Aile konutunun terk edilmesine karşı dava, eşlerden birinin ortak konutu haklı bir neden olmaksızın terk etmesi ve bu durumu sürdürmesi halinde, terk eden eşin konuta dönmesini sağlamak amacıyla diğer eşin açabileceği özel bir aile hukuku davasıdır. Türk Medeni Kanunu, aile birliğinin devamını sağlamak için eşlerin birlikte yaşama yükümlülüğünü esas alır ve bu yükümlülüğün ihlali hâlinde dava yolunu düzenler.
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava nedir?
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava, evlilik birliği içerisinde eşlerden birinin ortak yaşam alanını izinsiz, geçerli bir gerekçe olmadan terk etmesi halinde, diğer eşin mahkemeye başvurarak eşin tekrar aile konutuna dönmesini talep ettiği davadır. Bu dava, Türk Medeni Kanunu’nun 195. maddesi kapsamında düzenlenmiş olup, aile birliğinin korunmasına yöneliktir.
Mahkeme, davayı haklı bulursa, konutu terk eden eşe belirli süre içinde aile konutuna dönmesi için ihtarda bulunur. Eş bu ihtara uymazsa, doğrudan boşanma davasına gerekçe teşkil edebilecek yasal sonuçlar doğabilir.
Hangi şartlar altında dava açılabilir?
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava açılabilmesi için şu şartların birlikte gerçekleşmiş olması gerekir:
-
Eşlerden biri ortak konutu terk etmiş olmalı
-
Terk, haklı bir neden olmaksızın gerçekleşmiş olmalı
-
Terk eden eşin geri dönmesi yönünde yapılan ihtar sonuçsuz kalmış olmalı
-
Ortak yaşamın yeniden kurulması için makul çaba gösterilmiş olmalı
Eş, örneğin fiziksel şiddet, hakaret, ihanet gibi haklı nedenlerle konutu terk ettiyse bu dava açılamaz. Bu durumda terk edilen değil, mağdur olan eş korunur.
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava nasıl açılır?
Dava açılmadan önce, terk eden eşe noter kanalıyla veya mahkeme aracılığıyla ihtar gönderilmesi gerekir. Bu ihtarda eşin belirli süre içinde aile konutuna dönmesi istenir. İhtara rağmen dönüş gerçekleşmezse, ihtarın tebliğinden itibaren en erken 4 hafta sonra aile mahkemesinde dava açılabilir.
Dava dilekçesinde, terk olgusunun detaylı biçimde anlatılması, ihtarın yapıldığının belgelenmesi ve aile birliğinin devamının amaçlandığı belirtilmelidir.
Bu dava hangi mahkemede açılır?
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava, eşlerin yerleşim yerindeki aile mahkemesinde açılır. Aile mahkemesi bulunmayan yerlerde ise görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Yetkili mahkeme, dava açan eşin ikametgâhıdır.
Mahkeme sürecinde hangi kararlar verilebilir?
Mahkeme, davayı haklı bulursa, eşe aile konutuna dönmesi yönünde resmî ihtar çıkarır. Ayrıca, evlilik birliğinin zedelenmemesi için tarafların uzlaştırılması amacıyla aile danışmanlığı veya sosyal hizmet desteği de talep edilebilir.
Eş ihtara rağmen dönmezse, bu durum boşanma davasında terk sebebi olarak kullanılabilir. Hâkim ayrıca, çocuğun veya eşin korunması için geçici tedbir kararları da alabilir.
Terk eden eşin dönmemesi hâlinde ne olur?
Terk eden eş, mahkemece yapılan ihtara rağmen aile konutuna dönmezse, diğer eş bu durumu gerekçe göstererek terk nedeniyle boşanma davası açabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 164. maddesi uyarınca, ihtara rağmen aile hayatına dönmeyen eşin kusurlu olduğu kabul edilir.
Bu durum ayrıca, tazminat talebi, nafaka veya çocukla kişisel ilişki kurulması gibi konularda da hukuki sonuç doğurabilir.
Bu dava boşanma davası yerine geçer mi?
Hayır. Aile konutunun terk edilmesine karşı dava boşanma davası değildir. Bu dava, evlilik birliğini korumak amacıyla açılır. Ancak sonuç alınamaması hâlinde, süreci izleyen aşamada boşanma davası açılmasına hukuki dayanak oluşturabilir. Mahkeme kararları bu süreci belgelemek açısından önemlidir.
Hangi durumlar terk sayılmaz?
Aşağıdaki durumlar, Türk Medeni Kanunu kapsamında terk sayılmaz ve bu nedenlerle aile konutunun terk edilmesine karşı dava açılamaz:
-
Şiddet, aldatma, ağır hakaret gibi haklı sebeplerle konuttan ayrılmak
-
Mahkeme kararıyla uzaklaştırma verilmiş olması
-
Eşin geçici olarak iş seyahatine çıkması veya sağlık nedeniyle hastanede kalması
Bu tür ayrılıklar, evlilik birliğini keyfi biçimde terk olarak değerlendirilmez.
Aile Konutunun Terk Edilmesine Karşı Dava Sıkça Sorulan Sorular
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava nedir?
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava, eşlerden birinin aile konutunu haklı bir neden olmadan terk etmesi hâlinde, diğer eşin bu duruma son verilmesini sağlamak amacıyla açtığı hukuki başvurudur. Amaç, aile birliğini korumak ve terk edilen eşin birlikte yaşama hakkını güvence altına almaktır. Bu dava, evlilik birliği devam ederken açılabilir ve Türk Medeni Kanunu’nun 195. maddesinde düzenlenmiştir.
Bu dava nasıl açılır?
Dava açılmadan önce terk eden eşe, noter aracılığıyla ya da mahkemeden talep edilerek resmî bir ihtar gönderilmesi zorunludur. İhtarda, eşin ortak konuta dönmesi istenir. Bu ihtara rağmen dönüş gerçekleşmezse, ihtarın tebliğinden itibaren en erken 4 hafta sonra aile mahkemesinde dava açılabilir. Dava dilekçesinde, terk tarihine, ihtarın yapıldığına ve eşin dönmediğine ilişkin açıklamalara yer verilir.
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava hangi mahkemede açılır?
Dava, eşlerin son birlikte yaşadıkları konutun bulunduğu yerdeki aile mahkemesinde açılır. Aile mahkemesi olmayan yerlerde bu görev, asliye hukuk mahkemesi tarafından yerine getirilir. Mahkeme, ihtar sürecinin usulüne uygun yapılıp yapılmadığını ve terk olgusunun varlığını değerlendirir.
Hangi durumlar terk sayılır, hangi durumlar sayılmaz?
Aşağıdaki haller terk olarak kabul edilir:
-
Eşin ortak konutu izinsiz ve açıklama yapmadan terk etmesi
-
Evden ayrılan eşin, yapılan çağrılara rağmen dönmemesi
-
Eşin ortak yaşama fiilen son vermesi ve başka bir evde yaşamaya başlaması
Aşağıdaki durumlar ise terk sayılmaz:
-
Eşin şiddet, tehdit, hakaret gibi nedenlerle evi terk etmesi
-
Mahkeme kararıyla uzaklaştırma verilmesi
-
Sağlık veya iş gerekçesiyle geçici olarak evden ayrılma
Mahkeme bu farkları dikkate alarak karar verir.
Mahkeme hangi kararları verir?
Mahkeme, davayı yerinde görürse, terk eden eşin belirli süre içinde aile konutuna dönmesine ilişkin resmî ihtar kararı verir. Bu karar, yasal yaptırım içermez ancak eşin dönmemesi hâlinde bu durum terk sebebiyle boşanma davasına gerekçe oluşturur. Ayrıca mahkeme, dava sürecinde çocuğun durumu, tarafların ekonomik koşulları gibi hususları da değerlendirebilir.
Eş ihtara rağmen dönmezse ne olur?
Eş, mahkeme kararıyla yapılan ihtara rağmen konuta dönmezse, bu durum Türk Medeni Kanunu’nun 164. maddesi gereğince boşanma davası açmak için haklı sebep oluşturur. Bu dava açıldığında, ihtar ve davanın süreci boşanma gerekçesi olarak kullanılabilir. Ayrıca, eşin kusurlu sayılması tazminat ve nafaka gibi talepleri etkileyebilir.
Aile konutunun terk edilmesine karşı dava ne kadar sürer?
Davanın süresi, ihtarın yapıldığı yöntem, tarafların savunmaları ve mahkemenin iş yoğunluğuna göre değişmekle birlikte, ortalama 1 ila 3 ay arasında sonuçlanır. Bu dava, boşanma davası gibi kapsamlı bir süreç olmadığı için daha kısa sürede neticelenir.
Bu dava boşanma davasının yerine geçer mi?
Hayır. Bu dava aile birliğini koruma amaçlıdır. Boşanma davası değildir. Ancak ihtara rağmen dönülmemesi, terk sebebiyle boşanma davasının yasal ön koşulu niteliğindedir. Yani aile konutunun terk edilmesine karşı dava, boşanma süreci başlatmak isteyen eş için önemli bir aşamadır.
