçunun cezası 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak suç nitelikli hâllerle işlenmişse (örneğin gece vakti, konutta, kamu kurumunda), ceza 5 yıldan 10 yıla kadar çıkabilir. Failin daha önce sabıkası olup olmaması, pişmanlığı ve zararı gidermesi gibi unsurlar cezayı etkiler.
Hırsızlık suçu davasında hangi savunmalar yapılabilir?
Sanık, suça dair kastının olmadığını, malın kendisine ait olduğunu düşündüğünü veya suçun unsurlarının oluşmadığını ileri sürebilir. Ayrıca malın sahibinin rızası olduğunu ya da maddi zararın giderildiğini ispatlaması, cezada indirim veya beraat sonucu doğurabilir.
Hırsızlık suçu davası ne kadar sürer?
Davanın süresi, dosyanın kapsamına, tanık sayısına, delil durumuna ve mahkemenin yoğunluğuna göre değişir. Basit hırsızlık davaları birkaç ayda sonuçlanabilirken, nitelikli ve karmaşık davalar 1 yılı aşabilir. Süreci hızlandırmak için delillerin eksiksiz sunulması önemlidir.
Hırsızlık suçunda uzlaştırma mümkün mü?
Evet, basit hırsızlık suçu uzlaşma kapsamında yer alabilir. Mağdur ve şüpheli uzlaşırsa ceza davası açılmaz veya açılmışsa düşer. Ancak nitelikli hırsızlık suçu uzlaşmaya tabi değildir. Uzlaştırma süreci, savcılığın atadığı bir uzlaştırmacı aracılığıyla yürütülür.
Hırsızlık suçu davasında beraat mümkün müdür?
Eğer hırsızlık suçunun yasal unsurları oluşmamışsa, yeterli ve kesin delil yoksa veya suç sanık tarafından işlenmemişse, mahkeme beraat kararı verebilir. Ayrıca malın çalındığı iddiasının asılsız olduğu anlaşılırsa dava reddedilir veya düşer.
