Görevden uzaklaştırma işleminin iptali için dava, kamu görevlisinin hakkında yürütülen disiplin soruşturması veya ceza soruşturması nedeniyle geçici olarak görevinden uzaklaştırılması hâlinde, bu işlemin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla idare mahkemesinde açtığı iptal davasıdır. Bu dava ile işlemin yasal dayanağı, gerekçesi ve usule uygunluğu mahkeme tarafından denetlenir.
Görevden uzaklaştırma nedir ve hangi hallerde uygulanır?
Görevden uzaklaştırma, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 137 ve 138. maddelerinde düzenlenmiş olup, disiplin soruşturması veya ceza kovuşturması açılan memurun soruşturmanın selameti açısından geçici olarak görevinden el çektirilmesidir. Bu işlem bir disiplin cezası değil, geçici ve ihtiyati bir idari tedbirdir.
Aşağıdaki durumlarda uygulanabilir:
-
Delillerin karartılma ihtimali varsa
-
Soruşturmanın sağlıklı yürütülmesi görevde kalmayı engelliyorsa
-
Görevde kalınması hâlinde kamu hizmetinin zarar göreceği düşünülüyorsa
Ancak bu tedbirin keyfi şekilde uygulanması hukuka aykırılık teşkil eder.
Görevden uzaklaştırma ne kadar süreyle uygulanabilir?
Disiplin soruşturmasına bağlı görevden uzaklaştırma işlemi 3 ayı geçemez. Bu süre içinde soruşturma tamamlanmazsa memur görevine iade edilir. Ceza soruşturması devam ediyorsa, uzaklaştırma işlemi savcılık dosyasının durumuna göre daha uzun süre devam ettirilebilir. Ancak her hâlükârda süreklilik taşıyamaz.
Sürenin aşıldığı hâllerde ya da gerekçe kalmadığında uzaklaştırma işlemi sona erdirilmelidir. Aksi durumda işlem hukuka aykırı ve iptal edilebilir hâle gelir.
Görevden uzaklaştırmaya karşı nasıl dava açılır?
Görevden uzaklaştırma işlemi, kişiye yazılı olarak bildirildiği tarihten itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davasına konu edilebilir. Dava dilekçesinde işlemin gerekçesiz olduğu, soruşturmanın selametiyle bağlantılı olmadığı, sürenin aşıldığı ya da ölçüsüz uygulandığı gerekçeleriyle iptali istenebilir.
İlgili idari işlemin geçici olduğu gerekçesiyle dava açılamayacağı yönündeki yanlış inanışın aksine, bu işlem açıkça yargı denetimine tabidir.
Görevden uzaklaştırma davası hangi mahkemede açılır?
İşlemi tesis eden kurumun bulunduğu yerdeki yetkili idare mahkemesinde dava açılır. Kamu personelinin görev yaptığı kurumun merkezi, yer yönünden yetkili mahkemenin belirlenmesinde esas alınır. Kamu görevlileriyle ilgili görevden uzaklaştırma işlemleri, idari işlem sayıldığı için idare mahkemelerinin görev alanındadır.
Dava açarken hangi belgeler sunulmalıdır?
Dava dilekçesine eklenebilecek başlıca belgeler şunlardır:
-
Görevden uzaklaştırma yazısı
-
İlgili disiplin soruşturması ya da ceza soruşturmasına ilişkin bilgiler
-
Daha önce verilmiş emsal yargı kararları veya benzer işlemlere ilişkin örnekler
-
Süre aşımı varsa uzaklaştırmanın devamına dair güncel yazılar
Bu belgelerle işlemin ölçüsüz, gerekçesiz veya süresiz yürütüldüğü ortaya konulabilir.
Yürütmenin durdurulması talep edilebilir mi?
Evet. Görevden uzaklaştırma, kamu görevlisinin maaş, sosyal hak ve özlük durumunu etkileyen ciddi bir tedbir olduğu için yürütmenin durdurulması talebi dava dilekçesinde ayrıca belirtilmelidir. İşlemin açıkça hukuka aykırı olduğu ve telafisi güç zararlara yol açacağı gerekçeleri varsa mahkeme yürütmeyi durdurabilir.
Yürütmenin durdurulması hâlinde kamu görevlisi görevine geçici olarak iade edilir.
Dava kazanılırsa ne olur?
Mahkeme işlemi iptal ederse, görevden uzaklaştırılan kişi görevine geri döner. Ayrıca bu süreçte eksik ödenen maaşlar, sosyal haklar ve özlük kayıpları için tam yargı davası açılarak maddi ve manevi tazminat talep edilebilir. İdarenin iptal kararını uygulamaması hâlinde yeniden yargısal başvuru yolları gündeme gelir.
Görevden Uzaklaştırma İşleminin İptali İçin Dava Sıkça Sorulan Sorular
Görevden uzaklaştırma nedir?
Görevden uzaklaştırma, hakkında disiplin soruşturması veya ceza kovuşturması bulunan kamu görevlisinin, soruşturmanın selameti amacıyla geçici olarak görevinden el çektirilmesidir. Bu işlem 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 137 ve 138. maddelerinde düzenlenmiştir ve geçici bir tedbirdir; kesin bir disiplin cezası niteliği taşımaz.
Görevden uzaklaştırma hangi hallerde uygulanabilir?
Görevden uzaklaştırma aşağıdaki durumlarda uygulanabilir:
-
Delillerin karartılma ihtimali varsa
-
Görevde kalınması hâlinde soruşturmanın sağlıklı yürütülmesi engelleniyorsa
-
Kamu hizmetinin zarar görme riski bulunuyorsa
İşlemin uygulanması için bu nedenlerin somut şekilde ortaya konması gerekir. Aksi durumda işlem keyfi olarak değerlendirilir ve iptali mümkündür.
Görevden uzaklaştırma süresi ne kadardır?
Disiplin soruşturmasına bağlı görevden uzaklaştırma işlemi en fazla 3 ay sürebilir. Bu sürede soruşturma tamamlanmazsa kamu görevlisi görevine iade edilmelidir. Ceza kovuşturmasına bağlı uzaklaştırma ise savcılık süreciyle bağlantılı olarak devam edebilir, ancak bu tedbir süresiz olamaz.
Görevden uzaklaştırmaya karşı dava nasıl açılır?
Görevden uzaklaştırma kararına karşı, kararın yazılı olarak tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Dava dilekçesinde, işlemin gerekçesiz, süresiz, ölçüsüz ya da soruşturmanın selametiyle ilgisiz olduğu belirtilerek iptali talep edilebilir.
Görevden uzaklaştırma davası hangi mahkemede açılır?
Dava, görevden uzaklaştırma işlemini tesis eden kurumun bulunduğu yerdeki yetkili idare mahkemesinde açılır. İdari işlemler kapsamındaki bu davalarda görevli mahkeme her zaman idare mahkemesidir.
Görevden uzaklaştırma davası için hangi belgeler gereklidir?
Dava dilekçesine eklenmesi gereken başlıca belgeler şunlardır:
-
Görevden uzaklaştırma yazısı
-
Disiplin soruşturması veya ceza soruşturmasına ilişkin belgeler
-
Soruşturmanın kapsamını gösteren yazışmalar
-
Süre uzatımı varsa buna ilişkin yazılar
-
Benzer işlemlere ilişkin emsal yargı kararları
Görevden uzaklaştırma işlemi için yürütmenin durdurulması istenebilir mi?
Evet. Görevden uzaklaştırma işlemi kamu görevlisinin maaş, özlük hakları ve mesleki itibarı üzerinde ciddi etkiler doğurduğu için, dava açılırken yürütmenin durdurulması talebinde bulunulabilir. Mahkeme, işlemin açıkça hukuka aykırı olduğu ve telafisi güç zarar doğuracağı kanaatine varırsa yürütmeyi durdurabilir.
Görevden uzaklaştırma iptal edilirse ne olur?
Mahkeme görevden uzaklaştırma işlemini iptal ederse kamu görevlisi görevine iade edilir. Ayrıca bu süreçte eksik ödenen maaşlar ve diğer mali kayıplar için tam yargı davası açılarak maddi ve manevi tazminat talebinde bulunulabilir. İdarenin mahkeme kararını uygulamaması hâlinde ise yeniden yargısal başvuru yolları gündeme gelir.
