Boşanma davası, evlilik birliğinin temelinden sarsılması, taraflar arasında onarılmaz geçimsizlik veya kanunda belirtilen diğer nedenlerle mahkemeye başvurularak evliliğin sona erdirilmesini amaçlayan bir hukuk davasıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma, ancak haklı sebeplere dayanarak ve mahkeme kararıyla gerçekleşebilir. Boşanma süreci, hem duygusal hem de hukuki yönleri olan kapsamlı bir işlemdir.
Boşanma Davası Neden Açılır?
Boşanma davası, evlilik birliğinin çekilmez hâle gelmesi durumunda açılır. Türk Medeni Kanunu’na göre genel ve özel olmak üzere iki tür boşanma sebebi bulunmaktadır.
Genel Boşanma Sebebi: Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması
Bu tür boşanmalarda eşlerden biri, evlilik birliğinin temelinden sarsıldığını ve birlikte yaşamın kendisi için katlanılamaz hale geldiğini öne sürerek boşanma talebinde bulunabilir. Taraflar arasındaki sürekli geçimsizlik, saygısızlık, ilgisizlik gibi nedenler bu kapsamda değerlendirilebilir.
Özel Boşanma Sebepleri
Kanunda açıkça sayılan bazı durumlar özel boşanma sebebi sayılmıştır:
-
Hayata kast, pek kötü muamele veya onur kırıcı davranış
-
Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme
-
Terk
-
Akıl hastalığı
Bu özel nedenlere dayalı davalarda belirli ispat yükümlülükleri ve süre koşulları bulunmaktadır.
Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davası, görevli ve yetkili aile mahkemesine verilecek bir dilekçe ile açılır. Davayı eşlerden biri tek başına açabileceği gibi, anlaşmalı boşanma durumunda her iki eş birlikte de başvurabilir.
Dava Açma Aşamaları
-
Dilekçe Hazırlığı: Boşanma talebi ve gerekçeler açıkça yazılır. Deliller (tanık, belge, iletişim kayıtları vb.) belirtilir.
-
Yetkili Mahkemeye Başvuru: Davalı eşin yerleşim yeri veya son 6 aydır birlikte yaşanılan yer aile mahkemesi yetkilidir.
-
Harç ve Masrafların Ödenmesi: Başvuru harçları yatırılır, gerekirse yargılama giderleri için avans bırakılır.
-
Tebligat ve Cevap Süreci: Dava dilekçesi karşı tarafa tebliğ edilir, cevap dilekçesi süresi başlar.
Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanmışsa, duruşmaya gelinerek mahkemenin boşanma kararı vermesi sağlanabilir.
Boşanma Davasında Hangi Haklar Talep Edilebilir?
Boşanma davası sadece evliliği sona erdirmez; tarafların birbirinden bazı hakları talep etmesini de içerir.
Nafaka Talepleri
-
Tedbir nafakası: Dava sürecinde eşin ve varsa çocukların geçimini sağlamak amacıyla bağlanır.
-
Yoksulluk nafakası: Boşanma ile yoksulluğa düşecek olan taraf lehine hükmedilir.
-
İştirak nafakası: Velayeti kendisine bırakılmayan tarafın, çocuğun giderlerine katılımı için ödenir.
Maddi ve Manevi Tazminat
Boşanma nedeniyle kusurlu olmayan eş, karşı taraftan maddi ve manevi tazminat talep edebilir. Manevi tazminat, kişilik haklarının zedelenmesine dayanır; maddi tazminat ise boşanma nedeniyle uğranılan ekonomik kayıplar için istenir.
Velayet ve Mal Paylaşımı
-
Velayet, çocuğun üstün yararı gözetilerek kararlaştırılır.
-
Mal paylaşımı rejimine göre edinilmiş mallar eşit şekilde bölüştürülür. Mal rejimi, evlilik sırasında yapılan sözleşmeye göre değişebilir.
Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Davanın türüne göre süre değişebilir:
-
Anlaşmalı boşanma: Taraflar tüm konularda uzlaşmışsa, tek celsede sonuçlanabilir.
-
Çekişmeli boşanma: Delil toplama, tanık dinleme, bilirkişi incelemeleri nedeniyle ortalama 1-2 yıl sürebilir.
Süreyi etkileyen başlıca faktörler:
-
Taraflar arasındaki uyuşmazlık düzeyi
-
Delil sayısı ve niteliği
-
Mahkemelerin iş yükü
Boşanma Davası Hangi Mahkemede Görülür?
Boşanma davaları, aile mahkemelerinde görülür. Aile mahkemesinin bulunmadığı yerlerde, asliye hukuk mahkemeleri bu görevi üstlenir.
Yetkili mahkeme, davalının yerleşim yeri veya eşlerin son altı ayda birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Anlaşmalı boşanmalarda, tarafların anlaşarak belirledikleri yer mahkemesi de yetkili olabilir.
Boşanma Davasında Delil Olarak Neler Kullanılabilir?
Boşanma davasında iddiaların ispatı önemlidir. Mahkemeye sunulabilecek deliller şunlardır:
-
Tanık beyanları
-
Yazılı belgeler (mesaj kayıtları, e-postalar, sosyal medya paylaşımları)
-
Ses veya görüntü kayıtları (hukuka uygun elde edilmiş olması gerekir)
-
Doktor raporları, fotoğraflar, resmi belgeler
Delillerin hukuka uygun ve gerçeği yansıtır nitelikte olması, davanın seyrini etkileyebilir.
Anlaşmalı Boşanma Şartları Nelerdir?
Anlaşmalı boşanma için şu şartların tamamı gereklidir:
-
Evlilik en az bir yıl sürmüş olmalıdır.
-
Taraflar mahkemeye birlikte başvurmalı veya biri açmışsa diğeri davayı kabul etmelidir.
-
Nafaka, tazminat, velayet, mal paylaşımı gibi tüm hususlarda mutabakat sağlanmalı ve bu, yazılı anlaşmalı boşanma protokolü ile sunulmalıdır.
-
Her iki eş de duruşmaya katılmalıdır.
Bu şartlar sağlandığında, mahkeme tarafları dinledikten sonra boşanma kararı verebilir.
Boşanma Kararı Ne Zaman Kesinleşir?
Mahkeme boşanma kararı verdikten sonra, gerekçeli karar taraflara tebliğ edilir. Karara karşı 2 hafta içinde istinaf başvurusu yapılmazsa, karar kesinleşir. Kesinleşme şerhi alındıktan sonra nüfus müdürlüğüne bildirim yapılır ve tarafların medeni halleri “boşanmış” olarak değiştirilir.
Boşanma kararı kesinleşmeden yeni bir evlilik yapılamaz. Bu nedenle, kararın nüfus kayıtlarına işlenmesi önemlidir.
Boşanma Davası Sıkça Sorulan Sorular
Boşanma davası nedir?
Boşanma davası, evli bireylerden birinin ya da her ikisinin, evlilik birliğini sona erdirmek amacıyla mahkemeye başvurmasıyla açılan hukuki bir davadır. Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma ancak mahkeme kararıyla mümkündür.
Boşanma davası hangi mahkemede açılır?
Boşanma davaları, aile mahkemelerinde açılır. Aile mahkemesi olmayan yerlerde bu görev, asliye hukuk mahkemelerine aittir. Yetkili mahkeme ise davalının yerleşim yeri ya da eşlerin son altı ay birlikte oturdukları yer mahkemesidir.
Boşanma davası nasıl açılır?
Boşanma davası, yetkili aile mahkemesine yazılı bir dava dilekçesi sunularak açılır. Dilekçede boşanma nedenleri ve varsa talepler (nafaka, tazminat, velayet gibi) açıkça belirtilmelidir. Gerekli harç ve gider avansı da yatırılmalıdır.
Anlaşmalı boşanma davası şartları nelerdir?
Anlaşmalı boşanma için evlilik en az bir yıl sürmüş olmalı, eşler birlikte mahkemeye başvurmalı ya da biri davayı açarken diğeri kabul etmelidir. Ayrıca mal paylaşımı, nafaka, velayet gibi konularda tam bir anlaşma sağlanmış olmalı ve bu anlaşma yazılı protokolle mahkemeye sunulmalıdır.
Çekişmeli boşanma davası nasıl yürütülür?
Çekişmeli boşanma davasında taraflar, boşanmak istediklerini ancak bazı konularda (nafaka, tazminat, çocuk velayeti gibi) anlaşamadıklarını beyan eder. Mahkeme delilleri toplar, tanıkları dinler ve bu süreç sonunda karar verir. Bu tür davalar genellikle daha uzun sürer.
Boşanma davasında hangi sebepler ileri sürülebilir?
Türk Medeni Kanunu’na göre boşanma sebepleri genel ve özel olmak üzere iki gruptur. Genel sebep evlilik birliğinin temelinden sarsılmasıdır. Özel sebepler ise zina, hayata kast, terk, suç işleme, haysiyetsiz yaşam sürme ve akıl hastalığıdır.
Boşanma davası ne kadar sürer?
Anlaşmalı boşanma davaları genellikle tek celsede sonuçlanabilir. Çekişmeli davalar ise delil sayısına, tanık dinleme sürecine ve mahkemenin yoğunluğuna göre değişmekle birlikte ortalama 1 ila 2 yıl sürebilir.
Boşanma davasında hangi haklar talep edilebilir?
Taraflar dava ile birlikte nafaka (tedbir, yoksulluk, iştirak), maddi ve manevi tazminat, çocukların velayeti ve mal paylaşımı gibi konularda taleplerini mahkemeye sunabilir. Hakim, bu talepleri kusur durumu ve hakkaniyete göre değerlendirir.
Boşanma davasında delil olarak ne sunulabilir?
Tanık ifadeleri, mesaj kayıtları, sosyal medya yazışmaları, ses ve görüntü kayıtları (hukuka uygun şekilde elde edilmiş olmalı), sağlık raporları, kolluk tutanakları gibi belgeler mahkemeye delil olarak sunulabilir. Her delilin hukuka uygun ve somut olması gerekir.
Boşanma davası sonrası karar ne zaman kesinleşir?
Boşanma kararı verildikten sonra taraflara gerekçeli karar tebliğ edilir. Taraflar, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde istinaf başvurusu yapmazsa karar kesinleşir. Kesinleşme sonrası nüfus kayıtlarına işlenir ve taraflar resmen boşanmış sayılır.
