Askerliğe elverişlidir raporuna itiraz, sağlık kurulu tarafından verilen ve bireyin askerlik hizmetini yerine getirebileceğini belirten rapora karşı yapılan hukuki başvurudur. Bu tür bir rapor, özellikle kişinin sağlık açısından askerliğe uygun olmadığını düşünmesi hâlinde ciddi sonuçlar doğurabileceğinden, doğru ve zamanında yapılan itiraz süreci büyük önem taşır. Askerlik hizmetinden muaf tutulmayı gerektirecek hastalıklar veya engeller mevcutsa, bu durumun dikkate alınmaması halinde kişiye önemli hak kayıpları yaşatabilir. Bu yazıda, askerliğe elverişlidir raporuna karşı nasıl itiraz edileceği, hangi makamlara başvurulacağı ve dikkat edilmesi gereken hususlar ayrıntılı biçimde ele alınacaktır.
Askerliğe Elverişlidir Raporu Nedir ve Hangi Durumlarda Verilir?
Askerliğe elverişlidir raporu, kişinin fiziki ve ruhsal sağlığının askerlik hizmetini yapmasına engel teşkil etmediğini belirten bir sağlık kurulu raporudur. Bu rapor, genellikle askerlik şubesinin sevkiyle gidilen hastanede yapılan muayene sonucunda düzenlenir. Kişinin herhangi bir hastalığı ya da kalıcı engeli bulunmuyorsa ya da sağlık durumu TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne göre sınıflandırıldığında askerliğe elverişli sayılıyorsa bu rapor verilir.
Ancak bazı durumlarda mevcut bir sağlık sorunu ya da kronik hastalık yeterince değerlendirilmeyebilir. Örneğin; psikiyatrik rahatsızlıklar, ortopedik engeller, nörolojik problemler veya solunum yetmezliği gibi durumlar bazen rapora yansımayabilir. Bu gibi durumlarda askerlik muafiyeti şartları oluşmasına rağmen kişiye elverişli raporu verilmiş olabilir.
Askerliğe Elverişlidir Raporuna İtiraz Nasıl Yapılır?
İtiraz süreci, raporun kişiye tebliğinden itibaren işlemeye başlar. İtiraz etmek isteyen kişi, genellikle raporun düzenlendiği hastaneye üst kurul incelemesi talebiyle başvurur. Bu başvuru, askerlik şubesi aracılığıyla da yapılabilir.
Başvuru süreci şu şekilde işler:
-
İtiraz dilekçesi hazırlanır.
-
Dilekçeye mevcut sağlık durumunu gösteren önceki raporlar, tedavi belgeleri, epikrizler gibi kanıtlayıcı belgeler eklenir.
-
Başvuru, askerlik şubesine teslim edilir ve sevk zinciri üzerinden değerlendirmeye gönderilir.
-
Yeni bir sağlık kuruluna sevk yapılır ve yeniden muayene gerçekleştirilir.
İtirazın geçerli olabilmesi için mutlaka süre içinde yapılması gerekir. Bu süre içinde yapılmayan başvurular değerlendirilmeye alınmaz.
İtiraz Süresi Ne Kadardır?
Askerliğe elverişlidir raporuna yapılacak itiraz için genel olarak 10 günlük bir süre öngörülmektedir. Bu süre, raporun bireye tebliğinden itibaren işlemeye başlar. Sürenin geçirilmesi halinde itiraz hakkı kaybedilebilir. Bu nedenle tebliğ tarihi dikkatle kayıt altına alınmalı ve başvuru geciktirilmemelidir.
Eğer bu süre içinde başvuru yapılamamışsa, ancak sağlık durumunda yeni bir gelişme ya da teşhis ortaya çıkarsa, askerlik hizmeti sırasında yeniden muayene talep etme imkânı olabilir. Ancak bu daha zorlayıcı bir süreçtir ve ilgili makamların takdirindedir.
İtiraz Nereye Yapılır ve Kim Değerlendirir?
İtiraz başvurusu, genellikle bağlı olunan askerlik şubesi kanalıyla yapılır. Başvuruyu alan şube, başvuru sahibini yeni bir hastaneye veya Askeri Yüksek Sağlık Kurulu yerine geçen yetkili kurula sevk eder. Bu kurul, önceki raporu ve yeni sağlık bulgularını değerlendirerek yeni bir karar verir.
Yeni kurulun vereceği karar genellikle bağlayıcıdır. Ancak bu karara da itiraz edilmesi veya dava açılması mümkündür. Bu durumda idari yargı süreci devreye girer.
Yargı Yolu Açık mıdır? Mahkemeye Başvurulabilir mi?
Evet, yargı yolu açıktır. Eğer ikinci değerlendirmede de kişi kendisine haksızlık yapıldığını düşünüyorsa, idare mahkemesinde dava açma hakkı vardır. Bu dava, işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
Mahkemeye başvuruda bulunurken şu belgelere ihtiyaç duyulur:
-
İlk ve ikinci sağlık kurulu raporları
-
İtiraz dilekçesi örneği
-
Tıbbi belgeler, reçeteler, uzman doktor raporları
-
Hukuki dayanaklar (yönetmelik ve mevzuat hükümleri)
Askerlik işlemlerine karşı idari dava açma hakkı, kişinin sağlık ve temel haklarını koruma kapsamında anayasal güvence altındadır.
Hangi Hastalıklar Askerlikten Muafiyet Sağlar?
Askerlikten muafiyet sağlayan sağlık sorunları, TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’nde açıkça belirtilmiştir. Bu hastalıklardan bazıları:
-
Süreğen psikiyatrik rahatsızlıklar (şizofreni, bipolar bozukluk)
-
Ağır ortopedik deformasyonlar
-
Kalp ve damar sistemi hastalıkları
-
Gelişimsel veya genetik bozukluklar
-
Kronik solunum hastalıkları
-
Nörolojik rahatsızlıklar (epilepsi, MS vb.)
Bu hastalıkların varlığı belgelenmişse, askerliğe elverişlidir raporu verilmesi hatalı olabilir ve buna itiraz edilmesi gereklidir.
Avukatla Başvuru Zorunlu mudur?
İtiraz süreci kişinin bireysel başvurusuna dayanır. Ancak başvurunun etkili şekilde hazırlanması, hukuki ve tıbbi gerekçelerin uygun biçimde sunulması için bir avukattan yardım alınması faydalı olabilir. Özellikle idare mahkemesine dava açılması halinde, askerlik işlemlerine karşı uzman bir idare hukuku avukatından destek alınması sürecin sağlıklı yürütülmesini sağlar.
Rapor Değişirse Ne Olur?
İtiraz üzerine yapılan yeni değerlendirme sonucunda, kişi için “askerliğe elverişli değildir” yönünde karar verilirse, bu karar askerlik işlemlerine yansıtılır ve kişi askerlikten muaf tutulur. Ancak ikinci değerlendirme de aynı sonucu verirse, askerlik hizmetinin yapılması zorunlu hâle gelir. Bu nedenle tüm belgelerin eksiksiz ve zamanında sunulması önemlidir.
Askerliğe Elverişlidir Raporuna İtiraz Sıkça Sorulan Sorular
Askerliğe elverişlidir raporuna itiraz nedir?
Askerliğe elverişlidir raporuna itiraz, kişinin sağlık nedeniyle askerlik yapamayacağını düşündüğü hâllerde, verilen askeri sağlık kurul raporuna karşı başvuru yapma hakkıdır. Bu itiraz, sağlık yönünden askerlikten muafiyet gerektiren bir durumun göz ardı edildiği iddiasıyla yapılır.
Askerliğe elverişlidir raporuna nasıl itiraz edilir?
İtiraz, askerlik şubesi aracılığıyla veya doğrudan ilgili hastaneye yapılır. Kişi, sağlık durumunu açıklayan belgelerle birlikte yazılı bir dilekçe sunar. Sonrasında başka bir sağlık kuruluna sevk edilerek yeniden muayene süreci başlatılır.
Askerliğe elverişlidir raporuna itiraz süresi ne kadardır?
İtiraz süresi, raporun kişiye tebliğ edildiği tarihten itibaren 10 gündür. Bu süre içinde itiraz yapılmazsa rapor kesinleşir ve idari başvuru hakkı sona erer. Ancak sağlık durumunda sonradan gelişen değişiklikler için yeni başvuru imkânı doğabilir.
İtiraz nereye yapılır ve hangi kurum değerlendirir?
Başvuru, kişinin bağlı olduğu askerlik şubesine yapılır. Şube, başvuru sahibini ikinci bir değerlendirme için farklı bir hastaneye veya üst sağlık kuruluna sevk eder. Bu kurulun vereceği karar genellikle nihai nitelik taşır.
Askerliğe elverişlidir raporuna karşı dava açılabilir mi?
Evet. İtirazdan sonra verilen karar hâlâ kişinin lehine değilse, idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Bu dava, kararın tebliğinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır. Mahkemeye sunulan belgelerin hukuki ve tıbbi dayanak içermesi önemlidir.
Hangi sağlık sorunları askerlikten muafiyet sağlayabilir?
TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği’ne göre bazı sağlık sorunları askerlikten muafiyet gerekçesi olabilir. Bunlar arasında ciddi psikiyatrik hastalıklar, ortopedik engeller, nörolojik bozukluklar ve solunum-kalp-damar hastalıkları yer alır. Bu durumlar doğru belgelenirse askerliğe elverişlidir raporu hukuken geçersiz hâle gelebilir.
İtiraz sonucunda rapor değişirse ne olur?
İtiraz sonucu yeni sağlık kurulu, kişinin askerlik yapamayacağına karar verirse “askerliğe elverişli değildir” raporu düzenlenir. Bu raporla birlikte kişi askerlik hizmetinden muaf tutulur ve sevk işlemleri durdurulur.
Avukatla başvuru yapmak zorunlu mu?
Hayır, başvuru bireysel olarak yapılabilir. Ancak özellikle dava aşamasında, askerlik işlemlerine karşı uzman bir avukattan hukuki destek alınması, sürecin doğru ve etkili yürütülmesi açısından önem taşır.
