Emniyet ve güvenlik soruşturmasına karşı dava, kamu görevine atama, memuriyet, öğrencilik veya özel izin süreçlerinde yapılan arka plan incelemelerine olumsuz sonuç verilmesi hâlinde açılan idari yargı davasıdır. Bu dava ile kişilerin Anayasa ile güvence altına alınan çalışma hakkı, adil yargılanma hakkı ve özel hayatın gizliliği ilkeleri korunur.
Emniyet ve güvenlik soruşturması nedir?
Emniyet ve güvenlik soruşturması, kamu görevine giriş veya belirli görevlerin icrası öncesinde kişilerin devletin güvenliğine, kamu düzenine veya hizmetin gerekliliklerine aykırı bir durumunun olup olmadığını değerlendirmek amacıyla yapılan bir arka plan araştırmasıdır. Bu soruşturma şu yollarla yürütülür:
-
Emniyet Genel Müdürlüğü, Milli İstihbarat Teşkilatı ve ilgili kolluk birimlerinden bilgi toplanması
-
Kişinin adli sicil, istihbarat ve sosyal çevre bilgilerine bakılması
-
Özellikle FETÖ/PDY, PKK/KCK gibi yapılarla irtibat değerlendirmesi yapılması
Bu araştırmanın sonucu “olumlu” ya da “olumsuz” şeklinde idareye sunulur. Olumsuzluk hâlinde kişi memuriyete alınmaz, yerleştirilmez veya göreve başlatılmaz.
Güvenlik soruşturması olumsuz gelirse ne olur?
Güvenlik soruşturması sonucu olumsuz gelen kişilerin:
-
KPSS puanı olsa bile atamaları yapılmaz
-
Kazandıkları sınav sonuçları iptal edilir
-
Üniversite yerleştirme veya askeri okul gibi süreçlerde kayıtları yapılmaz
-
Hâlihazırda görevde ise sözleşmeleri yenilenmeyebilir
Bu işlem genellikle herhangi bir gerekçe açıklanmaksızın yapılır. Ancak idare, hukuka uygunluk açısından kararını gerekçeli olarak sunmakla yükümlüdür. Bu durumda kişi emniyet ve güvenlik soruşturmasına karşı dava açabilir.
Bu davayı hangi mahkeme inceler?
Güvenlik soruşturması sonucuna bağlı olarak verilen idari işlemlere karşı idare mahkemesi yetkilidir. İşlemin tesis edildiği yerdeki idare mahkemesine dava açılmalıdır. Eğer işlem bir merkezi atama ise Ankara İdare Mahkemesi görevli kabul edilir.
Dava açma süresi nedir?
Güvenlik soruşturmasına dayalı olarak kişi hakkında bir işlem (atama iptali, kayıt reddi vb.) tesis edilmişse, bu işlem kişiye tebliğ edildiği tarihten itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekir. Bu süre hak düşürücüdür ve geçilmesi hâlinde dava hakkı kaybedilir.
Güvenlik soruşturmasına karşı dava neye dayanır?
Bu davada genellikle şu hususlar öne sürülerek işlem iptal ettirilebilir:
-
Kararın somut bilgi ve belgeye dayanmaması
-
Kişinin savunma hakkının ihlal edilmesi
-
Genel, soyut veya istihbarat temelli dayanakların kullanılması
-
Özel hayata müdahale sınırlarının aşılması
-
Adli sicil kaydının temiz olmasına rağmen keyfi karar verilmesi
Mahkemeler bu tür işlemlerde gerekçeliliği, ölçülülüğü ve hukuka uygunluğu esas alır.
Davanın kazanılması hâlinde ne olur?
Mahkeme, güvenlik soruşturması gerekçesiyle yapılan idari işlemi iptal ederse, kişi memuriyet veya görev hakkını geri kazanır. Ancak yeniden güvenlik soruşturması yapılması veya başka bir gerekçeyle reddedilme ihtimali hâlâ idarenin takdirinde olabilir. Yine de iptal kararı bağlayıcıdır ve aynı gerekçeyle işlem tekrarlanamaz.
Dava süreci ne kadar sürer?
Emniyet ve güvenlik soruşturmasına karşı açılan davalar ortalama 6 ila 12 ay içinde sonuçlanmaktadır. Ancak dava süreci boyunca yürütmenin durdurulması talebiyle geçici koruma da sağlanabilir.
Kimler bu davayı açabilir?
Bu davayı, hakkında olumsuz güvenlik soruşturması kararı verilen kişiler bizzat ya da avukatları aracılığıyla açabilir. Ayrıca, memuriyeti sonlandırılanlar, öğrenci kaydı reddedilenler veya görevden uzaklaştırılanlar da aynı kapsamdadır.
Emniyet ve Güvenlik Soruşturmasına Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular
Emniyet ve güvenlik soruşturmasına karşı dava nedir?
Emniyet ve güvenlik soruşturmasına karşı dava, kamu görevine atama, öğrenci yerleştirme veya benzeri süreçlerde yapılan güvenlik incelemeleri sonucu olumsuz karar verilen kişilerin bu işleme karşı açtığı idari davadır. Bu dava, kişinin kamu hizmetine katılım hakkını koruma amacı taşır.
Güvenlik soruşturması hangi durumlarda yapılır?
Güvenlik soruşturması, memuriyete giriş, askeri okul ve polis okulu başvuruları, adli veya idari kadrolara atamalar gibi kamu görevleri öncesinde yapılır. Soruşturmada kişinin terör örgütleriyle irtibatı, sosyal çevresi, adli geçmişi ve kamu güvenliğine etkisi araştırılır.
Güvenlik soruşturması olumsuz çıkarsa ne olur?
Olumsuz güvenlik soruşturması sonucu, kişinin memuriyete atanması, okula kaydı veya göreve başlaması engellenir. Bu durum idare tarafından gerekçesiz biçimde “uygun görülmemek” şeklinde ifade edilebilir ve kişiye sadece sonuç bildirilir.
Güvenlik soruşturmasına karşı dava nasıl açılır?
Güvenlik soruşturması sonucunda tesis edilen idari işlemin kişiye yazılı olarak bildirilmesinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesine dava açılabilir. Davada, işlemin hangi hukuki gerekçelere dayalı olarak hukuka aykırı olduğu açıklanmalıdır.
Güvenlik soruşturması iptal davası hangi mahkemede açılır?
Bu davalar, işlemin tesis edildiği yerin bağlı olduğu idare mahkemesinde açılır. Örneğin, merkezi bir kamu kurumunun yaptığı atamaya ilişkin işlem varsa, genellikle Ankara İdare Mahkemesi yetkili olur.
Güvenlik soruşturmasına karşı dava ne kadar sürer?
Bu tür davalar, mahkemenin iş yoğunluğu ve dosyanın karmaşıklığına göre değişmekle birlikte ortalama 6 ila 12 ay içinde sonuçlanır. Yürütmenin durdurulması talebi varsa bu karar daha erken verilir.
Hangi gerekçelerle güvenlik soruşturması iptal edilebilir?
Mahkemeler şu gerekçelere dayanarak güvenlik soruşturması sonucu verilen işlemleri iptal edebilir:
-
Somut bilgi ve belgeye dayanmaması
-
Kişinin savunma hakkının kullanılmaması
-
Gizli, soyut ya da istihbari verilerle karar verilmesi
-
Özel hayatın ihlal edilmesi
-
Suç teşkil etmeyen ancak keyfi değerlendirmelere dayalı yorumlar
Bu gerekçeler dava dilekçesinde detaylı ve belgeli şekilde sunulmalıdır.
Güvenlik soruşturması iptal edilirse kişi göreve başlayabilir mi?
Evet. Mahkeme işlemi iptal ederse, kişi yeniden atama sürecine alınabilir ve göreve başlayabilir. Ancak bu, yeni bir idari işlem gerektirir. İdare mahkeme kararına uymak zorundadır.
Güvenlik soruşturması davası kazanılamazsa ne yapılabilir?
İlk derece mahkemesi davayı reddederse, kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde istinaf başvurusu yapılabilir. Bölge İdare Mahkemesi’nin kararı kesinleştiğinde hukuki süreç sona erer. Ancak yeni ve farklı bir işlem tesis edilirse yeni bir dava açılabilir.
