Genel Güvenliğin Kasten Tehlikeye Sokulması Suçu

Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu, toplumun ortak yaşam alanlarında kamu güvenliğini tehdit eden ve başkalarının yaşamını ya da sağlığını riske atan fiilleri cezalandırmak amacıyla Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu suç tipi, doğrudan bir zarar meydana gelmemiş olsa bile yalnızca tehlikenin yaratılması hâlinde dahi cezai sorumluluğu doğurur. Toplumu hedef alan, geniş çaplı zarar doğurma potansiyeli taşıyan kasıtlı eylemler bu kapsamda değerlendirilir.

Bu suçun yasal dayanağı nedir?

Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 170. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddede farklı eylem türleri için ayrı bentler öngörülerek, fiilin niteliğine göre ceza miktarları belirlenmiştir. Aşağıdaki fiiller bu kapsamda suç teşkil eder:

• Bina, tesis, orman veya ürünleri yakmak

• Patlayıcı madde kullanmak

• Radyoaktif, kimyasal, biyolojik veya zehirli madde kullanmak

• Gaz, yangın, duman ya da su baskınına yol açabilecek eylemlerde bulunmak

Bu fiillerin amacı kamuya zarar vermek değilse bile, toplumun genel güvenliğini tehlikeye sokacak şekilde gerçekleşmişse fail cezai sorumluluk altına girer.

Suçun oluşması için hangi şartlar gereklidir?

Bu suçun oluşabilmesi için bazı temel unsurların bir araya gelmesi gerekir:

1. Kasıtlı hareket: Failin hareketi bilerek ve isteyerek yapmış olması gerekir. Taksirle (dikkatsizlikle) yapılan eylemler bu suç kapsamına girmez.

2. Tehlike yaratma: Fiilin mutlaka zarar doğurması gerekmez. Tehlikenin ortaya çıkması yeterlidir.

3. Fiilin genel güvenliği tehdit etmesi: Eylemin sadece bireysel değil, toplumun tamamını ya da büyük bir kesimini ilgilendiren riskler yaratması gerekir.

Örneğin boş bir arsada çıkarılan küçük çaplı yangın bu suçu oluşturmazken, ormanlık alanda çıkarılan kontrolsüz yangın bu suçun konusudur.

Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçunun cezası nedir?

Türk Ceza Kanunu’na göre bu suçun cezası, fiilin niteliğine ve meydana getirdiği tehlikenin boyutuna göre değişmektedir:

• Bina, tesis, orman yakmak: 3 yıldan 15 yıla kadar hapis

• Patlayıcı, radyoaktif ya da kimyasal madde kullanmak: 4 yıldan 20 yıla kadar hapis

• Gaz, yangın, su baskını, duman vb. ile tehlike yaratmak: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis

Eğer bu fiiller sonucunda ölüm, yaralanma ya da mala zarar verme gibi başka sonuçlar ortaya çıkarsa, fail ayrıca bu suçlardan da cezalandırılır.

Hangi durumlarda bu suç oluşmaz?

Her tehlike yaratma fiili bu suç kapsamında değerlendirilmez. Aşağıdaki durumlarda genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu oluşmaz:

• Eylem kasıtla değil, ihmal ya da dikkatsizlikle yapılmışsa (bu durumda taksirli suç oluşabilir)

• Tehlike yalnızca bireysel düzeydeyse, yani toplumun geneli etkilenmemişse

• Kullanılan araç veya yöntem ciddi tehlike yaratacak nitelikte değilse

Bu gibi hâllerde eylem başka suç tipleriyle (örneğin mala zarar verme, taksirle yaralama) değerlendirilebilir.

Bu suç hangi mahkemede yargılanır?

Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu, fiilin ağırlığına göre asliye ceza veya ağır ceza mahkemelerinde görülür. Örneğin basit yangın çıkarmak gibi suçlarda asliye ceza mahkemesi görevliyken; patlayıcı madde kullanımı, orman yangını çıkarma veya kamuya ait bina yakma gibi durumlarda ağır ceza mahkemesi yetkilidir. Yetkili mahkeme suçun işlendiği yer mahkemesidir.

Suçun soruşturulması için şikayet gerekli midir?

Hayır. Bu suç şikâyete bağlı olmayan kamu düzenine karşı bir suçtur. Cumhuriyet savcılığı, olaydan haberdar olur olmaz resen soruşturma başlatmakla yükümlüdür. Şikâyet süresi aranmaz. Kamu güvenliği ihlali söz konusu olduğunda kolluk kuvvetleri de doğrudan işlem yapabilir.

Delil olarak hangi unsurlar kullanılır?

Bu suça ilişkin soruşturmada kullanılabilecek deliller şunlardır:

• Olay yerinden alınan görüntüler, güvenlik kameraları

• Yangın, patlama veya gaz yayılımı gibi fiziksel bulgular

• Tanık ifadeleri

• İtfaiye, AFAD, kolluk veya uzman kurumların hazırladığı teknik raporlar

• Patlayıcı madde, gaz tüpü, yanıcı madde gibi bulguların incelenmesi

Delillerle birlikte suçun kasten işlenip işlenmediği, eylemin kapsamı ve kamuya etkisi mahkemece değerlendirilir.

Bu suç başka suçlarla birlikte değerlendirilebilir mi?

Evet. Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu, çoğu zaman başka suçlarla birlikte işlenebilir. Örneğin:

• Ölüme sebebiyet verilmişse: kasten öldürme veya kasten yaralama

• Kamusal alana zarar verilmişse: kamu malına zarar verme

• Panik yaratma amacıyla yapılmışsa: halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit suçu

Bu tür hâllerde sanık hakkında birden fazla suçtan ayrı ayrı ceza verilmesi gündeme gelebilir.

Genel Güvenliğin Kasten Tehlikeye Sokulması Suçu Sıkça Sorulan Sorular

Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu nedir?

Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu, toplumun ortak yaşamını tehdit eden fiillerle kamu güvenliğini bilerek riske atan kişilerin cezalandırılmasını öngören bir suç tipidir. Türk Ceza Kanunu’nun 170. maddesinde düzenlenen bu suç, henüz zarar meydana gelmeden sadece tehlikenin oluşmasıyla dahi tamamlanabilir.

Hangi fiiller genel güvenliği tehlikeye sokma suçuna girer?

Bu suç farklı eylemlerle işlenebilir:

• Bina, orman, depo, tesis gibi yerleri yakmak

• Patlayıcı, yanıcı, parlayıcı, gaz veya zehirli madde kullanmak

• Kimyasal ya da biyolojik madde yaymak

• Su baskınına, yangına veya toplu panik yaratmaya sebep olacak davranışlarda bulunmak

Bu eylemlerin kamuya ait veya özel mülkte yapılması fark etmeksizin suçun oluşması için yeterlidir.

Suçun oluşması için zarar meydana gelmesi gerekir mi?

Hayır. Bu suç bir tehlike suçu olduğu için fiilin gerçekleşmesiyle birlikte, fiil objektif olarak genel güvenliği tehdit ediyorsa, zarar doğmamış olsa bile suç tamamlanmış sayılır. Yani asıl korunan hukuki değer, kamu güvenliği ve insanların topluca zarar görme tehlikesine karşı korunmasıdır.

Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçunun cezası nedir?

Cezalar eylemin türüne göre farklılık gösterir:

• Yangın, su baskını, gaz salımı gibi eylemlerde 1 yıldan 5 yıla kadar hapis

• Patlayıcı, radyoaktif ya da kimyasal madde kullanımı hâlinde 4 yıldan 20 yıla kadar hapis

• Orman, bina ya da tesis yakmak gibi eylemler için 3 yıldan 15 yıla kadar hapis

Eğer bu eylemler sonucunda ölüm, yaralanma veya mala zarar meydana gelmişse, fail ayrıca bu sonuçlardan da sorumlu tutulur.

Genel güvenliği tehlikeye sokma suçu hangi mahkemede yargılanır?

Bu suçun basit şekli asliye ceza mahkemesi, ağırlaştırılmış veya sonuç doğuran hâlleri ise ağır ceza mahkemesi tarafından görülür. Görevli mahkeme, suçun işlenme şekli ve oluşan sonuçlara göre belirlenir.

Bu suç için şikayet gerekir mi?

Hayır. Genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması suçu, kamu güvenliğini ilgilendiren bir suç olduğu için şikâyete tabi değildir. Cumhuriyet savcılığı bu tür olaylarda resen soruşturma başlatabilir. Kolluk kuvvetleri ve diğer kamu kurumları olayla ilgili bilgi verdiğinde otomatik olarak adli süreç başlar.

Suçun işlendiği nasıl ispatlanır?

Suçun ispatı için kullanılan deliller şunlardır:

• Güvenlik kamera kayıtları

• İtfaiye ve kolluk raporları

• Tanık ifadeleri

• Olay yerinden elde edilen fiziksel deliller (örneğin yanıcı madde kalıntısı)

• Uzman bilirkişi raporları (kimyasal madde analizi, yangın başlangıç noktası tespiti)

Bu deliller ışığında mahkeme, suçun unsurlarının oluşup oluşmadığını değerlendirir.

Genel güvenliği tehlikeye sokma suçu hangi durumlarda oluşmaz?

Şu durumlarda bu suç oluşmaz:

• Eylem taksirle, yani kazayla gerçekleştirilmişse (bu durumda taksirle genel güvenliği tehlikeye sokma suçu gündeme gelir)

• Tehlike oluşmamışsa ya da yalnızca bireysel zarar riski varsa

• Kasıtlı davranış yoksa veya kullanılan araç genel güvenliği tehdit edecek düzeyde değilse

Her olay kendi içinde değerlendirilir; failin kastı, eylemin niteliği ve toplum üzerindeki etkisi esas alınır.