Ceza ertelenmesi, mahkeme tarafından hükmedilen hapis cezasının belirli şartlar altında cezaevinde infaz edilmeden ertelenmesini sağlayan bir kurumdur. Özellikle kısa süreli mahkûmiyetler açısından önemli olan bu uygulama, hem bireyin topluma kazandırılmasını hem de ceza infaz kurumlarının yükünün azaltılmasını hedefler.
Ceza Ertelenmesi Nedir?
Bu kavram, Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen ve mahkeme tarafından hükme bağlanan hapis cezasının, belirli koşullar sağlandığında infazının ileri bir tarihe bırakılmasını ifade eder. Özellikle ilk kez suç işleyen ya da hafif nitelikteki fiiller nedeniyle yargılanan kişiler için uygulanabilir. Hükümlü, bu karar sayesinde cezaevine girmeden denetim altında tutulabilir.
Ancak bu, cezanın ortadan kalktığı anlamına gelmez. Sadece infaz belirli süreyle askıya alınır. Bu sürede yeniden suç işlenmez ve yargı tarafından öngörülen yükümlülükler yerine getirilirse, ceza uygulanmaz.
Şartları Nelerdir?
Bu tür bir erteleme kararının verilebilmesi için bir dizi kriterin birlikte sağlanması gerekir:
-
Verilen ceza süresi: Mahkemenin hükmettiği hapis süresi 2 yılı (bazı kişiler için 3 yılı) geçmemelidir.
-
Sanığın durumu: Kişisel özellikleri, sosyal ilişkileri ve yeniden suç işleyip işlemeyeceğine dair olumlu kanaat bulunmalıdır.
-
Geçmişte kasıtlı suç işlenmemiş olması: Daha önce mahkûmiyet yaşamamış bireyler için geçerlidir.
-
Zararın giderilmesi: Eğer mağdur söz konusuysa, uğradığı zarar telafi edilmeli veya bu yönde ciddi bir çaba gösterilmelidir.
Bu unsurlar hakimin takdirindedir ve her somut olay özelinde değerlendirme yapılır.
Hangi Suçlar Kapsam Dışındadır?
Her ne kadar uygulama alanı geniş olsa da bazı suçlar bu kapsamda değerlendirilemez:
-
Terörle ilgili fiiller
-
Suç örgütü faaliyetleri
-
Cinsel dokunulmazlığa karşı ağır nitelikli suçlar
-
Tekerrür hâlinde işlenen suçlar
Bu gibi durumlarda mahkemelerin infazın ertelenmesine yönelik karar verme yetkisi bulunmaz.
HAGB ile Farkı Nedir?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması ile infaz ertelemesi sıkça karıştırılır. Ancak aralarında önemli farklar vardır:
-
HAGB’de mahkeme hükmü açıklar ama açıklanmasını erteler. Denetim süresi sonunda kişi yeniden suç işlemezse karar hiç verilmemiş sayılır.
-
Oysa infazın ertelenmesinde mahkûmiyet kesindir, sadece cezanın uygulanması ileri bir tarihe ötelenir.
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması hakkında detaylı bilgi almak isterseniz ilgili rehberimize göz atabilirsiniz.
Kararı Kim Verir ve Nasıl Talep Edilir?
Bu karar, yargılamayı yürüten mahkeme tarafından verilir. Talep, sanık ya da müdafi tarafından duruşmada sunulabilir. Hakim, yukarıda sayılan şartların oluşup oluşmadığını değerlendirerek hüküm verir. Kararın kesinleşmesiyle birlikte infaz süreci başlamaz, kişi özgür kalır ve denetime tabi tutulur.
Ertelemenin Sonuçları Nelerdir?
Bu tür kararların uygulanması durumunda kişi cezaevine girmez. Bunun yerine belirli bir gözetim süreci işler:
-
Toplum yararına bir hizmette çalışması gerekebilir
-
Rehabilitasyon programlarına katılması istenebilir
-
Yeniden suç işlenmemesi beklenir
Denetimli serbestlik uygulamaları, bu sürecin yönetiminde etkili bir rol oynar.
Eğer bu süre zarfında yeni bir suç işlenirse veya yükümlülüklere uyulmazsa, infaz ertelenmiş olan ceza cezaevinde uygulanır.
Sabıka Kaydında Görünür mü?
Evet. Bu tür kararlar mahkûmiyet içerdiğinden, adli sicil kaydına işlenir. Ancak süreç sonunda bazı şartların sağlanmasıyla kaydın silinmesi mümkündür.
Adli sicil kaydının silinmesi ile ilgili ayrıntılara ulaşmak isterseniz ilgili içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
