Görev sırasında meydana gelen yaralanmalarda, ilgili personelin sosyal güvenlik kapsamında korunması amacıyla vazife malullüğü başvurusu yapılabilir. Bu başvuru, görevle doğrudan ilişkili bir sakatlık, yaralanma ya da hastalık nedeniyle kişinin çalışma gücünün en az %60 oranında kaybı halinde mümkündür. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) personeli açısından bu süreç, hem idari hem de sağlık yönüyle dikkatle takip edilmesi gereken teknik bir prosedüre dayanır.
Görevde yaralanmanın vazife malullüğü kapsamına girmesi için şartlar
Yaralanmanın vazife malullüğü kapsamına girmesi için en temel koşul, olayın görev sırasında veya görevden dolayı meydana gelmiş olmasıdır. Bu kapsamda:
-
Olay askeri hizmet sırasında gerçekleşmiş olmalı
-
Yaralanma ile görev arasında illiyet bağı kurulabilmeli
-
Personelin ağır kusuru veya göreve aykırı davranışı bulunmamalı
-
Yaralanma sonucu en az %60 oranında çalışma gücü kaybı olmalı
Bu unsurların birlikte bulunması, başvurunun kabul edilebilirliği açısından kritik öneme sahiptir. Özellikle olayın belgelenmesi, resmi tutanaklar ve sağlık kayıtlarıyla desteklenmelidir.
Başvuru süreci nasıl başlatılır?
Görevde yaralanma meydana geldiğinde, personel ya da bağlı olduğu birim süreci başlatır. Bu aşamalar takip edilmelidir:
-
Olayın bildirilmesi: Komutanlık aracılığıyla resmî rapor tutulur.
-
İlk sağlık müdahalesi: Yetkili hastaneye başvurularak ilk müdahale yapılır.
-
Sağlık kurulu raporu alınması: Çalışma gücü kaybı oranı resmi kurul tarafından tespit edilir.
-
SGK başvurusu: Elde edilen rapor ve belgelerle SGK’ya yazılı başvuru yapılır.
-
İnceleme ve karar: SGK, olayın görevle ilgisini ve maluliyet oranını değerlendirerek karara bağlar.
Sağlık raporu ve olay belgeleri eksiksiz sunulmazsa, SGK tarafından red kararı verilebilir. Bu durumlar için ayrıca dava açma hakkı doğar.
Sağlık kurulu süreci nasıl işler?
Sağlık kurulu raporu, başvurunun en kritik aşamasıdır. Rapor şu unsurları içermelidir:
-
Tanı ve teşhis bilgisi
-
Yaralanmanın görevle ilişkisi
-
Maluliyet oranı
-
Kalıcı iş gücü kaybı olup olmadığı
Bu rapor MSB Askeri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne göre hazırlanmalı ve SGK tarafından kabul edilen kurumlarca verilmelidir. Rapora itiraz edilecekse, yeniden değerlendirme veya adli tıp raporu talep edilebilir.
Başvuruda en sık yaşanan sorunlar nelerdir?
Görevde yaralanan personelin başvurularında en sık karşılaşılan sorunlar şunlardır:
-
Olayın görevle doğrudan ilişkilendirilmemesi
-
Belgelerde eksiklik veya çelişki bulunması
-
Maluliyet oranının %60’ın altında belirlenmesi
-
Personelin kusurlu görülmesi
Bu gibi durumlarda SGK vazife malullüğü talebini reddedebilir. Böyle bir durumda, vazife malullüğü kararına karşı idare mahkemesinde dava açılması mümkündür.
Başvuru olumlu sonuçlanırsa hangi haklar sağlanır?
SGK başvuruyu kabul ederse, personele şu haklar tanınır:
-
Malullük aylığı bağlanır
-
Sağlık hizmetlerinden ücretsiz yararlanma hakkı tanınır
-
Maluliyet derecesine göre sosyal yardım ve eğitim destekleri sağlanabilir
-
Harp malullüğü statüsünde ise ek maaş ve tazminatlar uygulanır
Ayrıca personel vefat ederse dul eşe ve çocuklara yetim aylığı bağlanabilir. Tüm bu hakların uygulanabilmesi için SGK tarafından malullük statüsünün resmen tanınmış olması gerekir.
Görevde Yaralananlar İçin Vazife Malullüğü Başvurusu Süreci ve Takip Tablosu (2025)
| AŞAMA | NE YAPILIR? | SÜRE / KRİTİK NOKTA | BAŞVURU YERİ / MAKAM | AÇIKLAMA / NOT |
|---|---|---|---|---|
| 1. Olayın Bildirilmesi | Görevde yaşanan yaralanma veya olay birliğe resmi olarak bildirilir | En kısa sürede | Bağlı olunan birlik / komutanlık | Olayla ilgili ayrıntılı tutanak ve rapor düzenlenmelidir |
| 2. İlk Tıbbi Müdahale | En yakın askeri hastaneye veya kamu hastanesine başvuru yapılır | Aynı gün ya da en geç birkaç gün içinde | Sağlık kuruluşu / revir | Müdahale sonrası ilk tanı ve tedavi belgeleri saklanmalıdır |
| 3. Sağlık Kurulu Süreci | Maluliyet oranı için resmi sağlık kurulu raporu alınır | Ortalama 2–4 hafta | Yetkili hastane / MSB sağlık kurulu | %60 ve üzeri çalışma gücü kaybı şartı aranır |
| 4. Evrakların Hazırlanması | Tüm belgeler toparlanır (tutanak, rapor, hizmet belgesi, görev emri vb.) | Eksiksiz hazırlanmalı | Kişi veya komutanlıkça hazırlanır | Belgeler arasında olayla görev arasındaki illiyet bağını kuracak belgeler olmalıdır |
| 5. SGK’ya Başvuru | Resmî başvuru SGK’ya yapılır | Olaydan itibaren zaman kaybetmeden | SGK Kamu Görevlileri Emeklilik Dairesi | Başvuru yazılı yapılır, posta / elden teslim mümkündür |
| 6. SGK İnceleme ve Kararı | Belgeler ve rapor incelenir, malullük durumu değerlendirilir | Ortalama 60–90 gün | SGK Ankara Merkez | Ret halinde itiraz ve dava hakkı vardır |
| 7. Aylık Bağlanması | Başvuru kabul edilirse malullük aylığı bağlanır | Karar tarihinden itibaren geriye dönük ödenir | SGK | Ayrıca sosyal yardımlar ve haklar da devreye girer |
Görevde Yaralanma Halinde Vazife Malullüğü Başvurusu Sıkça Sorulan Sorular
Görevde yaralanma vazife malullüğü kapsamına girer mi?
Evet. Askerî personelin görev sırasında veya görevden kaynaklanan bir nedenle yaralanması halinde, olayla görev arasında illiyet bağı kurulabiliyorsa vazife malullüğü kapsamına girer. Yaralanmanın görev dışı sebeplerden kaynaklandığı tespit edilirse başvuru reddedilebilir.
Vazife malullüğü başvurusu nasıl yapılır?
Başvuru, yaralanma sonrasında alınan sağlık kurulu raporuyla birlikte SGK’ya yapılır. Başvuruyu personelin kendisi, birinci derece yakını veya ilgili birlik komutanlığı başlatabilir. Başvuru sırasında olay tutanağı, hastane raporları ve hizmet belgeleri eksiksiz şekilde sunulmalıdır.
Başvuru için sağlık kurulu raporu şart mı?
Evet. Vazife malullüğü başvurusu yapılabilmesi için sağlık kurulu tarafından düzenlenen ve en az %60 oranında çalışma gücü kaybını gösteren resmi bir rapor zorunludur. Bu rapor, SGK’nın tanıdığı yetkili hastanelerden alınmalı ve olayın görevle ilişkili olduğunu içermelidir.
Vazife malullüğü başvurusu ne kadar sürede sonuçlanır?
Başvuru evraklarının eksiksiz olması durumunda, SGK ortalama 2-3 ay içinde değerlendirme yapar. Eksik belge ya da değerlendirme ihtiyacı varsa bu süre uzayabilir. Başvuru olumlu sonuçlanırsa geriye dönük olarak ödeme yapılabilir.
SGK başvuruyu reddederse ne yapılabilir?
SGK’nın kararı idari işlem niteliğinde olduğundan, red kararına karşı idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekir. Dava sürecinde sağlık raporlarına itiraz da gündeme gelebilir.
Görevde yaralanmanın belgelenmesi neden önemlidir?
Başvuru kabulü için olayın görevle doğrudan bağlantısının açıkça belgelenmesi gerekir. Olay yeri tutanakları, disiplin raporları, görev emri ve görgü tanığı beyanları bu süreçte önemli delil olarak sunulur. Belgelerde çelişki bulunması halinde SGK başvuruyu reddedebilir.
Vazife malulü sayılan personel hangi haklardan yararlanır?
Aylık maaş bağlanır, ücretsiz sağlık hizmetlerinden faydalanılır, çocuklara eğitim yardımı sağlanır, kamu kurumlarında istihdam hakkı tanınabilir. Ayrıca harp malullüğü kapsamında değerlendirilen durumlarda ilave sosyal yardımlar ve tazminatlar uygulanır.
Maluliyet oranı %60’ın altında çıkarsa ne olur?
%60’ın altında belirlenen oranlarda vazife malullüğü statüsü verilmez. Ancak kişi rapora itiraz edebilir. İtiraz üzerine yeniden sağlık kurulu raporu alınabilir veya mahkeme sürecinde adli tıp raporu istenebilir. Maluliyet oranının doğru hesaplanması, hak kazanımı açısından kritik önemdedir.
