İnternet Yoluyla Dolandırıcılık Suçu

İnternet yoluyla dolandırıcılık suçu, teknolojik araçlar kullanılarak bireylerin aldatılması ve bu yolla haksız kazanç elde edilmesi şeklinde gerçekleşen özel bir dolandırıcılık türüdür. Gelişen dijital dünya, suç yöntemlerinin de çeşitlenmesine neden olmuş; sahte alışveriş siteleri, sosyal medya dolandırıcılıkları, e-posta tuzakları gibi yöntemlerle bu suç yaygınlaşmıştır. Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesinde “bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle dolandırıcılık” suçu nitelikli hal olarak düzenlenmiş ve daha ağır yaptırımlara tabi tutulmuştur.

İnternet Yoluyla Dolandırıcılık Ne Anlama Gelir?

İnternet dolandırıcılığı, kişilerin bilişim sistemleri aracılığıyla aldatılarak malvarlığı zararına uğratılmasıdır. Genellikle sanal ortamda kurulan güven ilişkisi, sahte belgeler veya yanıltıcı bilgiler yoluyla kişi kandırılır ve kendisinden para, şifre ya da değerli bilgiler alınır.

Bu suç, klasik dolandırıcılık suçundan farklı olarak fiziki temas olmadan işlenir. Failin kullandığı araç dijital bir platformdur; yani e-posta, sosyal medya, sahte web siteleri veya mesajlaşma uygulamaları üzerinden gerçekleştirilebilir. Bu yönüyle suç hem daha organize hem de tespit edilmesi daha zor hale gelmiştir.

Bilişim yoluyla işlenen suçlar, teknik takip, IP adresi tespiti ve uzman bilirkişi incelemeleri gibi dijital delillerle aydınlatılır.

Hangi Fiiller İnternet Dolandırıcılığı Kapsamına Girer?

İnternet üzerinden yapılan pek çok fiil dolandırıcılık suçu kapsamına girebilir. Bu fiillerden bazıları şunlardır:

1. Sahte alışveriş siteleri üzerinden ürün satışı vaadiyle para alınması

2. Sosyal medya platformlarında sahte kampanya veya yardım duyuruları ile para toplanması

3. Banka veya kamu kurumlarının adı kullanılarak gönderilen sahte e-postalarla kişisel verilerin ele geçirilmesi

4. İnternetten yapılan iş ilanları üzerinden başvuran kişilerden güvence bedeli adı altında para istenmesi

5. Kripto para dolandırıcılıkları, yatırım vaadiyle para toplanması

Sosyal medya üzerinden işlenen dolandırıcılık türleri, son yıllarda en sık karşılaşılan yöntemler arasında yer almaktadır.

Türk Ceza Kanunu’na Göre Suçun Unsurları ve Cezası

TCK madde 157’ye göre dolandırıcılık suçunun oluşabilmesi için failin bir kişiyi hileli davranışlarla aldatması, mağdurun bu aldatmaya dayanarak bir işlem yapması ve bu işlem sonucunda mağdurun zarara uğraması gerekir.

TCK 158’e göre, suçun;

• Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle,

• Kamu kurum ve kuruluşlarının araç olarak kullanılmasıyla,

• Dini inançların istismar edilmesiyle,

işlenmesi halinde nitelikli dolandırıcılık söz konusu olur. Bu durumda verilecek ceza daha ağırdır. Nitelikli dolandırıcılık suçunun cezası 4 yıldan 10 yıla kadar hapis ve 5.000 güne kadar adli para cezasıdır.

Dolandırıcılık suçunun cezası, işlenme şekline ve mağdur sayısına göre artırılabilir.

İnternet Dolandırıcılığına Uğrayan Kişi Ne Yapmalı?

İnternet dolandırıcılığı mağdurları derhal adli mercilere başvurmalıdır. İzlenmesi gereken adımlar şunlardır:

1. Delil toplamak: Yazışmalar, dekontlar, ekran görüntüleri gibi her türlü dijital delil muhafaza edilmelidir.

2. Şikayet dilekçesiyle Cumhuriyet Savcılığı’na başvurulmalıdır.

3. Eğer işlem banka üzerinden yapılmışsa, ilgili bankaya da durum bildirilerek işlem iptali veya hesap dondurma talebinde bulunulabilir.

4. Bazı durumlarda tüketici hakem heyeti veya tüketici mahkemesi nezdinde de başvuru yapılması mümkündür.

Tüketici hakem heyetinin görev alanı, satıcı ile alıcı arasında gerçek bir ticari ilişki kurulmuşsa devreye girer.

Suçun Soruşturulması ve Görevli Mahkeme

İnternet yoluyla işlenen dolandırıcılık suçları, resen (şikayete bağlı olmaksızın) savcılık tarafından soruşturulur. Suçun işlendiği yerin Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılan ihbar veya şikayet üzerine adli süreç başlatılır.

Görevli mahkeme ise dolandırıcılık suçunun niteliğine göre belirlenir:

• Basit dolandırıcılık: Asliye Ceza Mahkemesi

• Nitelikli dolandırıcılık: Ağır Ceza Mahkemesi

Ayrıca suçun örgütlü şekilde işlendiği durumlarda Terörle Mücadele veya Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele büroları da sürece dahil olur.

Savcılığa suç duyurusunda bulunulması, adli sürecin başlatılması için zorunludur.

Dolandırıcılık Suçunda Zaman Aşımı ve Uzlaştırma

TCK’ya göre dolandırıcılık suçlarında zaman aşımı süresi 8 yıldır. Bu süre içinde suçun şikayet edilmemesi ya da dava açılmaması halinde kamu davası düşer.

Nitelikli dolandırıcılık suçları uzlaştırma kapsamı dışındadır. Ancak bazı hafif şekillerde işlenen dolandırıcılık türleri uzlaştırmaya tabi olabilir. Bu değerlendirme Cumhuriyet savcısı tarafından yapılır.

Uzlaştırmaya tabi suçlar, fail ile mağdurun anlaşması halinde kamu davasının açılmasına gerek kalmadan çözülebilir.

İnternet Yoluyla Dolandırıcılık Suçu Sıkça Sorulan Sorular

İnternet yoluyla dolandırıcılık suçu nedir?

İnternet yoluyla dolandırıcılık suçu, bilişim sistemleri kullanılarak kişilerin kandırılması ve bu yolla haksız menfaat elde edilmesidir. Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesinde nitelikli dolandırıcılık kapsamında düzenlenmiştir. Fail, sahte internet siteleri, e-posta, sosyal medya veya mesajlaşma uygulamaları aracılığıyla mağduru aldatır.

İnternet dolandırıcılığı suçu hangi şartlarda oluşur?

Bu suçun oluşabilmesi için üç temel şart gerekir: Failin hileli davranışlarla mağduru kandırması, mağdurun bu aldatma nedeniyle malvarlığında eksilme yaratacak bir işlem yapması ve failin bu işlem sonucu menfaat elde etmesi. Bilişim sistemlerinin kullanılması şartı ise suçu nitelikli hale getirir.

İnternet yoluyla dolandırıcılık suçu hangi ceza mahkemesinde yargılanır?

Basit dolandırıcılık suçu Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülürken, internet yoluyla dolandırıcılık suçu nitelikli hal sayıldığı için genellikle Ağır Ceza Mahkemesi görevlidir. Yargılamada suçu nitelikli hale getiren unsurların varlığı dikkate alınır.

İnternet üzerinden dolandırılan kişi ne yapmalı?

Mağdur olan kişi, elindeki tüm delillerle birlikte en yakın Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunmalıdır. Banka üzerinden işlem yapıldıysa bankaya da bilgi verilerek işlem iptali veya hesap dondurma talep edilmelidir. Ekran görüntüleri, yazışmalar ve dekontlar delil niteliği taşır.

İnternet yoluyla dolandırıcılık suçu uzlaştırmaya tabi midir?

Bu suç basit haliyle işlendiğinde bazı durumlarda uzlaştırmaya tabi olabilir. Ancak bilişim sistemi kullanılarak işlenmiş nitelikli dolandırıcılık suçu uzlaştırma kapsamı dışındadır. Uzlaştırma kararı, Cumhuriyet savcısı tarafından dosya özelliklerine göre değerlendirilir.

İnternet dolandırıcılığı suçunda ceza ne kadar?

TCK 158. maddeye göre, internet yoluyla dolandırıcılık suçu işlendiğinde 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ve 5.000 güne kadar adli para cezası verilebilir. Cezanın miktarı, suçun mağdur sayısına, failin kast derecesine ve maddi zararın boyutuna göre artırılabilir.

İnternet dolandırıcılığına ilişkin dava ne kadar sürer?

Davanın süresi olayın karmaşıklığına, sanık sayısına, delillerin toplanma sürecine ve bilirkişi raporlarına bağlı olarak değişir. Genellikle birkaç duruşmada sonuçlanması mümkün olsa da, teknik bilirkişi incelemeleri gerektiğinde dava süreci uzayabilir.

İnternet dolandırıcılığı suçu ne zaman zamanaşımına uğrar?

Bu suç için zamanaşımı süresi 8 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren bu süre içinde dava açılmamışsa ya da açılan dava bu süre zarfında sonuçlanmamışsa zaman aşımı gerçekleşir ve dava düşer. Ancak soruşturma veya kovuşturma aşamasında yapılan işlemler bu süreyi kesebilir.