Çocukların cinsel istismarı suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 103. maddesinde düzenlenmiş ve çocukların fiziksel ve ruhsal bütünlüğünü korumayı amaçlayan en ağır cezalara tabi suç tiplerinden biridir. Bu suç, çocuğun cinsel yönden istismar edilmesini içeren her türlü davranışı kapsar ve çocuğun rızası hukuken geçersiz kabul edilir. Kanun, çocukları koruma amacıyla istismar fiilini tanımlarken çocuğun yaşına, failin konumuna ve fiilin niteliğine göre farklılaştırmalar yapmıştır.
Çocukların Cinsel İstismarı Suçunun Tanımı ve Kapsamı
Türk Ceza Kanunu’na göre çocukların cinsel istismarı, on sekiz yaşından küçük bireylere yönelik gerçekleştirilen cinsel davranışları kapsar. Bu suç, sadece fiziksel temasla değil, bazı durumlarda sözle, görsel malzemelerle ya da cinsel içerikli davranışlarla da oluşabilir.
İstismar şu şekillerde sınıflandırılır:
-
Basit istismar: Cinsel davranış, organ veya cisim sokulması dışında bir nitelik taşıyorsa bu türde değerlendirilir.
-
Nitelikli istismar: Vücuda organ veya sair bir cisim sokulması halinde bu ağırlaştırılmış hal söz konusu olur. Ayrıca suçun birden fazla kişiyle birlikte işlenmesi, kamu görevlisi tarafından görev nedeniyle gerçekleştirilmesi veya kanunen bakım, gözetim, koruma yükümlülüğü olan kişilerce işlenmesi durumunda ceza artırılır.
Çocuğun rızasının olup olmaması bu suçta önem taşımaz; çünkü çocukların cinsel özgürlüklerini kullanma ehliyetleri hukuken bulunmamaktadır.
Cinsel İstismar Suçunun Cezaları ve Ağırlaştırıcı Sebepler
Çocukların cinsel istismarı suçu için öngörülen cezalar, fiilin ağırlığına göre değişmektedir. Basit istismar için 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilirken, nitelikli durumda bu ceza 16 yıldan başlayıp ağırlaştırılabilir.
Cezayı artıran bazı haller:
-
Suçun üstsoy, evlat edinen, vasisi gibi güven ilişkisine dayalı kişiler tarafından işlenmesi
-
Öğretmen, sağlık personeli veya kamu görevlisi gibi meslek mensuplarınca işlenmesi
-
Suçun çocukla aynı konutta kalınan ortamda işlenmesi
-
Suçun tehdit, hile, cebir veya şiddetle işlenmesi
Ayrıca suç sonucunda mağdurun ruh sağlığının bozulması, sürekli hastalık, sakatlık gibi durumların doğması halinde ceza artırımı yapılır.
Suçun Soruşturma ve Kovuşturma Süreci Nasıl İşler?
Çocukların cinsel istismarı suçu, şikayete bağlı olmaksızın re’sen soruşturulur. Suçu öğrenen her kamu görevlisi, bu durumu derhal Cumhuriyet Savcılığı’na bildirmekle yükümlüdür. Çocuk İzlem Merkezleri (ÇİM) bu süreçte kritik rol oynar.
Soruşturma süreci şu adımlarla yürütülür:
-
Suçun öğrenilmesi üzerine savcılık tarafından soruşturma başlatılması
-
Mağdurun uzman eşliğinde ifadesinin alınması
-
Adli tıp raporları, delillerin toplanması
-
Şüphelinin gözaltına alınması ve tutuklama değerlendirmesi
-
İddianame düzenlenerek mahkemeye sunulması
Kovuşturma aşamasında mahkeme, çocuğun zarar görmemesi adına duruşmaları gizli yürütür. Mağdurun ifadesi bir kez alınır ve tekrar tekrar dinlenmesinden kaçınılır.
Çocukların Cinsel İstismarı Davası Hangi Mahkemede Görülür?
Bu suçla ilgili davalar, suçun ağırlığı nedeniyle ağır ceza mahkemelerinde görülür. Yargılama sürecinde çocuğun korunması esastır. Hakim, duruma göre uzman görüşü alabilir, pedagog veya psikolog eşliğinde duruşma yapılmasına karar verebilir.
Ayrıca çocuğun zarar görmemesi için mahkeme, sanık ile mağdurun yüz yüze gelmemesini sağlayabilir. Gerekli görüldüğünde SEGBİS sistemiyle çocuğun ifadesi başka bir yerden alınabilir.
Mağdur Çocuğun Hakları ve Devlet Desteği
Cinsel istismara uğrayan çocuklar hem fiziksel hem de psikolojik olarak büyük zarar görebilir. Bu nedenle devlet, çocukların korunması ve desteklenmesi için çeşitli mekanizmalar kurmuştur.
-
Çocuk İzlem Merkezleri: Çocuğun birden fazla kez ifade vermesini önlemek amacıyla kurulmuş özel merkezlerdir.
-
Psikolojik destek hizmetleri: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından sağlanır.
-
Adli yardım ve ücretsiz avukat desteği: Baro tarafından görevlendirilen avukat, mağdurun hukuki süreçte yanında yer alır.
-
Koruma kararları: Gerekirse geçici veya sürekli koruma tedbirleri alınabilir.
Bu haklardan yararlanabilmek için savcılık veya aile mahkemesi aracılığıyla başvuru yapılması yeterlidir.
Bu Suçta Zamanaşımı ve Tazminat Hakkı
Çocuklara karşı işlenen cinsel istismar suçlarında ceza zamanaşımı süresi, mağdurun 18 yaşına gelmesinden itibaren işlemeye başlar. Bu süre, fiilin niteliğine göre genellikle 15 ila 20 yıl arasında değişir. Ancak bazı ağır suçlarda bu süre daha da uzun olabilir.
Mağdur çocuk veya ailesi ayrıca manevi tazminat davası açma hakkına sahiptir. Bu dava, ceza davasından ayrı olarak asliye hukuk mahkemesinde görülür ve failin cezai sorumluluğunun yanında maddi karşılıkla da yüzleşmesini sağlar.
İstismar Suçunda Delil Toplama Süreci Nasıldır?
Cinsel istismar suçlarında delil toplama süreci oldukça hassastır. Mağdurun beyanı, ilk ifade anında uzman eşliğinde alınmalı ve mümkünse tekrarına gerek kalmadan kayıt altına alınmalıdır.
Delil olarak kullanılabilecek unsurlar:
-
Adli tıp raporları ve sağlık kontrolleri
-
Tanık ifadeleri ve çevresel gözlemler
-
Mağdurun beyanı ve psikolojik değerlendirme raporları
-
Görsel, dijital ve yazılı materyaller
Delillerin zamanında ve usulüne uygun toplanması, davanın sağlıklı yürümesi ve mağdurun korunması açısından hayati öneme sahiptir.
Çocukların Cinsel İstismarı Suçu Sıkça Sorulan Sorular
Çocukların cinsel istismarı suçu nedir?
Çocukların cinsel istismarı suçu, 18 yaşından küçük bireylere yönelik rızaları olmaksızın gerçekleştirilen cinsel davranışları kapsayan ağır bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 103. maddesinde düzenlenmiştir. Mağdur çocuk olduğunda rıza hukuken geçersiz sayılır ve failin cezai sorumluluğu doğar.
Hangi eylemler çocukların cinsel istismarı kapsamına girer?
Çocuğa yönelik her türlü cinsel dokunuş, organ veya cisim sokulması, teşhircilik, pornografik içerik izletme, çocuğu cinsel davranışlara teşvik etme veya maruz bırakma gibi eylemler bu suç kapsamında değerlendirilir. Fiziksel temas olmasa bile eylem, istismar olarak kabul edilebilir.
Çocukların cinsel istismarı suçunda ceza ne kadardır?
Basit istismar halinde fail hakkında 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezası verilir. Eğer suç vücuda organ veya cisim sokulması şeklinde işlenmişse, ceza 16 yıldan az olamaz. Failin konumu, mağdurla arasındaki ilişki ve eylemin niteliği cezayı artırabilir.
Cinsel istismar suçu şikayete tabi midir?
Çocukların cinsel istismarı suçu re’sen soruşturulur. Yani mağdur veya yakınlarının şikayeti aranmaz. Savcılık, suçun işlendiğini öğrenir öğrenmez soruşturma başlatır. Bu suçun kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle şikayet süresi de yoktur.
Cinsel istismar suçu hangi mahkemede görülür?
Bu suçla ilgili davalar, suçun ağırlığı sebebiyle ağır ceza mahkemelerinde görülür. Yargılama süreci gizlilik esasına dayanır ve mağdurun korunmasına yönelik özel tedbirler alınabilir. Çocuk pedagog veya psikolog eşliğinde dinlenebilir.
Cinsel istismara uğrayan çocuğun hakları nelerdir?
Mağdur çocuk; baro tarafından görevlendirilen avukat, psikolojik destek, gizli duruşma, koruma kararı ve eğitim ortamının değiştirilmesi gibi haklara sahiptir. Ayrıca çocuğun tekrar ifade vermemesi için Çocuk İzlem Merkezleri kullanılabilir.
Çocukların cinsel istismarı suçunda zamanaşımı ne kadardır?
Ceza davası için zamanaşımı süresi, mağdurun 18 yaşına geldiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Suçun ağırlığına göre bu süre 15 ila 20 yıl arasında değişebilir. Böylece çocuk mağduriyetinin üstünün örtülmesi engellenmiş olur.
Bu suçtan sonra tazminat davası açılabilir mi?
Evet, mağdur çocuk adına ebeveynleri veya vasisi tarafından manevi tazminat davası açma hakkına sahip olunabilir. Tazminat davası, ceza davasından bağımsız şekilde yürütülür ve failin mağdura karşı maddi yükümlülüğü doğar.
Cinsel istismar suçunda deliller nasıl toplanır?
Delil toplama işlemi, genellikle Çocuk İzlem Merkezleri aracılığıyla yapılır. Çocuğun ifadesi tek seferde ve uzman eşliğinde alınır. Ayrıca adli tıp raporları, tanık ifadeleri, dijital veriler ve sağlık kontrolleri delil olarak kullanılır.
