Amir veya üste fiili taarruz suçu, askeri hiyerarşiyi ve disiplini korumak amacıyla Askeri Ceza Kanunu kapsamında düzenlenmiş ciddi bir suçtur. Bu suç, bir astın, kendisinden rütbe veya kıdem olarak üstün olan bir askeri personele fiziksel saldırıda bulunması halinde meydana gelir. Askeri disiplini tehdit eden en ciddi suçlardan biri olarak kabul edilir ve ağır cezai yaptırımlara tabi tutulur.
Amir veya Üste Fiili Taarruz Suçunun Tanımı ve Unsurları
Fiili Taarruzun Tanımı
Fiili taarruz, bir kişinin başka bir kişiye fiziksel saldırıda bulunmasını ifade eder. Askeri ceza hukuku açısından fiili taarruz, yalnızca fiziksel saldırıları kapsar; sözlü hakaretler veya tehditler bu suçun kapsamına girmez. Yumruk atmak, tekmelemek, itmek veya herhangi bir şekilde fiziksel güç kullanarak amir veya üste saldırıda bulunmak, bu suçu oluşturur.
Fail ve Mağdur
Bu suçun faili yalnızca asker kişiler olabilir. Yani, bu suçu işleyen kişi mutlaka Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu bir asker olmalıdır. Suçun mağduru ise, failden rütbe veya kıdem olarak daha üst konumda bulunan bir amir veya üst rütbeli askerdir. Eğer saldırı eşit rütbeye sahip askerler arasında gerçekleşirse, bu suç değil, genel ceza hükümleri kapsamında değerlendirilir.
Suçun Oluşumu İçin Gerekli Şartlar
Bu suçun meydana gelebilmesi için şu unsurların bulunması gerekir:
- Fiili bir saldırı gerçekleşmelidir. Fiziksel temasın olmadığı tehdit, hakaret veya psikolojik baskılar bu suçu oluşturmaz.
- Mağdur, failden rütbe veya kıdem olarak üstün olmalıdır. Rütbe veya kıdem farkı yoksa, bu suç yerine genel ceza hükümleri uygulanır.
- Fiili taarruz kasten yapılmalıdır. Fail, saldırıyı bilinçli olarak gerçekleştirmeli ve kasıtlı bir şekilde fiziksel saldırıda bulunmalıdır.
Eğer fiili saldırı bir kaza sonucu meydana gelirse, bu durum askeri suç kapsamında değerlendirilmez.
Amir veya Üste Fiili Taarruz Suçunun Cezası
Amir veya üste fiili taarruz suçunun cezası, saldırının ağırlığına ve meydana gelen zarar derecesine bağlı olarak değişir:
- Temel ceza: 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası.
- Silahla işlenmişse: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
- Hizmet esnasında veya görev nedeniyle işlenmişse: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
- Tehlikeli bir aletle işlenmişse: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
- Saldırı sonucu mağdurda kalıcı sakatlık meydana gelirse: 15 yıla kadar hapis cezası.
- Saldırı ölümle sonuçlanmışsa: Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası.
Suç, seferberlik döneminde işlenmişse, daha ağır cezalar uygulanır ve ölüm meydana gelmişse ölüm cezası dahi söz konusu olabilir.
Amir veya Üste Fiili Taarruz Suçunun Ağırlaştırıcı Nedenleri
Silah veya Tehlikeli Alet Kullanılarak İşlenmesi
Eğer saldırı sırasında silah, bıçak, taş, sopa veya kesici-delici herhangi bir alet kullanılmışsa, bu durum cezanın artırılmasını gerektirir. Silahın kullanılması saldırının ciddiyetini artırdığı için suçun cezası ağırlaştırılır.
Görev Esnasında veya Hizmete Bağlı Olarak İşlenmesi
Eğer saldırı, askerlerin görev yaptığı sırada veya askeri bir görevle ilgili olarak işlenmişse, ceza daha ağır olur. Örneğin, bir askerin, disiplin cezası aldığı için amirine saldırması, hizmetle bağlantılı bir fiil olarak kabul edilir ve daha ağır cezalandırılır.
Saldırının Planlı Olarak Gerçekleştirilmesi
Eğer saldırı önceden planlanmışsa ve mağdura karşı kasten, belirli bir hazırlıkla gerçekleştirilmişse, ceza ağırlaştırılır. Anlık bir öfke sonucu yapılan saldırılarla, önceden planlanmış saldırılar arasında cezai açıdan fark bulunmaktadır.
Amir veya Üste Fiili Taarruz Suçunda Yargılama Süreci
Soruşturma İzni Şartı
Askeri Ceza Kanunu’na göre, asker kişiler tarafından işlenen askeri suçlar hakkında soruşturma başlatılabilmesi için yetkili komutan tarafından soruşturma izni verilmesi gerekmektedir. Amir veya üste fiili taarruz suçu da sırf askeri suçlar kapsamında olduğu için, doğrudan soruşturma açılabilmesi için ilgili askeri makamların izni alınmalıdır.
Yetkili Mahkeme
2017 Anayasa değişikliği sonrası askeri mahkemeler kaldırılmış ve askeri suçlar adli yargı kapsamına alınmıştır. Bu nedenle, amir veya üste fiili taarruz suçuna Asliye Ceza Mahkemeleri veya Ağır Ceza Mahkemeleri bakmaktadır. Eğer saldırı sonucunda mağdur ağır yaralanmışsa veya hayatını kaybetmişse, yargılama Ağır Ceza Mahkemesi tarafından yapılır.
Amir veya Üste Fiili Taarruz Suçunda Zamanaşımı Süresi
Türk Ceza Kanunu’na göre, 5 yıldan fazla olmayan hapis cezalarına ilişkin suçlar için zamanaşımı süresi 8 yıl olarak belirlenmiştir. Amir veya üste fiili taarruz suçunda da bu süre geçerlidir. Ancak, suç ağır nitelikteyse ve cezai yaptırımı 5 yıldan fazlaysa, zamanaşımı süresi 15 yıla kadar çıkabilir.
Amir veya Üste Fiili Taarruz Suçunda Savunma Stratejileri
Bu suçla yargılanan askerlerin, savunma sürecinde dikkat etmeleri gereken bazı önemli noktalar bulunmaktadır:
- Fiili saldırının gerçekten gerçekleşip gerçekleşmediğinin araştırılması.
- Saldırının meşru müdafaa kapsamında olup olmadığının değerlendirilmesi.
- Saldırının mağdurun tahriki sonucu gerçekleşip gerçekleşmediğinin incelenmesi.
- Failin saldırıyı bilinçli ve kasıtlı olarak yapıp yapmadığının belirlenmesi.
Amir veya Üste Fiili Taarruz Suçu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Amir veya üste fiili taarruz suçu nedir?
Amir veya üste fiili taarruz suçu, askeri hiyerarşinin korunması amacıyla düzenlenmiş olup, bir askerin kendisinden rütbe veya kıdem olarak üstün olan bir kişiye fiziksel saldırıda bulunması halinde işlenen bir suçtur. Bu suç, askeri disiplini ciddi şekilde ihlal ettiği için ağır yaptırımlara tabi tutulmaktadır.
Amir veya üste fiili taarruz suçu nasıl oluşur?
Bu suçun meydana gelmesi için aşağıdaki unsurların gerçekleşmesi gerekir:
- Failin asker kişi olması gerekir.
- Mağdur, failden rütbe veya kıdem olarak üst konumda bulunan bir askeri personel olmalıdır.
- Fiziksel saldırı gerçekleşmelidir. Hakaret, tehdit veya psikolojik baskılar bu suç kapsamında değerlendirilmez.
- Failin kasıtlı olarak saldırıyı gerçekleştirmesi gereklidir.
Eğer saldırı bir kaza sonucu meydana gelirse, bu suç oluşmaz.
Hangi durumlar amir veya üste fiili taarruz suçu kapsamına girer?
Bu suç, aşağıdaki durumlarda işlenmiş sayılır:
- Yumruk atmak, tekmelemek, tokat atmak veya herhangi bir şekilde fiziksel saldırıda bulunmak.
- Silah, taş, sopa, bıçak veya kesici-delici aletlerle saldırmak.
- Amir veya üst rütbeli birine yönelik kasten yapılan fiziksel itme veya boğaz sıkma gibi güç kullanma hareketleri.
Eğer fiili taarruz, emir-komuta zincirini bozacak şekilde gerçekleştirilirse, ceza daha da ağırlaştırılabilir.
Amir veya üste fiili taarruz suçunun cezası nedir?
Bu suçun cezası, saldırının ağırlığına ve meydana gelen zararın derecesine göre değişiklik göstermektedir:
- Basit fiili taarruz: 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası.
- Silahla işlenmişse: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
- Hizmet esnasında veya görevle ilgili olarak işlenmişse: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
- Tehlikeli bir alet kullanılarak işlenmişse: 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası.
- Saldırı mağdurun kalıcı sakat kalmasına neden olmuşsa: 15 yıla kadar hapis cezası.
- Saldırı ölümle sonuçlanmışsa: Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası.
Seferberlik veya savaş döneminde işlenmişse, ceza daha da artırılır.
Fiili taarruzun ağırlaştırıcı nedenleri nelerdir?
Aşağıdaki durumlarda suç daha ağır değerlendirilir ve cezalar artırılır:
- Saldırının silah veya kesici-delici aletle gerçekleştirilmesi.
- Saldırının görev sırasında veya askeri hizmetle ilgili bir nedenle gerçekleşmesi.
- Saldırının önceden planlanarak yapılması.
- Seferberlik veya savaş döneminde işlenmiş olması.
Bu gibi durumlar, mahkemelerin suçun cezai boyutunu artırmasına neden olur.
Amir veya üste fiili taarruz suçunda yargılama süreci nasıl işler?
Bu suç işlendiğinde aşağıdaki süreç izlenir:
- Soruşturma izni alınır. Askeri Ceza Kanunu’na göre, askeri suçlarla ilgili soruşturma açılabilmesi için yetkili komutanın izni gerekmektedir.
- Soruşturma süreci başlar. Olayın nasıl meydana geldiği araştırılır, tanık ifadeleri alınır ve şüphelinin savunması dinlenir.
- Dava açılır. Suçun niteliğine göre Asliye Ceza Mahkemesi veya Ağır Ceza Mahkemesi yetkili olur.
Eğer mağdur ağır yaralanmışsa veya saldırı ölümle sonuçlanmışsa, dava Ağır Ceza Mahkemesi tarafından görülür.
Bu suç için zamanaşımı süresi var mı?
Evet, Türk Ceza Kanunu’na göre 5 yıldan fazla olmayan hapis cezaları için 8 yıllık zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Ancak suç ağır nitelikteyse ve ceza 5 yıldan fazla olabiliyorsa, zamanaşımı süresi 15 yıla kadar çıkabilir.
Sanık nasıl bir savunma yapmalıdır?
Savunma sürecinde şu noktalar göz önünde bulundurulmalıdır:
- Saldırının meşru müdafaa kapsamında olup olmadığı incelenmelidir.
- Saldırının mağdurun tahriki sonucu meydana gelip gelmediği araştırılmalıdır.
- Fiili saldırının gerçekten gerçekleşip gerçekleşmediği konusunda deliller sunulmalıdır.
- Failin kasıtlı hareket edip etmediği değerlendirilmelidir.
Eğer sanık, saldırıyı kendisini korumak amacıyla gerçekleştirdiğini kanıtlayabilirse, cezada hafifletici nedenler göz önünde bulundurulabilir.
