Çalışma izni başvurusunun reddine karşı dava, Türkiye’de yabancı uyruklu kişilerin çalışma hakkını güvence altına almak amacıyla düzenlenen idari başvuru sürecinin sonunda karşılaşılan olumsuz bir idari işlemdir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilen bu red kararına karşı, idari yargıda iptal davası açılması mümkündür. Bu makalede, başvurunun reddine ilişkin nedenler, dava açma süresi, yetkili mahkeme ve izlenecek usuller sade ve kapsamlı şekilde ele alınacaktır.
Çalışma izni başvurusu neden reddedilir?
Yabancıların Türkiye’de çalışabilmesi için 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu kapsamında çalışma izni alması zorunludur. Ancak yapılan başvurular bazı durumlarda reddedilebilmektedir. Ret kararları genellikle hem başvuruda bulunan işverenin hem de çalışacak kişinin durumuna ilişkin eksikliklerden kaynaklanır.
Başvurunun reddine neden olabilecek yaygın durumlar şunlardır:
-
Yabancının öğrenim durumu ya da mesleki yeterliliğinin başvurulan iş için uygun olmaması
-
İşverenin başvuru tarihinden önceki döneme ait SGK prim borcu bulunması
-
Başvuru dosyasında eksik belge veya bilgi bulunması
-
Başvurunun gerçeğe aykırı bilgilerle yapılması
-
İşyerinde çalıştırılması zorunlu Türk personel sayısının karşılanmaması
-
Türkiye’de iş piyasasının ve sektörel ihtiyaçların gözetilerek yapılan idari değerlendirme sonucunda uygunluk bulunmaması
Bu nedenlerin açıkça gerekçelendirilerek red kararında belirtilmesi gerekir. Gerekçesiz veya hukuka aykırı şekilde verilen ret kararları, iptal davasına konu edilebilir.
Red kararına karşı hangi mahkemede dava açılır?
Çalışma izni başvurusunun reddine karşı açılacak dava, bir idari işlem niteliği taşıdığından idare mahkemesi yetkilidir. Davacı, yabancı uyruklu kişi veya işveren olabilir. Dava, ret kararını veren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bulunduğu yer idare mahkemesinde açılmalıdır. Ancak başvuru internet üzerinden yapıldığı ve karar elektronik ortamda tebliğ edildiği için uygulamada yer bakımından tereddüt yaşanabilir. Bu nedenle başvurunun yapıldığı şirket ya da kişinin adresine göre de yetkili mahkeme belirlenebilir.
Dava açma süresi, kararın tebliğinden itibaren 60 gündür. Bu süre hak düşürücü nitelikte olup, süresi içinde dava açılmazsa red kararı kesinleşir.
Dava dilekçesinde nelere dikkat edilmeli?
İptal davası açarken, dilekçede hem hukuki hem de maddi nedenlerin açık ve güçlü şekilde belirtilmesi gerekir. Çalışma izni red kararının hukuka aykırı yönleri, açık biçimde ortaya konmalıdır. Aşağıda, etkili bir dava dilekçesinde bulunması gereken bazı temel unsurlar sıralanmıştır:
-
İdari işlemin tarih ve sayısı
-
Başvuru sahibinin kimlik ve iletişim bilgileri
-
İşverenin unvanı ve işyeri bilgileri
-
Red gerekçelerinin değerlendirilmesi ve hukuki eleştirisi
-
Eksik veya yanlış değerlendirilen belgeler hakkında açıklamalar
-
İlgili mevzuata atıflar (özellikle 6735 sayılı Kanun ve yönetmelik maddeleri)
-
İptal talebinin açık şekilde ifade edilmesi
İdari dava açma sürecinde hukuki yardım alınması, sürecin usulüne uygun ve etkin yürütülmesi açısından büyük önem taşır.
Dava sürecinde bilirkişi ve keşif uygulanır mı?
Çalışma izni başvurusunun reddine karşı açılan davalarda çoğunlukla bilirkişi incelemesine gerek duyulmaz. Zira uyuşmazlık genellikle belgeler üzerinden çözülür. Ancak, başvurunun teknik uzmanlık gerektiren konulara dayanması (örneğin sağlık ya da mühendislik gibi özel meslekler) halinde mahkeme, uzman görüşüne başvurabilir. Mahkeme, idari işlemin dayandığı gerekçeyi hukuka uygunluk yönünden denetler; idarenin takdir yetkisini mutlak şekilde sınırlamaz, ancak keyfî kararları iptal eder.
Bu süreçte mahkeme, başvurunun değerlendirilmesinde ölçülülük, orantılılık, eşitlik ve kamu yararı ilkeleri açısından da inceleme yapar.
Dava süreci sonunda ne olur?
İdare mahkemesi, açılan davayı inceler ve iki şekilde karar verebilir:
-
Red kararı hukuka uygun bulunur: Bu durumda dava reddedilir ve işlem geçerliliğini korur.
-
Red kararı hukuka aykırı bulunur: İptal kararı verilir. Bu durumda idare, başvuruyu yeniden ve mahkeme kararına uygun biçimde değerlendirmek zorundadır.
Mahkeme, idare yerine geçerek doğrudan çalışma izni veremez. Ancak iptal kararı sonrasında yeniden başvuru yapıldığında, aynı gerekçelerle yeniden ret kararı verilmesi mümkün değildir.
İdare, iptal kararına karşı istinaf veya temyiz yoluna gidebilir. Aynı şekilde davacı da lehine karar verilmemesi halinde bu yollara başvurabilir.
Yeniden başvuru hakkı ve idari başvuru yolları
Çalışma izni başvurusu reddedildikten sonra, dava açmak dışında idari başvuru yolları da tüketilebilir. Bunlar arasında en yaygın olanı, ret kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde aynı Bakanlığa yapılacak itiraz başvurusudur. Bu itiraz başvurusu, çoğunlukla idari süreçle çözüm sağlamak isteyen başvuranlarca tercih edilir.
İtiraz sonucunda idare, yeni belge ya da gerekçelere dayanarak önceki kararını kaldırabilir. Ancak bu süreçte dikkat edilmesi gereken en önemli husus, dava açma süresini geçirmemektir. İtiraz başvurusu yapılmış olsa bile, 60 günlük dava açma süresi dolduğunda yargı yolu kapanabilir.
Bu nedenle, itiraz süreci ve dava süreci birlikte değerlendirilerek stratejik bir yol haritası izlenmelidir.
Çalışma İzni Başvurusunun Reddine Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular
Çalışma izni başvurusunun reddine karşı dava nedir?
Çalışma izni başvurusunun reddine karşı dava, yabancıların Türkiye’de çalışma izni talebinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından reddedilmesi durumunda açılan iptal davasıdır. Bu dava ile idari işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek kararın iptali talep edilir.
Çalışma izni neden reddedilir?
Çalışma izni, genellikle belgelerde eksiklik, başvurunun usule uygun olmaması, yabancının niteliklerinin yeterli görülmemesi veya işverenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi nedenlerle reddedilir. Ayrıca kamu yararı, iş piyasasının durumu ve sektörel ihtiyaçlar da ret gerekçesi olabilir.
Çalışma izni reddine karşı hangi mahkemede dava açılır?
Çalışma izni başvurusunun reddine karşı dava, idari yargı kolunda açılır ve yetkili mahkeme idare mahkemesidir. Genellikle başvurunun yapıldığı yer esas alınarak yetkili mahkeme belirlenir. Bakanlık merkezli işlemlerde Ankara İdare Mahkemeleri de yetkili olabilir.
Dava açma süresi ne kadardır?
Red kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılması gerekir. Bu süre hak düşürücü nitelikte olup süresinde açılmayan davalar dinlenmez. Tebliğ elektronik ortamda yapılmışsa süre, sistem üzerindeki bildirim tarihinden itibaren işlemeye başlar.
Dava açmadan önce itiraz başvurusu yapılabilir mi?
Evet, idareye karşı itiraz başvurusu yapılabilir. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, red kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde itiraz edilebilir. Ancak bu süreç, dava açma süresini durdurmaz. Bu nedenle itirazla birlikte dava süresi dikkatle takip edilmelidir.
Çalışma izni başvurusunun reddine karşı dava ne kadar sürer?
İdare mahkemelerinde açılan bu tür iptal davaları genellikle 6 ay ile 1 yıl arasında sonuçlanır. Dava süresini etkileyen en önemli faktör, mahkemenin iş yükü ve davanın karmaşıklığıdır. Karara karşı istinaf ve Danıştay yolları da açık olduğundan süreç uzayabilir.
Mahkeme red kararını iptal ederse çalışma izni otomatik olarak verilir mi?
Hayır. Mahkeme, yalnızca ret kararının hukuka uygun olup olmadığını denetler. Red kararı iptal edilirse, idare başvuruyu yeniden değerlendirir ve bu kez mahkeme kararına uygun şekilde hareket etmek zorundadır. Yani çalışma izni otomatik verilmez, yeniden değerlendirme yapılır.
Dava açarken nelere dikkat edilmelidir?
Dava dilekçesinde red kararının gerekçeleri ayrıntılı olarak ele alınmalı, başvurunun hukuka uygunluğu açıklanmalı ve belgelerle desteklenmelidir. Dava açacak kişinin yetkili olması ve süreyi geçirmemesi gerekir. Ayrıca hukuki temsilciden yardım alınması dava sürecinin sağlıklı yürütülmesi açısından önerilir.
Yeniden başvuru yapılabilir mi?
Evet, mahkemece red kararı hukuka uygun bulunsa bile, kişi veya işveren, eksiklikleri tamamlayarak yeniden çalışma izni başvurusu yapabilir. Ancak önceki red gerekçeleri yeniden gündeme gelebileceğinden başvuru stratejisi dikkatle hazırlanmalıdır.
