Kasten yaralama suçunda şikayet süresi, mağdurun fail hakkında cezai takibat yapılmasını talep edebileceği süreyi ifade eder. Bu süre, failin cezalandırılması için gerekli olan temel prosedürlerden biridir ve zamanaşımı süresiyle karıştırılmamalıdır. Kasten yaralama suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 86. maddesinde düzenlenmiş olup bazı halleri şikayete tabi, bazı halleri ise resen soruşturulan suçlar arasında yer alır. Bu ayrım, şikayet süresi açısından da doğrudan etkili olur.
Kasten Yaralama Suçunda Şikayete Tabi Olan Haller
Kasten yaralama suçunun temel hali, basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek yaralanmalarda şikayete tabidir. Bu durumda fail hakkında soruşturma başlatılabilmesi için mağdurun açık bir şikayette bulunması gerekir. Örneğin, taraflar arasında çıkan hafif bir tartışmada yumruk atılması sonucu mağdurun dudağında küçük bir kesik oluşması gibi durumlar bu kapsamdadır.
Ağırlaşmış veya nitelikli yaralama halleri ise genellikle resen soruşturulur. Bunlar arasında kamu görevlisine görevinden dolayı yapılan saldırı, silahla işlenen yaralama, üstsoya ya da altsoya yönelik fiiller yer alır. Bu tür durumlarda mağdurun şikayeti aranmaksızın Cumhuriyet savcılığı doğrudan soruşturma başlatabilir.
Şikayet hakkı, sadece şikayete tabi olan kasten yaralama suçlarında kullanılır. Hangi hallerin şikayete tabi olduğunu belirlemek için hem olayın niteliği hem de fail ile mağdur arasındaki ilişki değerlendirilmelidir.
Şikayet Süresi Kaç Gündür ve Nasıl Başlar?
Kasten yaralama suçunda şikayet süresi, Türk Ceza Kanunu’nun 73. maddesine göre 6 aydır. Bu süre, mağdurun suçu ve faili öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Failin kimliği başlangıç açısından kritik önemdedir; sadece olayın yaşanması değil, failin kim olduğunun öğrenilmesi de sürenin başlangıcı sayılır.
Eğer fail olay anında tanınmıyor ya da sonradan öğreniliyorsa, şikayet süresi failin açık biçimde öğrenildiği günden itibaren başlatılır. Bu süre içerisinde Cumhuriyet Başsavcılığına ya da kolluk kuvvetlerine yazılı veya sözlü başvuru yapılması yeterlidir.
Şikayet süresi hak düşürücü niteliktedir; yani bu süre içerisinde şikayet hakkı kullanılmazsa artık soruşturma yapılamaz. Ancak şikayet dilekçesi usulüne uygun olarak verilmişse süre içinde yapılmış kabul edilir.
Şikayet Süresinin Dolması Hâlinde Ne Olur?
Şikayet süresi geçtikten sonra artık şikayet hakkı kullanılamaz ve suç şikayete tabi bir fiilse kovuşturma yapılamaz. Bu durum, ceza davasının açılmasının önünde engel teşkil eder. Savcılık, şikayet süresinin geçtiğini tespit ettiğinde soruşturmayı takipsizlik kararı ile kapatır. Eğer dava açılmışsa ve mahkeme süresinde şikayet olmadığını tespit ederse, davayı düşürür.
Ancak suç resen soruşturulan bir nitelikli hal taşıyorsa, örneğin silahla yaralama varsa, şikayet süresinin dolmuş olması önemli olmaz. Bu gibi durumlarda kamu düzenini ilgilendirdiği gerekçesiyle Cumhuriyet savcısı her hâlükârda soruşturma yapabilir.
Şikayet Süresine İlişkin Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Uygulamada sık yapılan hatalardan biri, mağdurun olay tarihini esas alarak şikayet süresini hesaplamasıdır. Oysa önemli olan, failin öğrenildiği tarihtir. Bu ayrım, suçun zamanla örtülmesi ve failin kimliğinin sonradan ortaya çıkması durumlarında mağdurun mağduriyetini gidermesi açısından önemlidir.
Bir diğer dikkat edilmesi gereken konu, şikayet hakkının şahsa sıkı sıkıya bağlı bir hak olmasıdır. Bu nedenle şikayet, sadece mağdur ya da yasal temsilcisi tarafından yapılabilir. Vekil aracılığıyla yapılacak şikayetlerde vekâletnamede açıkça “şikayet etme yetkisi” verilmiş olmalıdır.
Şikayet, savcılığa ya da kolluk kuvvetlerine yapılabileceği gibi mahkemeye de doğrudan yapılabilir. Yazılı bir dilekçeyle yapılması zorunlu değildir; tutanağa geçirilmek kaydıyla sözlü beyan da yeterlidir.
Ceza davası açıldıktan sonra şikayetten vazgeçilmesi halinde, eğer suç şikayete tabi bir fiilse dava düşer. Bu da mağdur ile fail arasında uzlaşma olasılığının açık olduğu anlamına gelir.
Kasten Yaralama Suçunda Şikayet Süresi Sıkça Sorulan Sorular
Kasten yaralama suçunda şikayet süresi nedir?
Kasten yaralama suçunda şikayet süresi, mağdurun failin kimliğini öğrendiği tarihten itibaren başlamak üzere 6 ay olarak belirlenmiştir. Bu süre içinde şikayette bulunulmazsa dava açılamaz.
Şikayet süresi ne zaman işlemeye başlar?
Şikayet süresi, mağdurun hem suçu hem de failin kimliğini öğrendiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Fail bilinmiyorsa, öğrenilene kadar süre başlamaz.
Şikayet süresi dolduğunda dava açılabilir mi?
Hayır. Kasten yaralama suçu şikayete tabi bir fiilse ve şikayet süresi olan 6 ay içinde şikayette bulunulmamışsa, ceza davası açılamaz ve dosya işlemden kaldırılır.
Kasten yaralama suçunun her hali şikayete tabi midir?
Hayır. Kasten yaralamanın basit hali şikayete tabidir. Ancak silahla yaralama, kamu görevlisine karşı işlenen yaralama veya üstsoya karşı fiiller gibi nitelikli halleri resen soruşturulur.
Şikayet dilekçesi nereye verilir?
Şikayet dilekçesi Cumhuriyet Başsavcılığına, polis merkezine ya da doğrudan mahkemeye verilebilir. Sözlü olarak beyan verilmesi de mümkündür, ancak tutanağa geçirilmelidir.
Şikayet hakkı kim tarafından kullanılabilir?
Şikayet hakkı, mağdurun kendisi tarafından ya da küçük veya kısıtlı ise yasal temsilcisi tarafından kullanılır. Avukat aracılığıyla yapılacaksa açık yetki verilmiş vekâletname gerekir.
Şikayetten vazgeçme halinde ne olur?
Kasten yaralama suçunun şikayete tabi olduğu durumlarda, şikayetten vazgeçildiğinde ceza davası düşer. Bu, mahkeme aşamasında da mümkündür.
Fail sonradan öğrenilirse süre nasıl hesaplanır?
Failin kimliği olaydan sonra öğrenildiyse, 6 aylık şikayet süresi failin kesin olarak tanındığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Bu durum özellikle failin olay yerinden kaçtığı durumlarda önemlidir.
Kasten yaralama suçu uzlaşmaya tabi midir?
Evet. Şikayete bağlı basit kasten yaralama suçu uzlaşmaya tabidir. Taraflar arasında uzlaşma sağlanırsa soruşturma sona erer ve dava açılmaz.
Şikayet süresi mahkemeye taşınan davalarda dikkate alınır mı?
Evet. Mahkeme, şikayet süresi geçtikten sonra yapılan başvurularla ilgili olarak davayı reddeder ya da düşürür. Şikayet süresi, davanın ön koşuludur.
