Şirket ortaklığına kabul edilme, bir kişinin ya da tüzel kişinin mevcut bir ticaret şirketine sonradan ortak olarak katılmasını ifade eder. Bu süreç hem sermaye yapısını hem de şirketin yönetim dinamiklerini etkileyen önemli bir adımdır. Ortaklık kabulü, şirket türüne göre farklı şekillerde gerçekleştirilir ve hem Türk Ticaret Kanunu’nda hem de şirket ana sözleşmesinde belirlenen kurallara uygun olarak yapılmalıdır.
Şirket Türüne Göre Ortaklık Kabul Şartları
Her şirket türü için ortaklık yapısına yeni bir kişinin dahil edilme şekli farklıdır. Bu nedenle sürecin anlaşılabilmesi için şirket türü bazında değerlendirme yapılması gerekir.
Limited şirketlerde ortak kabulü
Limited şirketlerde ortaklığa kabul edilecek kişinin, şirketin sermaye artırımına katılması ya da mevcut bir ortağın payını devralması şeklinde iki temel yol bulunur:
-
Sermaye artırımı yoluyla ortaklık: Şirket sermayesi artırılır ve yeni ortak bu artırıma katılarak şirkete ortak olur. Bu işlem için genel kurul kararı gereklidir.
-
Pay devri yoluyla ortaklık: Mevcut bir ortak, payını yeni ortak adayına devreder. Bu işlem de genel kurulun onayına tabidir.
Limited şirketlerde pay devri, noter onaylı sözleşme ile yapılmalı ve şirket pay defterine işlenmelidir. Ayrıca devrin geçerli olması için şirket müdürlerinin de onayı aranabilir.
Anonim şirketlerde ortak kabulü
Anonim şirketlerde ortaklığa kabul, pay edinimiyle mümkündür. Bu paylar ya şirketin ilk kuruluşunda edinilmiş olabilir ya da sonradan borsadan veya mevcut ortaklardan satın alınabilir. Anonim şirketlerde pay devri serbesttir; ancak nama yazılı payların devrinde bazı sınırlamalar söz konusu olabilir:
-
Ana sözleşmede devre ilişkin sınırlamalar yer alabilir.
-
Yönetim kurulu, belirli şartlarda devri reddedebilir.
Özellikle nama yazılı payların devri için yönetim kurulunun onayı gerekebilir. Halka açık anonim şirketlerde ise pay devri daha serbest bir biçimde gerçekleşir.
Şirket Ortaklığına Kabulde Hukuki ve İdari Süreçler
Şirket ortaklığına kabul, yalnızca ekonomik bir işlem değil, aynı zamanda ciddi hukuki süreçler içeren bir adımdır. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken bazı temel aşamalar bulunmaktadır:
-
Sermaye artırımının yapılması veya pay devri işlemlerinin gerçekleştirilmesi
-
Gerekli organ kararlarının alınması (genel kurul veya yönetim kurulu kararı)
-
Noter işlemlerinin tamamlanması (özellikle limited şirketlerde)
-
Ticaret siciline tescil ve ilan
-
Vergi dairesi ve diğer ilgili kurumlara bildirim
Bu işlemler tamamlandığında, yeni ortak resmi olarak şirket ortağı sıfatını kazanmış olur. Yeni ortağın hak ve yükümlülükleri, mevcut ortaklarla eşit düzeyde işlemeye başlar.
Ortaklık Kabulünde Tarafların Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Şirket ortaklığına kabul sürecinde hem mevcut ortakların hem de yeni ortak adayının göz önünde bulundurması gereken çeşitli hukuki ve ticari riskler mevcuttur:
-
Yeni ortak, şirketin mevcut borçları, dava ve yükümlülüklerinden doğrudan etkilenebilir.
-
Mevcut ortaklar, yeni ortağın şirkete uyum sağlayıp sağlamayacağına dair risk taşıyabilir.
-
Ortaklık yapısındaki değişiklik, şirketin yönetim kararlarını doğrudan etkileyebilir.
Bu nedenlerle, ortaklık öncesinde şirketin mali durumu, faaliyet raporları, sözleşme koşulları ve diğer ortakların yapısı dikkatle incelenmelidir. Ayrıca taraflar arasında noter huzurunda detaylı bir ortaklık sözleşmesi yapılması da ileride doğabilecek uyuşmazlıkları önlemede önem taşır.
Ortaklığa Kabul Edilen Kişinin Hak ve Sorumlulukları
Şirkete ortak olan kişinin hakları ve sorumlulukları, şirketin türüne ve ortaklık payına göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak;
-
Kar payı alma hakkı, ortaklık payı oranında uygulanır.
-
Oy kullanma ve genel kurul kararlarına katılma hakkı, şirket türüne göre farklılaşabilir.
-
Bilgi alma ve inceleme hakkı, ortaklık statüsüne bağlı olarak tanınır.
Sorumluluklar ise şirket türüne göre önemli ölçüde değişir. Örneğin:
-
Anonim şirketlerde ortak, sadece taahhüt ettiği sermaye ile sınırlı sorumluluk taşır.
-
Limited şirketlerde ise, bazı vergi ve sosyal güvenlik borçlarında ortaklara doğrudan sorumluluk yüklenebilir.
Bu nedenle özellikle limited şirketlerde ortaklık kabulü, hukuken daha dikkatli incelenmesi gereken bir yapıdır.
Ortaklık Sözleşmesi ile Koruma Sağlanabilir mi?
Yeni ortakların ve mevcut paydaşların haklarını korumak için genellikle “ortaklık sözleşmesi” ya da “hissedarlar sözleşmesi” yapılır. Bu tür sözleşmeler, kanunda açıkça düzenlenmemiş bazı konuları güvence altına alır:
-
Oy çokluğu ile karar alınmasını sınırlandırabilir
-
Ortakların kar payı dağılımını düzenleyebilir
-
Rekabet yasağı, önalım hakkı gibi özel düzenlemeler içerebilir
Bu sözleşme noter huzurunda yapılabileceği gibi, yazılı şekilde düzenlenip taraflarca imzalanarak da geçerli olabilir. Özellikle yüksek sermayeli girişimlerde ve aile şirketlerinde, ortaklar arası ilişkinin sağlıklı yürümesi adına bu tür sözleşmeler büyük önem taşır.
Ortaklıktan Ayrılma veya Ortak Çıkarma Durumları
Ortaklığa kabul kadar, ortaklıktan çıkış ve çıkarılma süreçleri de önemli hukuki sonuçlar doğurur. Ortaklıktan çıkmak isteyen bir ortak:
-
Limited şirkette payını devredebilir (ancak diğer ortakların onayı gerekebilir)
-
Anonim şirkette payını serbestçe devredebilir
Buna karşılık, ortak çıkarma işlemi daha sınırlı şartlarda mümkündür. Şirket sözleşmesine aykırı davranışlar, güven sarsıcı fiiller veya ödeme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi gibi hallerde ortaklıktan çıkarma gündeme gelebilir. Ancak bu işlem yargı kararı ya da şirket sözleşmesinde açık hüküm bulunmasıyla mümkündür.
Yeni ortaklık başvurularının değerlendirilmesi sırasında, şirketin bu tür durumlara karşı önleyici hükümler içeren sözleşmeler yapması önerilir.
Şirket Ortaklığına Kabul Edilme Sıkça Sorulan Sorular
Şirket ortaklığına kabul edilme nedir?
Şirket ortaklığına kabul edilme, bir kişinin mevcut bir şirkete hukuki prosedürler tamamlanarak ortak olarak dâhil edilmesidir. Bu süreçte yeni ortak, şirketin sermayesine katılarak belirli hak ve sorumlulukları üstlenir. Ortaklık kabulü şirket türüne göre farklı yöntemlerle yapılır.
Limited şirkete ortak nasıl alınır?
Limited şirkete ortak alınması genellikle iki şekilde gerçekleşir: ya mevcut ortaklardan biri payını devreder ya da şirket sermaye artırarak yeni pay ihraç eder ve bu pay yeni ortak tarafından alınır. Her iki durumda da genel kurul kararı gerekir ve işlem ticaret siciline tescil edilmelidir.
Anonim şirkete ortak nasıl kabul edilir?
Anonim şirketlerde ortaklığa kabul, pay devri ile olur. Halka açık değilse ve paylar nama yazılıysa yönetim kurulu onayı gerekebilir. Halka açık anonim şirketlerde ise paylar genellikle borsa yoluyla serbestçe devredilebilir ve ortaklık bu şekilde gerçekleşir.
Şirket ortaklığına kabul edilme için hangi belgeler gerekir?
Şirket ortaklığına kabul edilme sürecinde genellikle şu belgeler gereklidir: sermaye artışı söz konusuysa genel kurul kararı, pay devri varsa noter onaylı devir sözleşmesi, ortaklar kurulu kararı (gerekiyorsa), ticaret sicil başvuru evrakları ve yeni ortağın kimlik bilgileri.
Ortaklığa kabul edilen kişi hangi haklara sahip olur?
Yeni ortak, şirketin karına katılma, oy kullanma, bilgi alma ve genel kurul toplantılarına katılma gibi ortaklık haklarına sahip olur. Hakların kapsamı şirket sözleşmesine ve sahip olunan pay oranına göre değişiklik gösterebilir.
Ortaklığa kabul edilen kişinin yükümlülükleri nelerdir?
Yeni ortak, taahhüt ettiği sermayeyi şirkete koymakla yükümlüdür. Limited şirketlerde ortaklar bazı borçlardan doğrudan sorumlu tutulabilir. Anonim şirketlerde ise ortakların sorumluluğu taahhüt ettikleri sermaye ile sınırlıdır.
Şirket ortaklığına kabul edilme süreci ne kadar sürer?
Şirket türüne ve işlemin niteliğine göre süre değişebilir. Ortalama olarak, belgeler eksiksiz hazırlanmışsa ve pay devri noter onayıyla yapılmışsa işlem 1 ila 2 hafta içinde tamamlanabilir. Ancak tescil ve ilan süreçleri bazı illerde daha uzun sürebilir.
Ortaklığa kabul edilen kişi şirkette yönetici olabilir mi?
Yeni ortak, şirket sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa yönetime katılabilir. Özellikle limited şirketlerde ortak olan kişi aynı zamanda şirket müdürü de olabilir. Anonim şirketlerde ise yönetim kurulu üyeliği, genel kurul kararıyla ayrı bir süreçle belirlenir.
Ortaklık kabulü reddedilebilir mi?
Limited şirketlerde yeni ortağın kabulü genel kurul onayına bağlıdır ve ortaklar istemezse devir reddedilebilir. Anonim şirketlerde ise payların devri daha serbesttir, ancak nama yazılı paylarda şirketin devri reddetme hakkı olabilir.
Şirket ortaklığına kabul edilme işlemi nerede yapılır?
Pay devri veya sermaye artırımı işlemleri, şirket merkezinin bulunduğu yer ticaret sicil müdürlüğüne bildirilerek gerçekleştirilir. Noter işlemleri ve şirket içi kararlar da işlemin bir parçasıdır. Tüm belgelerin ticaret siciline tescil edilmesiyle süreç resmileşir.
