Delil Sunma Süresi Nedir

Delil sunma süresi nedir sorusu, bir davada tarafların iddialarını ispatlamak amacıyla mahkemeye sunacakları belge, tanık veya diğer delilleri hangi zaman aralığında sunabileceklerini öğrenmek isteyen kişiler tarafından sıklıkla araştırılır. Delil sunma süresi, yargılamanın düzenli ve etkili şekilde yürütülebilmesi açısından oldukça önemlidir. Bu süre içinde sunulmayan deliller, mahkemece dikkate alınmayabilir ve bu durum davanın seyrini doğrudan etkileyebilir.

Hukuk davalarında delil sunma süresi ne kadardır?

Hukuk davalarında delil sunma süresi, genellikle cevap dilekçesinin verilmesiyle birlikte başlar. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na (HMK) göre davacı, delillerini dava dilekçesinde, davalı ise cevap dilekçesinde bildirmek zorundadır. Bu dilekçelerden sonra mahkeme, taraflara ön inceleme duruşmasında delil listelerini sunmaları için kesin süre verebilir. Bu süre içinde delil sunulmazsa, mahkeme o delili dikkate almaz.

Ancak “sonradan ortaya çıkan” ya da “önceden bilinemeyen” deliller istisna teşkil eder. Bu durumda, ilgili taraf mazeretini açıklayarak delili sonradan sunabilir.

Ceza davalarında delil sunma süresi nasıl işler?

Ceza yargılamasında savunma ve iddia makamları, delillerini duruşma sürecinde sunabilir. Sanık ve müdafii, iddianameye karşı savunmalarını yaparken delil sunma hakkına sahiptir. Mahkeme, yargılamanın gereğine göre taraflara belirli süreler içinde delillerini sunmalarını isteyebilir.

Ceza davalarında delil sunma konusunda açıklık ilkesi geçerli olduğu için, kural olarak karar verilene kadar delil sunulabilir. Ancak kötü niyetli geciktirme, yargılamayı uzatma amacı taşıyan deliller mahkeme tarafından reddedilebilir. Savunma hakkı ve delil serbestisi, ceza yargılamasında geniş biçimde tanınır.

Delil sunma süresine uyulmaması ne gibi sonuçlar doğurur?

Delil sunma süresine uyulmaması, hukuk davalarında önemli hak kayıplarına neden olabilir. HMK uyarınca, mahkeme tarafından verilen kesin süre içinde sunulmayan deliller, dikkate alınmaz. Bu durumda, ispat yükü tarafın üzerinde kalır ve iddiasını delillendiremediği için davayı kaybedebilir.

Ceza davalarında ise gecikmeli deliller, hâkimin takdirine bağlı olarak dikkate alınabilir. Ancak özellikle sanık lehine olan delillerde geniş yorum yapılır; bu nedenle delilin niteliği ve sunulma gerekçesi önem taşır.

Deliller hangi yollarla sunulur?

Deliller şu yollarla mahkemeye sunulabilir:

• Dilekçeyle birlikte delil listesi eklenerek

• Duruşma sırasında sözlü beyanla delil gösterilerek

• Tanık ismi, belge, görüntü, yazışma gibi delil araçları dosyaya sunularak

• UYAP sistemi üzerinden eklenti yüklenerek (avukatlar için)

Mahkemeye delil sunulurken usule uygunluk ve zamanlama temel kriterdir. Delil dilekçesinde, delilin neyi ispatladığı açıkça belirtilmeli, varsa ek belgesi iliştirilmelidir.

Delil listesi nedir ve delil sunma süresiyle ilişkisi nasıldır?

Delil listesi, tarafların hangi delillere dayanacağını gösteren yazılı bir belgedir. Hukuk davalarında bu liste, dava ve cevap dilekçelerinde ya da ön inceleme aşamasında sunulmalıdır. Mahkeme tarafından verilen kesin süre içinde delil listesi sunulmazsa, yeni delil gösterme hakkı büyük oranda kaybedilir.

Taraflarca getirilen delil ilkesi, hukuk davalarında delil sunmanın sorumluluğunu taraflara yükler. Bu nedenle delil listesi, dava stratejisinin en kritik parçalarından biridir.

Hangi hallerde deliller sonradan sunulabilir?

HMK m.145’e göre, taraflar istisnai olarak delillerini daha sonra sunabilir. Bu durumlar şunlardır:

• Delilin daha önce mevcut olmaması

• Tarafın delilin varlığından haberdar olmaması

• Delilin gecikmeden sunulmasının mümkün olmaması

Ancak bu durumların ispatı gerekir. Mahkeme, delilin sonradan sunulmasını kabul edip etmeyeceğine takdir yetkisi çerçevesinde karar verir.

Delil sunma süresi her dava için aynı mıdır?

Hayır. Delil sunma süresi dava türüne, mahkemeye, usule ve yargılamanın gidişatına göre değişebilir. Örneğin tüketici mahkemelerinde yargılama basitleştirilmiş usule tabi olabilir ve süreler daha kısıtlıdır. Aile, iş veya ticaret davalarında ise mahkeme, olayın özelliğine göre farklı takvim belirleyebilir.

Yargılama süreci ve işlem süreleri, delil sunma hakkının etkin kullanılabilmesi açısından bilinçle takip edilmelidir.

Delil Sunma Süresi Nedir Sıkça Sorulan Sorular

Delil sunma süresi nedir?

Delil sunma süresi, bir davada tarafların iddialarını veya savunmalarını ispat etmek üzere mahkemeye sunacakları delilleri belirli bir zaman dilimi içinde bildirmek zorunda oldukları süreyi ifade eder. Bu süre içinde sunulmayan deliller, kural olarak mahkeme tarafından dikkate alınmaz.

Hukuk davalarında delil sunma süresi ne kadardır?

Hukuk davalarında, davacı delillerini dava dilekçesinde, davalı ise cevap dilekçesinde sunmakla yükümlüdür. Cevap süresi ise dava dilekçesinin tebliğinden itibaren iki haftadır. Bu aşamadan sonra mahkeme, taraflara ön inceleme duruşmasında kesin süre vererek delil listelerini tamamlamalarını ister. Verilen bu kesin sürede deliller bildirilmezse ileri sürülme hakkı kaybedilir.

Ceza davalarında delil sunma süresi nasıl işler?

Ceza yargılamasında, delil sunma süresi hukuk davalarına göre daha esnektir. Sanık ve müdafii, yargılama sürecinin her aşamasında delil sunabilir. Ancak, yargılamayı uzatma amacı taşıyan kötü niyetli deliller hâkim tarafından reddedilebilir. Mahkeme, delilin davayı aydınlatmaya hizmet edip etmediğine göre değerlendirme yapar.

Delil sunma süresi ne zaman başlar?

Delil sunma süresi, genellikle dava dilekçesinin karşı tarafa tebliği ile başlar. Cevap dilekçesi süresi ve ardından gelen ön inceleme duruşmasında taraflara tanınan süre birlikte değerlendirilmelidir. Mahkeme tarafından verilen kesin süre, sürecin en bağlayıcı bölümüdür ve bu sürenin kaçırılması ciddi hak kayıplarına yol açabilir.

Deliller sonradan sunulabilir mi?

Evet. Ancak yalnızca bazı istisnai durumlarda deliller sonradan sunulabilir. Örneğin:

• Delil daha önce mevcut değilse

• Delilin varlığı daha sonra öğrenilmişse

• Haklı mazeret mevcutsa

Bu tür hallerde delil geç sunulsa da mahkeme delilin sunulmasına izin verebilir. Ancak bu, hâkimin takdirindedir ve her zaman kabul edileceği anlamına gelmez.

Delil sunma süresi geçerse ne olur?

Delil sunma süresi geçtikten sonra sunulan deliller, mahkeme tarafından dikkate alınmaz. Bu, özellikle hukuk davalarında geçerlidir. Kesin süre geçmişse, taraf artık o delile dayanamaz. Bu durum, davayı kaybetmeye kadar varabilecek önemli bir usul eksikliğidir.

Delil sunma süresi tüm davalar için aynı mı?

Hayır. Delil sunma süresi, davanın türüne ve yargılamanın usulüne göre değişebilir. Basit yargılama usulüne tabi olan davalarda süreler daha kısa olabilir. Örneğin tüketici ve iş davalarında usul farklıdır. Ayrıca delilin türü, içeriği ve ulaşılabilirliği de sürenin değerlendirilmesinde dikkate alınır.

Deliller hangi yöntemlerle mahkemeye sunulur?

Deliller, şu yollarla mahkemeye sunulabilir:

• Dava veya cevap dilekçesine eklenerek

• Ayrı bir delil dilekçesiyle

• UYAP sistemi üzerinden (e-imzalı olarak)

• Duruşma sırasında sözlü beyanla tanık gösterilerek

Her delilin neyi ispatladığı açıkça belirtilmeli ve gerekiyorsa ek belgeleriyle birlikte sunulmalıdır.