Askerde görev sırasında yaralanma tazminatı, zorunlu askerlik görevini yerine getirirken çeşitli nedenlerle bedensel veya ruhsal zarara uğrayan kişilere, bu zararlarının tazmini amacıyla devlet tarafından ödenen bir tür maddi tazminattır. Bu tazminat, kamu hizmeti niteliğindeki askerlik sırasında yaşanan mağduriyetlerin giderilmesine yöneliktir.
Görev Sırasında Yaralanma Tazminatının Hukuki Dayanağı
Askerlik hizmeti sırasında meydana gelen yaralanmalarla ilgili tazminat talepleri, temel olarak 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu gibi özel kanunlarla düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra Anayasa’nın sosyal devlet ilkesi gereğince devletin, vatandaşlarının uğradığı zararları tazmin etme yükümlülüğü de bu süreçte önem arz eder.
Tazminat talebi idare hukukuna ilişkin bir mesele olduğundan, başvurular idari yargı mercilerine yapılır. Ancak askeri personel açısından bazı durumlarda hizmet kusuru kapsamında adli yargıya başvuru gerekebilir.
Yaralanmanın Görevle İlgili Sayılabilmesi İçin Gerekli Şartlar
Yaralanmanın tazminata konu olabilmesi için olayın, askerlik görevini ifa ederken veya görevle ilgili bir faaliyet sırasında meydana gelmiş olması gereklidir. Örneğin:
-
Nöbet tutarken düşme veya silah kazası
-
Eğitim sırasında yaşanan fiziksel yaralanmalar
-
Tatbikat, intikal, devriye görevi sırasında meydana gelen kazalar
-
Terörle mücadele operasyonları sırasında yaralanmalar
Eğer olay, görev dışı kişisel bir faaliyet sırasında meydana gelmişse (örneğin izinsiz olarak dışarı çıkma veya kavga gibi), bu durumda tazminat talebi reddedilebilir.
Tazminat Başvuru Süreci ve Gerekli Belgeler
Tazminat talebi için izlenmesi gereken süreç şu şekildedir:
-
Yaralanma olayına dair tutanak: Olayın nasıl meydana geldiğini gösteren resmi tutanak (kaza raporu, nöbet çizelgesi, tanık ifadeleri vb.)
-
Sağlık raporu: Yaralanmanın ciddiyetini ve kalıcı bir iz bırakıp bırakmadığını gösteren hastane raporları
-
Görev belgesi: Yaralanma anında görevli olunduğunu gösteren belgeler
-
Başvuru dilekçesi: İlgili kurumlara sunulacak tazminat talep dilekçesi
Başvurular öncelikle İçişleri Bakanlığı veya Milli Savunma Bakanlığı’na yapılmakta, idari red halinde ise İdare Mahkemesi’nde tam yargı davası açılabilmektedir.
Tazminat Miktarı ve Hesaplama Kriterleri
Ödenecek tazminat miktarı, yaralanmanın derecesine, kalıcı bir iz bırakıp bırakmadığına ve kişinin çalışma gücündeki kayba göre değişiklik gösterir. Ayrıca bazı durumlarda sürekli sakatlık veya iş göremezlik halinde emekli aylığı ya da sürekli gelir bağlanması da söz konusu olabilir.
Tazminat hesaplamasında dikkate alınan unsurlar şunlardır:
-
Yaralanmanın ağırlık derecesi (hafif – orta – ağır)
-
Maluliyet oranı (SGK veya hastane sağlık kurulları belirler)
-
Yaralanan kişinin yaş ve mesleki durumu
-
Olayın meydana geldiği koşullar (terör olayı, eğitim faaliyeti, görev esnası vb.)
Hangi Mahkemeye Başvurulur?
Başvuruya idari kurumdan olumsuz cevap alınması durumunda, tazminat talebi için görevli mahkeme İdare Mahkemesi’dir. Ancak bazı durumlarda, kişisel kusur ileri sürülmesi durumunda Asliye Hukuk Mahkemesi’nde de dava açılması gerekebilir. Bu noktada somut olaya göre başvurulacak mahkeme değişebileceğinden, uzman bir avukattan görüş alınması yerinde olacaktır.
Zamanaşımı Süresi ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Askerde görev sırasında yaralanma tazminatı talepleri için genel olarak idari işlem veya olayın öğrenilmesinden itibaren 1 yıl içinde ve her hâlükârda 5 yıl içinde dava açılması gerekir. Bu süreler geçirildiğinde hak kaybı doğabilir. Bu nedenle;
-
Yaralanma anında hemen kayıt altına aldırmak,
-
Belgeleri eksiksiz bir şekilde toplamak,
-
Tıbbi süreci düzenli takip etmek
-
Gerekirse hukuki destek almak son derece önemlidir.
Askerde Görev Sırasında Yaralanma Tazminatı Sıkça Sorulan Sorular
Askerde görev sırasında yaralanma tazminatı nedir?
Zorunlu askerlik hizmeti sırasında görevle bağlantılı olarak yaralanan kişilere, uğradıkları maddi ve manevi zararların karşılanması amacıyla devlet tarafından ödenen tazminattır.
Hangi durumlar görev sırasında yaralanma sayılır?
Nöbet, eğitim, tatbikat, devriye veya terörle mücadele gibi askeri görevler sırasında meydana gelen yaralanmalar tazminat kapsamına girer. Kişisel sebeplerle oluşan yaralanmalar ise kapsam dışıdır.
Askerde yaralanan biri hangi kanuna göre tazminat alabilir?
2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ile 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, bu tür tazminatların yasal dayanağını oluşturur.
Yaralanma durumunda tazminat için nereye başvurulur?
İlk başvuru, olayın niteliğine göre Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı veya ilgili askeri komutanlığa yapılır. Talep reddedilirse idare mahkemesinde tam yargı davası açılır.
Tazminat başvurusu için hangi belgeler gereklidir?
Yaralanmaya ilişkin sağlık raporu, görev sırasında olduğunu gösteren belgeler, olay tutanağı veya tanık beyanları ve detaylı bir dilekçe ile başvuru yapılır.
Tazminat davası hangi mahkemede açılır?
İdare tarafından yapılan işlemler söz konusuysa görevli mahkeme İdare Mahkemesi’dir. Eğer kişisel kusur iddiası varsa Asliye Hukuk Mahkemesi de yetkili olabilir.
Tazminat miktarı neye göre belirlenir?
Yaralanmanın kalıcılığı, maluliyet oranı, kişinin yaşı ve görev esnasındaki riske göre tazminat miktarı hesaplanır. Gerekirse sürekli gelir bağlanması da gündeme gelebilir.
Tazminat davası açma süresi nedir?
Olayın öğrenilmesinden itibaren 1 yıl ve her hâlükârda 5 yıl içinde dava açılmalıdır. Bu süreler geçirildiğinde dava hakkı düşer.
Tazminat almak askerlik hizmetinin erken bitmesini sağlar mı?
Hayır, tazminat alınması askerlik hizmet süresini etkilemez. Ancak ağır yaralanma durumunda sağlık kurulu raporuyla terhis işlemi yapılabilir.
Yaralanmanın görevle ilgisi olmadığı gerekçesiyle başvuru reddedilirse ne yapılabilir?
İdarenin reddi halinde, idari işlemin iptali ve maddi-manevi tazminat talebiyle İdare Mahkemesi’nde dava açılarak hak arayışı sürdürülebilir.
