TCK 188 uyuşturucu madde ticareti suçu, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin yasa dışı yollarla imal edilmesi, satılması, başkalarına verilmesi, taşınması veya saklanması gibi fiilleri cezalandıran ağır bir suç tipidir. Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesi uyarınca düzenlenen bu suç, toplum sağlığını tehdit ettiği ve organize suç yapılarıyla bağlantılı olduğu için ağır yaptırımlara tabidir.
TCK 188’e Göre Suçun Kapsamı ve Unsurları
Türk Ceza Kanunu madde 188, uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ruhsatsız olarak imal eden, ithal eden, ihraç eden, satan, başkalarına veren, sevk eden, nakleden veya depolayan kişileri cezalandırır. Suçun oluşması için;
-
Maddenin uyuşturucu veya uyarıcı madde niteliğinde olması
-
Eylemin kasten gerçekleştirilmesi
-
Maddeye ilişkin faaliyetin ruhsatsız ve yasa dışı olması gerekir.
Failin uyuşturucu maddeyi doğrudan satması şart değildir. Nakletme, saklama veya başkasına verme gibi eylemler de uyuşturucu ticareti suçu kapsamında değerlendirilir. Suçun oluşması için fiilin ticari bir amaç taşıması aranır.
Cezai Yaptırımlar ve Nitelikli Haller
TCK 188’in temel halinde, faile verilecek ceza 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezasıdır. Ancak suçun nitelikli hâllerde işlenmesi durumunda ceza daha da artırılır. Nitelikli haller arasında şunlar yer alır:
-
Suçun örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi
-
Okul, hastane, ibadethane gibi yerlere yakın alanlarda işlenmesi
-
Kamu görevlisinin görevini kötüye kullanarak işlemesi
-
Üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi
Örgütlü uyuşturucu suçu işlenmesi hâlinde, fail hem uyuşturucu suçundan hem de suç örgütüne üyelikten dolayı ayrıca cezalandırılabilir.
Kullanmak İçin Bulundurma ile Ticareti Ayıran Kriterler
Uyuşturucu maddeyi kullanmak için bulundurma (TCK 191) ile ticaretini yapma (TCK 188) arasındaki sınırın belirlenmesi yargılamanın en kritik noktalarından biridir. Bu ayrım yapılırken;
-
Maddenin miktarı
-
Ambalaj şekli
-
Ele geçme yeri ve koşulları
-
Failin açıklamaları ve iradesi
gibi unsurlar birlikte değerlendirilir. Kullanmak amacıyla bulundurma suçunda ceza daha hafif olup, tedavi ve denetimli serbestlik ön plandadır. Ancak ticaret suçunda cezalar oldukça ağırdır ve infaz rejimi daha sıkıdır.
Soruşturma ve Kovuşturma Süreci Nasıl İşler?
Uyuşturucu madde ticareti suçları ağır ceza mahkemesinde görülür. Soruşturma aşamasında savcılık tarafından yapılan teknik takip, gizli soruşturma ve telefon dinleme gibi özel soruşturma yöntemleri yoğun şekilde kullanılır. Delillerin toplanmasından sonra iddianame düzenlenir ve kovuşturma aşamasına geçilir.
Sanık, kovuşturma sürecinde susma hakkına sahiptir. Mahkeme, sanığın önceki beyanları, tanık ifadeleri, delil durumu ve soruşturma belgeleri doğrultusunda hüküm verir. Etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak isteyen sanıklar, suç ortaklarını ve suç planını ifşa ederek cezada indirim alabilir.
Etkin Pişmanlık Uygulaması
TCK 192. madde uyarınca, sanık henüz suç tamamlanmadan yetkililere bilgi verir ve suçu önlemeye yardımcı olursa cezadan muaf tutulabilir. Suç tamamlandıktan sonra yapılan iş birliklerinde ise hâkim cezada indirim yapabilir. Uyuşturucu ticareti suçunda etkin pişmanlık, soruşturma aşamasında yapıldığında daha büyük avantaj sağlar.
Etkin pişmanlık beyanları delil değeri taşımalı ve gerçek bilgiye dayanmalıdır. Yargı makamları, beyanların doğruluğunu araştırmakla yükümlüdür. Aksi hâlde bu hükümlerden faydalanmak mümkün olmaz.
Uyuşturucu Ticareti Suçunda İnfaz Rejimi
Uyuşturucu madde ticareti suçu bakımından cezanın infazı diğer suçlara göre daha sıkı rejime tabidir. Sanık, cezasının üçte ikisini cezaevinde geçirmek zorundadır. İyi hâl uygulamasıyla tahliye süresi biraz kısalabilir. Ancak denetimli serbestlik süresinden yararlanabilmek için disiplin cezası almamış olmak ve belirli şartları taşımak gerekir.
Ayrıca, ceza 10 yıl ve üzerindeyse sanığın açık cezaevine ayrılması da belirli süre ve davranış kriterlerine bağlıdır. Yabancı uyruklu hükümlüler için sınır dışı işlemleri de cezanın infazından sonra gündeme gelebilir.
TCK 188 Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu Sıkça Sorulan Sorular
TCK 188 uyuşturucu madde ticareti suçu nedir?
TCK 188’e göre uyuşturucu madde ticareti suçu, uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi imal, ithal, ihraç, satma, sevk etme, nakletme veya depolama gibi fiilleri hukuka aykırı şekilde gerçekleştiren kişilere yönelik düzenlenmiş ağır bir suçtur.
Uyuşturucu madde ticareti suçunun cezası ne kadardır?
TCK 188 uyarınca uyuşturucu madde ticareti suçunun cezası, 10 yıldan az olmamak üzere hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezasıdır. Cezalar, suçun türüne, failin durumuna ve maddenin niteliğine göre artırılabilir.
Uyuşturucu ticareti suçu hangi mahkemede görülür?
Bu suç, ağır ceza mahkemesinin görev alanına girer. Dosya, suçun işlendiği yer ağır ceza mahkemesinde görülür. Soruşturma safhası ise cumhuriyet savcısı tarafından yürütülür.
TCK 188 kapsamında yakalanan biri hemen tutuklanır mı?
Uyuşturucu ticareti suçu katalog suçlar arasında yer aldığından, tutuklama kararı verilme ihtimali yüksektir. Ancak tutuklama, delil durumu, kaçma şüphesi ve adli kontrol tedbirlerinin yetersiz kalması gibi kriterlere göre değerlendirilir.
Etkin pişmanlık bu suçta nasıl uygulanır?
Etkin pişmanlık hükümleri, suçun işlenmesinden sonra suç ortağının yakalanmasını sağlayacak şekilde bilgi verilmesi veya maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasına yardımcı olunması hâlinde uygulanabilir. Bu durumda cezada önemli indirim yapılabilir.
Teknik takip veya gizli soruşturma bu suçta yapılabilir mi?
Evet. TCK 188 kapsamındaki suçlar, CMK’nın katalog suçlar listesinde yer aldığı için telefon dinleme, teknik takip, gizli soruşturmacı görevlendirme gibi özel soruşturma tedbirleri uygulanabilir.
Uyuşturucu ticareti suçunda ifadeyle itiraf yeterli delil midir?
Sadece sanığın ikrarı yeterli değildir. İkrar, başka delillerle desteklenmedikçe mahkûmiyet hükmü kurulamaz. Özellikle savunmanın özgür iradeyle verilip verilmediği önemlidir.
Uyuşturucu ticareti suçu ile kullanmak için bulundurma suçu nasıl ayrılır?
Kullanmak için bulundurma suçu TCK 191’de düzenlenmiştir ve cezası daha hafiftir. Kişinin uyuşturucu maddeyi satmak amacıyla değil, yalnızca kendisi kullanmak için bulundurduğu anlaşılırsa bu madde uygulanır. Ancak madde miktarı, paketleme şekli, satışa uygunluk gibi unsurlar TCK 188’le yargılanmasına yol açabilir.
