Geri gönderme kararına karşı dava, Türkiye’de bulunan bir yabancı hakkında Göç İdaresi tarafından verilen sınır dışı edilme kararının iptali amacıyla açılan davadır. Bu dava, yabancının ülkesine gönderilmesinin hayatına ya da özgürlüğüne yönelik risk oluşturduğu durumlarda hayati önem taşır. Kararın hukuka uygunluğu idare mahkemesi tarafından denetlenir.
Geri gönderme kararı nedir, kimlere uygulanır?
Geri gönderme kararı, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca, Türkiye’de bulunan bir yabancının ülkesine ya da üçüncü bir ülkeye sınır dışı edilmesini öngören idari işlemdir. Bu karar, kamu düzeni, kamu güvenliği veya vize ihlali gibi nedenlerle verilebilir.
Aşağıdaki durumlar en sık karşılaşılan geri gönderme gerekçeleri arasında yer alır:
-
Türkiye’ye yasal olmayan yollardan giriş yapılması
-
Vize veya ikamet izninin süresinin aşılması
-
Sahte belgeyle işlem yapılması
-
Kamu düzeni veya güvenliği açısından tehdit oluşturulması
-
Suç işlenmiş olması
-
Uluslararası koruma başvurusunun reddedilmesi ve kararın kesinleşmesi
Karar alınırken, kişinin ülkesine dönmesinin ciddi risk doğurup doğurmayacağı da değerlendirilmek zorundadır.
Geri gönderme kararına karşı nasıl dava açılır?
Geri gönderme kararına karşı dava açma hakkı, kararın yazılı olarak tebliğinden itibaren 7 gün içinde kullanılır. Dava, idare mahkemesinde iptal davası olarak açılır ve bu süre hak düşürücüdür. Süresinde dava açılmaması hâlinde karar kesinleşir.
Dava açma süreci şu şekilde işler:
-
Karar yabancıya yazılı olarak ve anladığı dilde tebliğ edilir
-
Yabancı, 7 gün içinde bulunduğu ildeki idare mahkemesine dava açar
-
Mahkemeye başvururken yürütmenin durdurulması talebi de sunulabilir
-
Başvuru süresince ve dava sonuçlanana kadar geri gönderme işlemi uygulanamaz
Bu dava, kişinin sınır dışı edilmesinin önlenmesi açısından en etkili ve hukuki yoldur.
Geri gönderme kararına karşı dava hangi mahkemede açılır?
Dava, kararın verildiği yer idare mahkemesinde açılır. Örneğin, geri gönderme kararı İstanbul İl Göç İdaresi tarafından verilmişse, İstanbul’daki idare mahkemeleri yetkilidir. Mahkeme, idari işlemin dayanaklarını ve hukuka uygunluğunu denetler.
Yargılamada, idare tarafından sunulan dosya, deliller ve kişinin sunduğu beyan ve belgeler dikkate alınır. Mahkeme, özellikle geri gönderilmesi halinde hayati tehlike veya işkence riski olup olmadığını değerlendirir.
Geri gönderme kararına karşı dava açıldığında sınır dışı işlemi durur mu?
Evet. 6458 sayılı Kanun’un 53. maddesi uyarınca, dava süresince sınır dışı kararı uygulanamaz. Ayrıca kişi, dava dilekçesiyle birlikte yürütmenin durdurulması talebinde de bulunabilir. Mahkeme bu talebi değerlendirerek, geri gönderme işlemini geçici olarak tamamen durdurabilir.
Bu koruma, başvuran kişinin sınır dışı edilme tehlikesi altında olduğu acil durumlarda çok önemlidir. Özellikle işkence, ölüm cezası, savaş gibi riskler taşıyan ülkelere geri gönderilme durumunda yürütmenin durdurulması hayati önemdedir.
Geri gönderme kararına karşı dava ne kadar sürer?
İdare mahkemelerinde açılan geri gönderme kararlarına karşı davalar genellikle 2 ila 6 ay arasında sonuçlanır. Ancak acil durumlarda yargılama daha hızlı yürütülür. Mahkemenin kararı taraflara tebliğ edilir. Karar olumluysa sınır dışı işlemi iptal edilir, olumsuzsa istinaf yolu açıktır.
Yürütmenin durdurulması talebine ilişkin karar genellikle 1-2 hafta içinde çıkar. Bu süre içinde kişi Türkiye’de kalmaya devam eder ve gönderilemez.
Geri gönderme kararına karşı başvuru yapılabilecek başka yollar var mı?
Evet. Dava açma hakkı dışında, Göç İdaresi’ne geri gönderme kararının kaldırılması için itiraz başvurusunda da bulunulabilir. Ancak bu başvuru dava açma süresini durdurmaz. Bu nedenle her iki yol birlikte ya da eş zamanlı kullanılabilir.
İdari başvuru genellikle şu durumlarda kullanılır:
-
Aile birliği, çocukların durumu gibi insani nedenler varsa
-
Kişinin kendi ülkesine geri dönmesi mümkün değilse
-
Sağlık durumu nedeniyle geri gönderilmesi riskliyse
Ancak en güçlü ve bağlayıcı yol, geri gönderme kararına karşı dava açılmasıdır.
Geri gönderme kararına karşı dava reddedilirse ne olur?
Mahkeme davayı reddederse, karar kesinleştiğinde geri gönderme işlemi uygulanabilir. Ancak bazı durumlarda insani ikamet izni, uluslararası koruma başvurusu veya yeniden değerlendirme başvurusu yapılabilir. Kişinin durumu değişmişse, yeni belge ve bilgiler sunularak sürecin tekrar değerlendirilmesi talep edilebilir.
Özellikle sınır dışı edilen ülkede ciddi tehlike varsa, başvurular dikkatle değerlendirilir ve yargı yolu her zaman açık tutulabilir.
Geri Gönderme Kararına Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular
Geri gönderme kararına karşı dava nedir?
Geri gönderme kararına karşı dava, Türkiye’de bulunan bir yabancı hakkında alınan sınır dışı kararının iptali amacıyla idare mahkemesinde açılan iptal davasıdır. Bu dava, kişinin ülkesine ya da üçüncü bir ülkeye gönderilmesini engellemek ve Türkiye’de kalış hakkını korumak için başvurulan hukuki yoldur.
Geri gönderme kararı hangi durumlarda verilir?
Geri gönderme kararı şu durumlarda verilebilir:
-
Türkiye’ye yasa dışı giriş veya kalış
-
Sahte belge kullanımı
-
Vize veya ikamet izni ihlali
-
Kamu düzeni veya güvenliğini tehdit eden fiiller
-
Cezaevinden tahliye edilen yabancı hakkında risk değerlendirmesi
-
Uluslararası koruma başvurusunun reddedilmesi
Karar, İl Göç İdaresi tarafından alınır ve yazılı olarak, kişinin anlayabileceği bir dilde tebliğ edilir.
Geri gönderme kararına karşı dava nasıl açılır?
Geri gönderme kararına karşı dava, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde açılmalıdır. Dava, sınır dışı kararını veren idarenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açılır. Davayla birlikte yürütmenin durdurulması talebinde de bulunulabilir. Bu talep, sınır dışı işlemini dava süresince geçici olarak durdurur.
Geri gönderme kararına hangi mahkeme bakar?
Yetkili mahkeme, kararın verildiği ilde bulunan idare mahkemesidir. Mahkeme, sınır dışı kararının hukuka uygun olup olmadığını inceler. Özellikle kişinin gönderileceği ülkede hayatına veya özgürlüğüne yönelik ciddi risk olup olmadığı değerlendirilir.
Geri gönderme kararına karşı dava açıldığında kişi sınır dışı edilir mi?
Hayır. Yasa gereği, dava süresince sınır dışı kararı uygulanamaz. Kişi, mahkeme kararı çıkana kadar Türkiye’de kalabilir. Ayrıca mahkemeden yürütmenin durdurulması kararı alınırsa, idare bu sürede hiçbir şekilde sınır dışı işlemini gerçekleştiremez.
Geri gönderme kararına karşı dava ne kadar sürer?
Bu tür davalar genellikle 2 ila 6 ay arasında sonuçlanır. Mahkeme, yürütmenin durdurulması talebine ise daha kısa sürede, genellikle birkaç hafta içinde karar verir. Dava sonunda iptal kararı verilirse, sınır dışı işlemi geçersiz hale gelir.
Geri gönderme kararına karşı başka başvuru yolları var mı?
Evet. Kişi, idari dava açma süresi içinde, aynı zamanda İl Göç İdaresi’ne yazılı başvuru yaparak geri gönderme kararının kaldırılmasını da talep edebilir. Bu başvuruda, insani nedenler, sağlık durumu, aile bağları gibi gerekçeler sunulabilir. Ancak bu idari başvuru dava süresini durdurmaz.
Mahkeme davayı reddederse ne olur?
Mahkeme davayı reddederse, karar kesinleştiğinde sınır dışı işlemi uygulanabilir. Ancak kişinin yeni bilgi ve belgeler sunması durumunda tekrar başvuru hakkı vardır. Ayrıca uluslararası koruma başvurusunda bulunmak da mümkündür. Bu yolların her biri, sınır dışı işlemini durdurma potansiyeline sahiptir.
