Görevi ihmal suçu, kamu görevlisinin yapmakla yükümlü olduğu bir görevi yapmaması veya ihmal etmesi durumunda oluşan ve Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen bir suçtur. Bu suç, kamu hizmetinin düzgün işlemesi, kamuya duyulan güvenin korunması ve idarenin işlevini aksatmadan yerine getirmesi açısından önemlidir. İhmalin sonucunda bireyler zarar görebileceği gibi, toplumun tümünü ilgilendiren sonuçlar da doğabilir.
Görevi ihmal suçu, basit bir hata ya da gecikmeden farklı olarak, hukuki anlamda bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi anlamına gelir. Özellikle kamu düzeni, adalet ve kamu güvenliği gibi hassas alanlarda görev yapan memurların yükümlülüklerini ihmal etmeleri, sadece idari değil, cezai sorumluluğu da doğurur. Bu nedenle suçun kapsamı ve sonuçları oldukça ciddidir.
Kamu görevlileri yalnızca aktif olarak kötü bir iş yapmalarıyla değil, pasif kalmalarıyla da hukuki yaptırıma tabi olabilirler. Görevi ihmal suçu, bu pasif kalmanın ceza hukukundaki karşılığıdır. Bu suçun oluşması için bazı unsurların bir arada bulunması gerekir.
Görevi İhmal Suçunun Unsurları
Görevi ihmal suçunun oluşabilmesi için bir dizi şartın gerçekleşmesi gerekir. Türk Ceza Kanunu’nda bu suç TCK m.257/2 kapsamında düzenlenmiştir. Şu unsurlar birlikte bulunmalıdır:
1. Failin Kamu Görevlisi Olması
Bu suç sadece kamu görevlileri tarafından işlenebilir. Kamu görevlisi kavramı, kanunlarda tanımlanmış ve devlet adına görev yürüten kişileri kapsar. Örneğin; polis memuru, öğretmen, zabıta, belediye çalışanı gibi kişiler bu kapsamdadır.
2. Görevin Kanunen Belirlenmiş Olması
Kamu görevlisinin ihmal ettiği görev, kanun, tüzük, yönetmelik veya yetkili makamların düzenlemeleri ile açıkça tanımlanmış bir görev olmalıdır. Keyfi bir tercih ya da kişisel inisiyatif değil, hukuki bir zorunluluk söz konusu olmalıdır.
3. Görevin Kasten Yapılmaması
İhmalkâr davranışın kasten, yani bilerek ve isteyerek yapılması gerekir. Kusur ya da dikkatsizlik görevi ihmal suçunu oluşturmaz; bu haller disiplin cezası veya idari yaptırım doğurabilir ama cezai sorumluluk için kasıt aranır.
4. Kamu Zararının Oluşması Gerekmez
Bu suçun oluşabilmesi için bir zararın doğmuş olması şart değildir. Soyut tehlike suçu niteliğindedir; yani, görev yapılmadığında kamu düzeni zarar görebileceği için ceza sorumluluğu doğar.
Görevi İhmal Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunu m.257/2’ye göre, görevi ihmal suçunu işleyen kamu görevlisi için öngörülen ceza 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır.
Bu ceza, bazı durumlarda ertelenebilir ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) uygulanabilir. Ancak failin kasıtlı ve sistematik şekilde suçu işlemesi halinde hâkim daha ağır bir yaptırım da uygulayabilir.
Cezanın miktarı belirlenirken aşağıdaki hususlar dikkate alınır:
-
Suçun işlendiği kamu hizmetinin niteliği
-
Görev ihmalinin sonuçları (örneğin vatandaş mağduriyeti oluşmuşsa)
-
Failin suçu tekrar edip etmediği
Görevi ihmal suçuyla ilgili cezai soruşturmalar, genellikle savcılığa yapılan şikâyetler üzerine başlatılır. Suç şikâyete tabi değildir; Cumhuriyet savcısı re’sen de soruşturma başlatabilir.
TCK 257 – Görevi Kötüye Kullanma ve Görevi İhmal Suçu Kanun Fıkraları
| Fıkra | İçerik |
|---|---|
| TCK 257/1 – Görevi Kötüye Kullanma | Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevin gereklerine aykırı hareket eden kamu görevlisi, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olmuşsa ya da kişilere haksız kazanç sağlamışsa altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. |
| TCK 257/2 – Görevi İhmal | Kanunda ayrıca suç olarak tanımlanan haller dışında, görevin gereklerini yapmakta ihmal veya gecikme göstererek kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olan ya da kişilere haksız kazanç sağlayan kamu görevlisine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir. |
| TCK 257/3 – Taksirle Görevi Kötüye Kullanma | Taksirle görevi kötüye kullanan kamu görevlisi, fiilin ağırlığına göre adli para cezası ile cezalandırılır. |
Görevi İhmal ile Görevi Kötüye Kullanma Arasındaki Fark
Hukuki açıdan sıkça karıştırılan bu iki suç arasında önemli farklar vardır:
-
Görevi ihmal suçunda kamu görevlisi, yapması gereken bir işi yapmaz.
-
Görevi kötüye kullanma suçunda ise görevli, ya yetkisini aşar ya da görevini kötü niyetle uygular.
Örneğin bir polis memurunun olay yerine geç gitmesi görevi ihmal iken, olay yerine gidip taraflardan birine kasıtlı şekilde zarar vermesi görevi kötüye kullanmadır.
Bu nedenle ceza hukuku uygulamalarında olayın içeriği, failin kastı ve davranış biçimi detaylı şekilde incelenerek suç nitelendirmesi yapılır.
Görevi İhmal Suçuna İlişkin Soruşturma ve Dava Süreci
1. Soruşturma Aşaması
Suç işlendiğine dair bir ihbar ya da şikâyet üzerine Cumhuriyet savcılığı soruşturma başlatır. Ancak bazı kamu görevlileri için özel soruşturma usulleri uygulanır (örneğin valiler, kaymakamlar vb.).
Savcılık, görevli hakkında ifade alır, delil toplar ve olayın suç oluşturup oluşturmadığını değerlendirir.
2. İddianame ve Kamu Davası
Savcı yeterli şüpheye ulaşırsa iddianame düzenleyerek mahkemeye sunar. İddianamenin kabulü ile kamu davası açılır. Görevi ihmal suçu, asliye ceza mahkemesinde görülür.
3. Yargılama ve Karar
Mahkeme, delilleri değerlendirerek failin kusurunu ve kastını ortaya koyar. Suçun sabit olması halinde ceza verilir. Delil yetersizliği varsa beraat kararı da verilebilir.
4. Disiplin Süreci ile Paralel Yürüyebilir
Görevi ihmal suçu ceza davasına konu olabileceği gibi aynı anda idari bir disiplin soruşturmasına da neden olabilir. Memura maaş kesme, uyarı, kınama gibi disiplin cezaları verilebilir.
Görevi İhmal Suçu Soruşturma Süreci – 2025
| Aşama | Açıklama |
|---|---|
| 1. Şikâyet veya İhbar | Görevi ihmal suçu şikâyet veya ihbar yoluyla savcılığa bildirilir. Şikâyet hakkı, suçun öğrenilmesinden itibaren genellikle 6 ay içinde kullanılmalıdır. |
| 2. Ön İnceleme | Cumhuriyet Savcısı, olayın suç teşkil edip etmediğini belirlemek için ön inceleme yapar. Bu aşamada görev tanımı, olayın tarihi ve ihmale ilişkin ilk bilgiler toplanır. |
| 3. Delil Toplama | Tanık ifadeleri, yazışmalar, resmi kayıtlar ve gerekirse bilirkişi raporları dosyaya eklenir. Kamu görevlisinin sorumluluğu bu delillerle ortaya konur. |
| 4. Sanığın İfadesi | Savcı, şüpheli kamu görevlisinin ifadesini alır. Şüpheli, görevini neden yerine getirmediğine dair savunma yapabilir. |
| 5. Soruşturmanın Sonucu | Yeterli delil bulunursa iddianame düzenlenerek dava açılır. Delil yetersizliği halinde kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir. |
Görevi İhmal Suçu Mahkeme (Kovuşturma) Süreci – 2025
| Aşama | Açıklama |
|---|---|
| 1. İddianamenin Kabulü | Savcılık tarafından hazırlanan iddianame, görevli mahkeme olan asliye ceza mahkemesi tarafından kabul edilir ve duruşma günü belirlenir. |
| 2. Duruşma Hazırlığı | Taraflara duruşma günü ve saati tebliğ edilir. Mahkeme, tanıkların çağrılması ve delillerin sunulması için süre verir. |
| 3. İlk Duruşma | Sanığın kimlik tespiti yapılır ve iddianame okunur. Sanık, görevi ihmal davası nasıl açılır sürecinde kendini savunma hakkına sahiptir. |
| 4. Delillerin Değerlendirilmesi | Tanık beyanları, resmi belgeler ve bilirkişi raporları mahkeme tarafından incelenir. İhmalin kasten mi yoksa taksirle mi yapıldığı tespit edilir. |
| 5. Karar Aşaması | Mahkeme, suçun sabit olması halinde Türk Ceza Kanunu’nun 257. maddesine göre ceza verir. Suç sabit değilse beraat kararı verilir. |
| 6. Kanun Yolları | Taraflar, verilen karara karşı istinaf veya temyiz yoluna başvurabilir. Bu başvuru süreleri ve usulleri Ceza Muhakemesi Kanunu’na tabidir. |
Görevi İhmal Suçunda Zamanaşımı ve Şikâyet Hakkı
Bu suç şikâyete tabi değildir, yani mağdur olan vatandaş şikâyet etmemiş olsa dahi savcılık re’sen harekete geçebilir.
Ancak mağdurun şikâyeti genellikle soruşturma sürecini başlatıcı rol oynar.
Ceza zamanaşımı süresi, TCK’da öngörülen ceza süresine göre belirlenir. Görevi ihmal suçu için bu süre 8 yıldır. Bu süre içinde dava açılmadıysa ya da dava açılıp da sonuçlanmadıysa dosya zamanaşımından düşer.
Sıkça Karşılaşılan Görevi İhmal Örnekleri
-
Acil ihbar üzerine görev yerine geç gelen polis memuru
-
Ruhsat başvurusu yapan vatandaşa süresi içinde yanıt vermeyen belediye personeli
-
Mahkeme kararını yerine getirmeyen icra müdürü
-
Okula gelen öğrencinin güvenliğini sağlamada yetersiz kalan idareci
Bu örneklerde failin açık bir görevi bulunmakta ve görevini yerine getirmemesi kamu zararı doğurmasa bile cezai yaptırımı gerektirmektedir.
Vatandaş Olarak Ne Yapabilirsiniz?
Görevi ihmal suçu işlendiğini düşünüyorsanız şu adımları izleyebilirsiniz:
-
Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunabilirsiniz.
-
Kamu görevlisinin bağlı olduğu kuruma (belediye, kaymakamlık, bakanlık) şikâyet dilekçesi sunabilirsiniz.
-
Gerekirse avukat aracılığıyla detaylı başvuru süreci yönetebilirsiniz.
Ayrıca, görevi ihmal nedeniyle bir zararınız oluşmuşsa, idare aleyhine tam yargı davası açarak maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilirsiniz.
Bu noktada, hukuki destek almak sürecin doğru yönetilmesi açısından önemlidir.
Görevi İhmal Suçu Sıkça Sorulan Sorular
Görevi ihmal suçu nedir?
Görevi ihmal suçu, kamu görevlisinin yapmakla yükümlü olduğu bir görevi kasten yapmaması durumunda oluşan ve Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen bir suçtur. Bu suç, kamu hizmetlerinin aksamadan yürütülmesini sağlamak amacıyla cezai yaptırıma bağlanmıştır.
Görevi ihmal suçu hangi kanun maddesinde düzenlenmiştir?
Görevi ihmal suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 257. maddesinin ikinci fıkrasında düzenlenmiştir. Bu maddeye göre kamu görevlisinin görevini ihmal etmesi durumunda ceza sorumluluğu doğar.
Görevi ihmal suçunun cezası nedir?
Bu suçun cezası, 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıdır. Suçun niteliğine ve sonuçlarına göre mahkeme cezada indirim ya da erteleme kararı verebilir.
Görevi ihmal suçu şikâyete tabi midir?
Hayır, görevi ihmal suçu şikâyete tabi değildir. Cumhuriyet savcılığı, ihbar ya da elde edilen bilgi üzerine re’sen soruşturma başlatabilir.
Görevi ihmal suçunu kimler işleyebilir?
Bu suçu yalnızca kamu görevlileri işleyebilir. Devlet adına görev yapan ve kamu hizmeti yürüten kişiler bu kapsamdadır. Örneğin polis memurları, öğretmenler, zabıtalar bu kişiler arasında yer alır.
Görevi ihmal suçu hangi mahkemede görülür?
Görevi ihmal suçu nedeniyle açılan davalar, asliye ceza mahkemelerinde görülür. Yetkili mahkeme, suçun işlendiği yer mahkemesidir.
Görevi ihmal ile görevi kötüye kullanma arasındaki fark nedir?
Görevi ihmal suçunda kamu görevlisi, yapması gereken görevi yapmaz. Görevi kötüye kullanma suçunda ise görevli, görevini kötü niyetle ya da yetkisini aşarak kullanır. Her iki suçun hukuki sonuçları farklıdır.
Görevi ihmal suçu nedeniyle zarar gören vatandaş ne yapabilir?
Zarar gören kişi, savcılığa suç duyurusunda bulunabilir. Ayrıca uğradığı zarar nedeniyle idareye karşı maddi veya manevi tazminat davası açma hakkına da sahiptir.
Görevi ihmal suçu zamanaşımı süresi ne kadardır?
Bu suç için ceza zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süre içinde soruşturma başlatılmaz ya da dava açılmazsa suç zamanaşımına uğrar.
Görevi ihmal suçu ile ilgili disiplin cezası da verilebilir mi?
Evet, görevi ihmal suçu aynı zamanda bir disiplin ihlali sayılabilir. Bu durumda kamu görevlisi hakkında idari soruşturma açılarak uyarı, kınama, maaş kesimi veya görevden uzaklaştırma gibi disiplin cezaları uygulanabilir.
Görevi İhmal Suçu Dikkat Edilmesi Gerekenler
Görevi İhmal Suçu Nedir?
Görevi ihmal suçu, kamu görevlisinin görevini kanunda belirtilen şekilde yerine getirmemesi, görevini savsaklaması veya zamanında yapmaması durumunda ortaya çıkar. Görevi ihmal suçu, kamu düzenini korumak ve idarenin işleyişini sağlamak amacıyla Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Bu suçun oluşabilmesi için, failin kamu görevlisi olması ve ihmalin görevle ilgili bir yükümlülüğe ilişkin bulunması gerekir. Görevden kaynaklanan yükümlülüğün kasten yerine getirilmemesi veya geciktirilmesi, kamu zararına yol açabilir ve cezai yaptırımı gerektirir.
Görevi ihmal suçu ile amaç, kamu hizmetlerinin aksamasını önlemek ve kamuya olan güveni korumaktır. Bu nedenle hem suçun unsurlarını hem de yargılama sürecini bilmek önemlidir.
Görevi İhmal Suçunun Unsurları
Bu suçun faili yalnızca kamu görevlisi olabilir. Kamu görevlisi sıfatı taşımayan kişiler bu suçtan sorumlu tutulamaz. Görevi ihmalin oluşması için failin görevini kasten veya ihmal suretiyle yerine getirmemesi gerekir.
Maddi unsur, kamu görevlisinin görevinin gereklerini yerine getirmemesi veya geciktirmesi olarak tanımlanır. Manevi unsur ise genellikle kasttır. Yani fail, görevini yerine getirmemek istediğinin bilincindedir. Ancak bazı durumlarda bilinçli taksir de gündeme gelebilir.
İhmalin kamu zararına yol açması şart değildir. Ancak görevden doğan yükümlülüğün yerine getirilmemesi, kamu düzenini ve hizmetlerin aksamasını doğrudan etkiler. Bu durum, mahkemeler tarafından ihmalin ağırlığını belirlemede dikkate alınır.
Görevi İhmal Suçunun Cezası
Türk Ceza Kanunu’nun 257. maddesine göre, görevi ihmal suçunu işleyen kamu görevlisine üç aydan bir yıla kadar hapis cezası verilebilir. Eğer fiil, kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına yol açmışsa ceza artabilir.
Mahkeme, cezanın alt veya üst sınırdan belirlenmesinde ihmalin ağırlığını, sürekliliğini ve doğurduğu sonuçları dikkate alır. Ayrıca sanığın daha önce benzer bir ihmalde bulunup bulunmadığı, görevdeki konumu ve sorumluluk düzeyi de önemlidir.
Bazı hallerde mahkeme, hapis cezasını adli para cezasına çevirebilir. Ancak ihmalin ağırlığı ve meydana getirdiği sonuçlar bu kararda belirleyici olacaktır.
Görevi İhmal Suçunda Yargılama Süreci
Görevi ihmal suçunda yargılama süreci, suçun işlendiği yer Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılan şikâyet ile başlar. Savcılık, delilleri toplar, tanıkları dinler ve gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırır.
Soruşturma sonunda yeterli delil bulunursa kamu davası açılır ve dosya asliye ceza mahkemesinde görülür. Yargılama sırasında sanığın görev tanımı, ihmalin niteliği ve oluş şekli ayrıntılı biçimde incelenir.
Mahkeme, suçun unsurlarının oluşmadığı kanaatine varırsa beraat kararı verir. Aksi durumda, ceza vererek hüküm kurar. Yargılama sürecinde sanık veya mağdur taraf, karara karşı istinaf veya temyiz yoluna başvurabilir.
Görevi İhmal Suçunda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Görevi ihmal suçunun oluşması için ihmalin görevle ilgili olması gerekir. Özel hayatla ilgili bir davranış, görevle bağlantılı olmadığı sürece bu suçu oluşturmaz.
Ayrıca, suçun taksirle mi yoksa kasten mi işlendiğinin belirlenmesi cezanın niteliğini etkiler. Bu nedenle delillerin doğru toplanması, olayın ayrıntılı incelenmesi ve görev tanımının net şekilde ortaya konması gerekir.
Görevi ihmal davası nasıl açılır sorusunun yanıtı, hukuki bilgi ve dikkatli bir süreç yönetimi gerektirir. Bu tür davalarda, hem maddi hem de usule ilişkin hataların önüne geçmek için profesyonel destek almak çoğu zaman faydalı olur.
