Geri Gönderme Merkezine Alındım, Ne Zaman Serbest Kalırım, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na göre belirli sürelerle idari gözetim altında tutulabilir. Bu merkezlerde kalma süresi, yabancının sınır dışı işlemlerinin yürütülmesiyle doğrudan ilişkilidir. Kanunen bu süre en fazla 6 ay ile sınırlıdır. Ancak belirli durumlarda bu süre ek 6 ay daha uzatılabilir, yani toplamda en fazla 12 ay idari gözetimde kalınabilir.
Bu sürenin başlangıcı, yabancının fiilen geri gönderme merkezine alındığı tarihtir. Göç İdaresi Başkanlığı tarafından her ay idari gözetim durumu yeniden değerlendirilir. Her ne kadar 12 aylık azami süre belirlenmiş olsa da serbest bırakılma, sınır dışı işlemlerinin tamamlanma süresi, pasaport temini veya ülke kabul süresine göre daha erken de olabilir.
İdari Gözetim Kararına Nasıl İtiraz Edilir?
Geri gönderme merkezine alınan kişiye, Göç İdaresi tarafından idari gözetim kararı yazılı olarak tebliğ edilir. Bu karara karşı 7 gün içinde Sulh Ceza Hâkimliğine itiraz hakkı vardır. İtiraz üzerine mahkeme, dosya üzerinden inceleme yapar ve kararı en geç 5 gün içinde verir.
İdari gözetim kararı hukuka aykırı bulunursa serbest kalınabilir. Bu süreçte bir avukattan veya hukuki danışmanlık hizmeti veren kuruluşlardan destek alınması sürecin sağlıklı yürütülmesi açısından önemlidir. Gözetim süresi içinde hâkimlik kararıyla serbest kalmak mümkündür.
İtiraz süresi kaçırılırsa, idari gözetim her ay yeniden değerlendirilir ve yabancının koşullarında değişiklik varsa Göç İdaresi kararıyla serbest bırakılabilir.
Kimler Geri Gönderme Merkezine Alınır?
Geri gönderme merkezine alınabilecek yabancılar, genellikle aşağıdaki durumlarda yer alır:
-
Türkiye’ye yasa dışı giriş veya çıkış yapanlar
-
Vizesi ya da ikamet izni sona eren kişiler
-
Hakkında sınır dışı kararı verilenler
-
Sahte belgelerle yakalananlar
-
Kamu düzeni veya güvenliği açısından risk teşkil edenler
Bu kişilere idari gözetim uygulanır ve sınır dışı işlemleri tamamlanana kadar merkezde tutulurlar. Ancak bazı özel durumlar (sağlık durumu, hamilelik, yaş, küçük çocuk sahibi olmak gibi) bu uygulamayı etkileyebilir.
Serbest Bırakılma Şartları Nelerdir?
Geri gönderme merkezinden serbest bırakılmak için şu yollar mümkündür:
-
İdari gözetim kararının kaldırılması: Göç İdaresi’nin her ay yaptığı değerlendirmede, sınır dışı işlemleri ilerlememiş veya ülkeye gönderme imkânı kalmamışsa, kişi serbest bırakılabilir.
-
Mahkeme kararıyla serbest kalma: Sulh Ceza Hâkimliği, idari gözetimin gereksiz olduğuna karar verirse kişi salıverilir.
-
Gönüllü geri dönüş başvurusu: Kişi kendi isteğiyle ülkesine dönmek isterse işlemleri hızlanabilir.
-
Alternatif yükümlülükler: Bazı durumlarda kişi serbest bırakılarak belli yükümlülüklere tabi tutulabilir. Örneğin belli bir adreste ikamet etmek, haftalık imza vermek gibi. Bu uygulama “idari gözetim alternatifi” olarak adlandırılır.
Geri gönderme merkezinden serbest kalmak için gerekli şartlar kişisel duruma göre değişebilir. Bu nedenle her bir dosya özel olarak değerlendirilmelidir.
Geri Gönderme Merkezine Alındım, Ne Zaman Serbest Kalırım? Sıkça Sorulan Sorular
Geri gönderme merkezine alınan biri en fazla ne kadar süreyle tutulabilir?
6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na göre bir yabancı geri gönderme merkezinde en fazla 6 ay süreyle tutulabilir. Ancak bu sürede sınır dışı işlemleri tamamlanamazsa, bu süre bir defaya mahsus olmak üzere 6 ay daha uzatılabilir. Böylece en uzun süre 12 ay olabilir.
Geri gönderme merkezinde kalma süresi dolmadan serbest kalmak mümkün mü?
Evet, mümkün. Göç İdaresi her ay idari gözetim kararını gözden geçirir. Eğer sınır dışı işlemleri ilerlemezse, ülkeye gönderilme imkanı kalmazsa veya kişi hakkında idari gözetim gerekliliği kalmadığına karar verilirse, daha önce de serbest bırakılabilir.
Geri gönderme merkezine alınan kişi mahkemeye başvurabilir mi?
Evet. İdari gözetim kararı kişiye yazılı olarak bildirilir ve bu karara karşı 7 gün içinde Sulh Ceza Hâkimliğine itiraz edilebilir. Mahkeme, itirazı en geç 5 gün içinde karara bağlar.
Mahkeme kararıyla serbest bırakılma şartları nelerdir?
Sulh Ceza Hâkimi, idari gözetim kararının hukuka aykırı olduğunu veya kişinin sınır dışı işlemleri için gözetimde tutulmasına gerek olmadığını tespit ederse, serbest bırakılmasına karar verebilir. Karar, kişisel duruma ve dosya içeriğine göre şekillenir.
Geri gönderme merkezine kimler alınır?
Türkiye’ye yasa dışı yollarla giren, vizesi veya ikamet izni sona eren, hakkında sınır dışı kararı bulunan ya da kamu düzeni veya güvenliğine tehdit oluşturduğu değerlendirilen yabancılar geri gönderme merkezine alınabilir.
Geri gönderme merkezinde kalmadan sınır dışı edilmek mümkün mü?
Evet. Her yabancı geri gönderme merkezine alınmak zorunda değildir. Bazı durumlarda kişi hakkında idari gözetim alternatifi uygulanabilir. Örneğin, belirli adreste kalma, imza verme gibi yükümlülükler getirilebilir.
Geri gönderme merkezinden serbest kalan bir yabancı Türkiye’de kalabilir mi?
Kişi serbest bırakılmış olsa da hakkında verilen sınır dışı kararı geçerliliğini korur. Yani serbest kalmak, Türkiye’de kalıcı olarak bulunma hakkı kazandırmaz. Ancak sınır dışı kararı hakkında dava açılmışsa ve yürütmenin durdurulması kararı alınmışsa, bu süre zarfında Türkiye’de kalabilir.
Serbest kalmak için gönüllü geri dönüş başvurusu yapılabilir mi?
Evet. Kişi isterse gönüllü geri dönüş programına başvurabilir. Bu durumda sınır dışı yerine kendi rızasıyla ülkesine dönmesi sağlanır ve bazı lojistik destekler de verilebilir.
Geri Gönderme Merkezine Alındım, Ne Zaman Serbest Kalırım? Dikkat Edilmesi Gerekenler
İdari Gözetim Nedir ve Hangi Durumlarda Uygulanır?
Geri gönderme merkezine alınmak, yabancılar hakkında uygulanan idari bir tedbirdir. Türkiye’de yasal kalış hakkı sona ermiş veya kamu düzenine tehdit oluşturduğu değerlendirilen yabancılar, Göç İdaresi tarafından idari gözetim altına alınabilir. Bu işlem, bir ceza değil; sınır dışı işlemleri tamamlanana kadar kişinin belirli bir merkezde tutulması anlamına gelir.
İdari gözetim kararı genellikle şu durumlarda uygulanır: yasa dışı giriş veya çıkış, sahte belge kullanımı, hakkında sınır dışı kararı verilmiş olmak, kamu düzeni veya güvenliği açısından tehdit oluşturmak. Bu karar, kişiye yazılı olarak bildirilmek zorundadır ve kararın dayanağı açıkça gösterilmelidir.
Geri Gönderme Merkezinde Kalış Süresi Ne Kadar?
Yabancıların geri gönderme merkezinde tutulabileceği azami süre 6 aydır. Ancak sınır dışı işlemleri bu sürede tamamlanmazsa, bu süre Göç İdaresi tarafından en fazla bir defa olmak üzere 6 ay daha uzatılabilir. Böylece toplam süre 12 aya kadar çıkabilir. Bu sürenin sonunda hâlâ sınır dışı işlemi tamamlanmadıysa kişi serbest bırakılır.
Gözetim süresinin dolmasını beklemeye gerek olmaksızın, idari gözetim kararı her ay yeniden değerlendirilir. Şartlarda değişiklik olması durumunda veya gözetimin artık gereksiz olduğu değerlendirilirse kişi daha önce de serbest kalabilir.
Sulh Ceza Hakimliğine Başvuru Hakkı Nasıl Kullanılır?
İdari gözetim kararına karşı hukuki başvuru yolu açıktır. Kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvuru yapılabilir. Bu başvuru sonucunda mahkeme, gözetim kararını hukuka uygun bulmazsa kişinin derhal serbest bırakılmasına karar verir. Mahkeme kararları kesindir ve en geç 5 gün içinde sonuçlandırılır.
Başvuru esnasında, kararın hukuki dayanaktan yoksun olduğu, kişisel koşulların gözetim gerektirmediği, sınır dışı işlemlerinin ilerlemediği gibi gerekçeler sunulabilir. Hukuki destek alınması, bu sürecin etkin bir şekilde yürütülmesini sağlar.
Gönüllü Geri Dönüş Seçeneği Nedir?
Kişi geri gönderme merkezinde tutulmak yerine, gönüllü geri dönüş programına başvurabilir. Bu program, kişinin kendi rızasıyla ülkesine dönmesini sağlar ve Göç İdaresi tarafından desteklenir. Gönüllü dönüşte ulaşım, koordinasyon ve bazen maddi destek de sunulabilir. Bu yol, hem yabancı için daha az travmatik sonuçlar doğurur hem de sınır dışı sürecinin hızlanmasına katkı sağlar.
Bu seçeneğin uygulanabilmesi için kişinin yazılı beyanı alınır ve ülkesine dönüşüne yönelik hazırlıklar yapılır. Bazı durumlarda, gönüllü geri dönüş tercihi serbest kalma sürecini de olumlu etkileyebilir.
İdari Gözetim Alternatifleri Nelerdir?
Her yabancı geri gönderme merkezine alınmak zorunda değildir. Göç İdaresi, idari gözetim yerine alternatif tedbirler uygulayabilir. Bu tedbirler arasında belirli bir adreste ikamet etme zorunluluğu, haftalık imza yükümlülüğü, elektronik izleme gibi uygulamalar yer alır. Bu alternatifler genellikle çocuklu aileler, yaşlılar, hastalar gibi kırılgan gruplara uygulanır.
Alternatif tedbirlerin uygulanabilmesi için kişinin kaçma riski düşük olmalı ve sınır dışı sürecine gönüllü katılım göstermesi beklenmelidir. Bu seçenekler, hem hak ihlallerini önler hem de idari gözetim süresini sınırlandırır.
Geri Gönderme Merkezinden Serbest Kalınca Ne Olur?
Geri gönderme merkezinden serbest kalmak, Türkiye’de kalış hakkı elde etmek anlamına gelmez. Kişi, idari gözetimden çıkarılmış olsa da hakkında verilen sınır dışı kararı geçerliliğini korur. Bu nedenle kişi ya ülkesine dönmeli ya da bu karara karşı yargı yoluna başvurmalıdır.
Bu aşamada yapılabilecek en önemli işlem, sınır dışı kararına karşı iptal davası açmaktır. Dava açılmış ve mahkeme tarafından yürütmenin durdurulmasına karar verilmişse, kişi geçici olarak Türkiye’de kalabilir. Aksi takdirde, serbest bırakıldıktan sonra yeniden gözetim altına alınma riski doğabilir.
